KORKAK KÖSE Bir korkak köse eki katını bla caşay edi. Ol asırı korkğandan, keçe eşikge ne kiştikni alıp, ne da katının alıp çığa edi:.
Bir col a, keçe katınçığı bla eşikge çığıp turğanlay, anı katını aythandı: - Bügeçe ay carıkda cılkı sürürge ne tap edi, - degendi.
Çögüp turğanlay, kösege börü keledi degença eşitilgendi da, sekirip öre kobup, üyge kaçhandı: Bir col: «Hılikkya da etedile, çığıp aylanırğa bir barır edim ansı», - dep, esine tüşgendi. Sora, gıbıt bla bir ayran da alıp, bir bişlak da alıp colğa çıkğandı.
Bara-bara ketgendi da, bir emegenñe colukğandı. Tohtap anı bla canşay ketgendi da, köse: «Kel, cerni cavun çığarıp oynayık», - degendi. Sora emegen , örge-örge sekirip, cerni-cerni urğandı, çuñur etdirgendi, alay cuk çığaralmağandı.
Köse kesi alğarakda cer tübüne basdırıp koyğan ayran gıbıtnı katına barıp, anı üsüne sekirip urğandı da, ayran gıbıt buzulup, ayranı örge bürkgendi.
Sora ekinçi: - Kel, endi ak taşlanı vuatıp oynayık, - degendi.
Emegen ak taşlanı alıp kıshandı da, vuatalmağandı. Köse bişlağın alıp kıshandı, vuatıp, burhu-burhu etip athandı.
Emegen bla köse colğa çığıp bara ketgendile da, alma terekge tübegendile.
Bu terekni bük da, maña köget aşama koy, - degendi köse. Emegen terekni cıkğandı. Ekisi da kögetleden aşağandıla. Köseni bel bavu terekni butağına ilinip turğanlay, emegen terekni iyip koyğandı. Terek süelip ketgende, anı uzakğa atıp cibergendi, ol barğandı da bir kayanı üsüne tüşgendi. Emegen anı ızından çabıp barıp: - Arı va nek barğaneñ? - dep sorğandı.
- Ol kayanı ıçhındırmaz üçün barğan edim, - dep cuvap etgendi. Sora andan emegenleni üylerine barğandıla. Andana kösege: - Bir suv alıp kel, - dep, bir ullu çelekni bergendile. Ol alağa: - Men munu ne eterikme?! Bir ullu kürek zat bar ese, berigiz, suvnu beri aylandırıp keleyim, - degendi.
Emegenle bek korkğandıla, cibermey tıyğandıla. Alay ete, köse emegenle bla bir kavum künleni aşırğandı. Emegenle taza erikgendile, canlarından toyğandıla, korkğandıla. Sora munu mından ne bla ayırayık dep, aşığıp bolğandıla. Köseni keterir üçün, kübür bla bir bağalı haraketle da bergendile. Anı kötürüp eltirge bir emegen da bergendile. Bara barğandıla da, üyge karşı bola başlağandıla.
Ol zamanda köse aythandı: - Endi sen bılay kele tur, men üyge alğa cetip, üynü hazırlap turayım, - degendi.
Sora üyge alğa cetip, katını bla bir tilli bolup, emegenni kalay aytıp korkuturukların caraşdırıp turğandıla.
Emegen kelgendi, cüğün tüşürgendile. Köse katınına: - Katın, neñ bar ese da, konağıbıznı sıyla, - degendi.
Katın: - Da, cañız bir emegen ayağı kalıp tura edi da, anı da tünene keçegi konakğa aşatıp iygen edim, endi bügeçe men ne aşatayım? - dep anı korkutur üçün, kesleri alğın caraşdırğan sözleni aythandı.
Ala dağıda allay haparla aythanların eşitip, tözalmay, emegen üyden kaçhandı.
Kaçıp bara turğanlay, emegen bir tülküge colukğandı.
Tülkü: - Kayrı barasa, neden kaçasa? - dep sorğandı. «Bılay da, bılay, küçden kutulup keleme», - dep, haparın kaldırmay aythandı.
Ol zamanda tülkü: - O! Sen ne kereksiz zatdan korkğansa! Anı men, korkutup, eşikge çığarğa koymay turama, - dep seyirsinñendi. Seyirsinip: - Ol alay ese, sora meni kuyruğumdan tut da, bir kelçi ızımdan, köse menden kalay korkğanın körürse, - degendi.
Ol da tülkünü kuyruğundan tutup, tülkü da anı allında bara turğanlay, köse üy allına çığıp kelgendi. Sora dağıda biyağı aman akıl esine tüşüp, aythandı: - Tülkü, seni bu alıp kelgeniñ nedi? Men saña bıllay arık emegen alıp kel demegen edim da. Keltirseñ, keserça semiz emegen alıp kelirge kerekdi, - dep açıv-lanñandı. Ol zamanda emegen: «Bu meni aldap, kesdirirge alıp keledi», - dep, tülkünü da, taşha cıkğandı. Biyağı artha aylanıp kaçhandı da, keslerinikilege barğandı.
- Anda emegenleni kesip aşaydıla dep, nögerlerine hapar aythandı.
Kösege tülkünü terisi da börklükge kalğandı.
