|
Cırla
| |
| kaçigar | Tarih: Çarşamba, 09-09-09, 10:24 PM | Mesaj # 1 |
Tümgeneral
Grup: Admin
Mesaj: 162
Ödüller: 1
İtibarlarınız: 0
Konum: Dışarıda
| HASAVKA
Küçüka Bayramukova
Kıçıradı Davle: - Hahay, kuvğun!
Karaçaynı şohun, barın cuvuğun
Çakırığız – bizge ceñil cetsinle,
Kara künde bir boluşluk etsinle!
Kanlı patçah köb artıklık etedi,
Marca, caşla, patçah asker cetedi.
Patçahlıkdı etibizden toymağan,
Tar özende caşarğa da koymağan.
Cav kirgendi – Hasavkağa kelgendi,
Tab collanı Amantişden bilgendi.
Çanka biydi bizni satıb kyarık,
Karaçaynı bağasından toyarık.
İynaralnı canı kibik teñleri,
Başhası cok – etekleri, ceñleri,
Ol kavumdu bizni açık cavubuz,
Ala bla kemsiz köbdü davubuz.
Ol iynaral bizni horlab alalsa,
Tırnakların üsübüzge salalsa,
Cırtıb, talab, mual etib koyared,
Casak bla teribizni soyared.
Açıvdan biz kaynağınçı-bişginçi,
Ol zalimni tuzağına tüşğünçü,
Birleşeyik, keñdegin da coklağız,
Tar özende curtubuznu saklağız.
Tav aslanla, hazır bolub çığığız,
Cav askerni ceñil-ceñil cığığız.
Oynatığız sampallanı, kollanı,
Kızartığız Hasavkada collanı.
Ebekku ulu ot kalağa ketgendi,
Ot alırğa köb dığalas etgendi.
Irhı basıb, ot özekni cabhandı,
«Ay, ne medet!» - deb, ol ernin kabhandı.
İzley ketib, bir vuvç ot tabhandı.
Aña koşar zatla izleb çabhandı.
Zalıkıldı tabıb, anı ezgendi,
Kükürtnü da koşub, otnu süzgendi.
Ölçelege kuyub, anı süzdüle,
Mıçımay korğaşin okla cüzdüle.
Bir bazıknı öşününden tiydile,
Allay köbnü kaya ıranña iydile.
Cigerleni, cigitleni kolunda
Tav mırtıkla eger savut boldula.
Hasavkanı aylanç-buylanç colları
Şındık-şındık ölükleden toldula.
Cigit Tavlan öhtem-öhtem cekired,
Taşdan taşha, cel urğança, sekired.
Tavkel ulan iynaralnı öltürsün.
Başın kesib, anı bizge keltirsin.
Batır Umar göcebsinib atlaydı,
«Korkmağız!» - deb, cavğa karşı çartlaydı.
«Cetigiz» - deb, nögerlerin saklaydı,
Atadı da, alçıların kablaydı.
Ok tiygendi bizni cigit Umarğa,
Aman künde cer salğaneñ çubarğa.
Kerek ediñ bıllay künñe tuvarğa,
Davlet barad közleriñi cumarğa.
Ot boşalıb, ok boşalıb kalsa da,
Taşla-ağaçla otça-tobça candıla,
Aslanlanı kurç belleri talsa da,
Abıçarla çavullağa avdula.
Bu kazavat bek uzakğa barlığed,
İynaralnı baş tokmağın allığed, -
Askeribiz azdı, sanı tolmaydı,
Savut küç da biz süygença bolmaydı.
Tizginleşib, özenni örge cav kirdi,
Batır Kaytuk sabiylege köl berdi:
- Tavluçukla, siz da ösüb cetersiz,
Bu kan dertni cuvabların etersiz!
*** *** ***
Tatarkan
Cauumla caualla tau calpakladakollege
Kuuğunla keldi leda ullu Kraçayda ellege
Nıhıtla başındanbizge uzatıldı üç kuruk
Oy alay da üç kuruk
Cazlık Duutdan çıkğanedi açı kuuğun kıçırık
Üç yezenden ketdi kuuğunçıkdı ıçhınıb
Oy alay da ıçhınıb
Alları da turadıbılanı töben Sınçıkda tıyılıb
Karaçayğa deydi kızılbekasker kirgendi
Oy alay da kirgendi
Katın, kıznı ol küncalan ayak etib sürgendi
Ol künlede deydicigit ulanlanı coklayla
Oy alay da coklayla
Bağatır da ulucigit Tatarkannı bıla
İzleyle da tabmaila
Öhtem cigitibizTatarkan kayda kalğandı?
Oy alay da kalğandı
Tatarkan a deydiorakçılağa tişlik
Mal cıya ketgendi
Bıllay künlededeydi Tatarkannı Allıbızğa salıuçu ek
Oy alay da salıuçuek
CauĞa cetse dellecaudan kanıbıznı alıuçu ek Bıllay künde deyle Gilyastannı mingen atı bek çabar
Oy alay da bek çabar
Tatarkan a bolğancıyın da bıllay künde bet tabar
Cigit Tatarkan kaytıbelge kelgendi
Oy alay da kelgendi
Karağanında bir daelde adam körmegendi Anam, anam dedi bizni elibiz kayrı ketgendi
Oy alay da ketgendi
İşni közüuüdibalam, ala iş işlrege ketgendile
Alğın iygen koylarıngdaetgen edim sanga kurmanlık
Oy alay da kurmanlık
Ol kurmanlıkdanbalam sannga tolu ülüşüngü koyganem Üç özenden balam üç egeçing keldile
Oy alay da keldile
Üç da süegin balaala seni ülüşüngden böldile Ala cılab balam sanga tilekle etdile
Oy alay da etdile
Sannga kalğandıbalam cau orun bla baş cartı Ol cau orunnu bir sıdırdı üç kabdı
Oy alay da üç kabdı
Elni kuuğunngaketgenin ol cau orundan tanıdı
Anam, anam dedibügeçe bir koYçu koşda kalğanem
Oy alay da kalğanem
Bir carlı caşçıkğaanam çabırlarımı bergenem
Cokmudu menge anambir erik aşağan çabırlık
OY alay da çabırlık
Kalmağandı mengeanam bir rahatlık sabırlık Calan ayak çabırlığın koluna alıb ketgendi
Oy alay da ketgendi
Eki ayağına olcigit colda çabır etib kiygendi Çaba corta Shauat özenine ötgendi
Oy alay da ötgendi
Alayçıkda kuuğunngabarğan Karaçay askerni cetgendi Çırak carık etib keçe Karaçay Askerni Shauat suudan
ötdürgend
Oy alay da ötdürgend
İt kızılbekleniızından askerni cengil cetdirgend Suudan ötgendey ol kuzğun kibik kıçırdı
Oy alay da kıçırdıDuşman askerge deydi tulpar cigitça ıçhındı*** ***** ****
AYCAYAK
Aycayak, ala cauluğung
Ariu caraşadı boynunga.
Men suklanama, öleme
Mamukdan cumuşak koynunga.
Oy cılkı anası akbaytal,
Ol karışkulak taytabar,
Teyri, seni anangımen tanıy edim,
Ol kalğan katınladanbayhambar.
Oy, cılkılada horatay,
Salçı ayağıngı tuzakğa.
Manga eki kanatbitgeed
Aycayaknı alıbketerge uzakğa.
Oyra, tuzak deyle koymayla
Kancığamda cibek arkannga,
Sora hora deydileda koymayla
Kesim miniuçütarpannga.
Oy tarpan tailaoynayla,
Ala oynağandantoymayla,
Seni anang mangasormay berliged,
Kalğan süymegenle koymayla.
Oyra, cılkılada kaşhatay,
Ayağın salmaydıtuzakğa.
Bu tüzelgen işninek iyding
Boş tille bla uzakğa.
Tulğa barlık senbolsang,
Sanga menden iginikim tabar,
İgi tulğa barmay kalğankatın
Artda buşuu etibcer kabar.
Oy, cılkı anası akbaytal
Ol sakat boldu,rahın.
Oyra, men süygenleysüymeseng,
Seni bolsun menigünahım.
Dağıda cılkı anasıak baytal,
Ölmey canı cazğa sauçıksa,
Karışkulak, ariutay tabar.
Saulay duniyağaaylansam,
Senden ariu manga kaydabar?
Aycayak bolur biznikün tayak,
Seni kutas kibikçaçlarıng,
Cılkılanı aydarıkdıla,bileme,
Aycayak, senicaşlarıng.
Tarasang da tarakkirmeydi,
Aycayak seni kutasçaçınga,
Teyri, cılkıladanatlık berirme
Seni abadan caşınga.
Biz urum halkdacaşaybız.
İşlegenibiz kömürd,küld,
Bu caşau bizge caşautüld.
Kel biz Teberdigebarayık,
Caşarbız, peçi blakök baş üy salıb.
Başıbızğa ullu künsalıb.
Oyra, kökge bashıçsalğanma
Kökde bulutlanıçaçarğa,
Oy, manga eki kanatbitgeed,
Aycayak, seni alıb kaçarğa.
Men taralama, öleme,
Sanga kaynaydı sarıuum,
Seni mından alıb kaçarğa,
Cetmeydi meni karıuum.
Oy, Bağır ulu, kururuk,
Kallay horalağaminedi,
Kara körpe tonlakiyedi,
Ersiz katınlanısüedi.
Bağır ulu Kasbotdegen külayak,
Kabırğalada bolur,canım, çın ayak
Kabırğadan tüşüb,ayak ualsın
Şahar Teberdini suualsın.
Oyra, tauda otlağankiyikle,
Ala cuklamaylasoylanmay,
Men seni alay alıb koyalmam,
İgi sagış etiboylanmay.
Tuura bolumungu menaytsam,
Aycayağım, ariu akcauluk,
Kalmağandı endiseni üsüngde
Kerti alğın kibikmahtauluk.*** *** ***
AÇEY ULU AÇEMEZ
Kazanlanı Aliydi
Krım Semenlanı çabır kiyerge üretgen,
Kesini kart anasın
Krım Semenlağa süyretgen.
Krım Semenları
Aznavr kabakğa keldile,
Ala anda Aznavrğa
Hansa, biyse demedile.
Aznavr kabaknı ala
Kazsız, tavuksuz etdile,
Kazanlanı kızbaynı
Savutsuz-sabasız etdile.
Krım Semenları andan
Açemez kabakğa keldile,
Bu elde hannga bir keçege
Kimni katını arivdu dedile.
Açemezni katını ariv Boyunçak
Burğan çaçlı, cumuşak sözlü,
Kara kaşlı, duğum közlü,
Tatlı tilli ariv Boyunçak,
Kara şilli, mamukdan cumuşak.
Açemezge Krım han keleçi salğandı,
Ol keleçi salıb cigit Açemezge barğandı.
- Meni han keleçige sanga iygendi,
Üyünden cengil ketsin degendi,
Ariv Boyunçaknı han izleydi.
- İzley ese, patçah bla han birdi,
Başha bolmay katın bla can birdi.
Hannı katınım bla haterin körelmem,
Canım savlay katınımı berelmem.
Ol cuvab bla hannı keleçisi kaythandı,
Hannga barıb bu haparnı aythandı.
- İtden tuvğan Açemez alay cigit ese,
Atasından kalğan koy sürüvü kaydadı?
- Han koçhar başı, koy başı nege sanaydı,
Han alay cigit han ese,
Alğın tuvğan tüngüç ulanı kaydadı?
Alay aythanlay han sekirib turğandı,
Sermeb alıb, savutların takğandı.
- İtden tuvğan it Açemez, mında eseng
Beri çık deb, eşikleni kakğandı.
Açemezni ariv katınçığı Boyunçak
Eşikleni açıb anga karağandı.
- Kurmanıng bolayım, avruvungu alayım,
Açemez üyden ketgendi, korağandı,
Tiyrem, honşum sözçüdüle, catma koy,
Carık aynı bir kesek batma koy,
Eski içirgileribizni kakma koy.
Han kaytıb ketdi közüvge deri eşikge,
Açemez sadağın salıb turdu teşikge.
Han kelib töşe-möşege olturğandı,
Ariv Boyunçak hannı çarıkların tarthandı.
Cigit Açemez sadağın çardakdan athandı,
Ak orunnu kızıl kandan tolturğandı,
Hannı ölüsün eşik artına athandı.
Ertden bla hannı ölüsün saldıla çanağa,
Candetleni ceti eşigi boş bolsun
Açemezni bizge tabhan anağa.
Hannı kök kiyizge çırmab iydile,
Katınına, ariv biyçege savğağa.
Meni cavum karasın ol kün
Köndelende bolğan kavğağa
**** ***** ****
GAPALAW
Öksüz bolub ösgen eding, Gapalau,
Köb kıyınlık körgen eding, Gapalau.
Karıusuzğa nöger eding, Gapalau,
Anasına cigit tuuğanGapalau.
Sen carlılağa tayançak boluuçeng,
Ala üçün söznü taukel salıuçeng.
Karıusuzlağa sen köpür salıuçeng,
Anasına cigit tuuğanGapalau.
Carlı-karıusuzla üçün küreşding,
Alağa cer ülüş alama deding.
Toğuz kama kirib öldüng, Gapalau,
Anasına cigit tuuğanGapalau.
Eki egeçingi artha etgeneng,
Cer üleşgen cerge çığıb kelgeneng.
Karıusuzlanı unutmağız - degeneng,
Anısına cigit tuuğan Gapalau.
Stauatda toğuz kazan kaynaydı,
Can canınğa toğuz kama oynaydı.
Oy, künde toğuz kama cıltıraydı,
Anasına cigit tuuğan Gapalau.
Artha turmay,namısınga uyalıb,
Sermeşese kızıl kannga boyalıb.
Toğuz kişi da can-canıngdan alıb,
Anasına cigit tuuğan Gapalau!
Can almadıng toğuzaulan tüyğünçün,
Can almadıng toğuz kama kirginçin.
Cığılmadıng toğuz kama tiyginçin,
Anasına cigit tuuğan Gapalau!
Atang cokdu közüngü cumarğa,
Anang cokdu kan başıngı cuuarğa.
Egeçing cokdu kuçaklab cılarğa,
Anasına cigit tuuğan Gapalau!
Otung kömüldü,eşiging cabıldı,
Carlı, öksüz, barı sanga cılaydı,
Çotçalada katınıng kızlaykaldı,
Anasına cigit tuuğanGapalau!
**** **** *****
CANDAR
O Candar, Candar, canıngbarsın kabağa
Satanay biyçe da,oy tüşge edi arağa.
Tamlıla cıyıldıla,oy, Guduh başı Labağa,
Kan çaçıldı da, oy,Guduh başı Labağa, dedim.
Oy bölek koynu dakün ortağa süre kelgenem,
Amırhan ulu datamadabız edi Husey dedim a.
Ey tamlılanı menGuduh başında körgenme,
Kel, kesibiznibegiteyik, biz a kazauat eteyik, degenme.
Amırhan ulu Huseyinalay aythandı:
- Bolalmayma men ateyri sora ketmeyin,
Kan cauğan haparnıbarıb Karaçayğa hapar etmeyin.
Koylanı allarındabardı kaşha koy,
Üleş da ülüşüngübaşha koy.
Oy ortabızda çınarterek aramdı,
Cer kaçmayın abüğün bılayçıkdan kim kaçar,
Anı anasından, oy,içgen sütü haramdı.
Koyçunu bir kolu koyda,
Bir kolu bayda -deydile, o Huseyin,
Büğün barıbız dakerti ua kazauat eteyik, degendi,
- Huseyin, sen kaçsanga kara kamangı koya kaç.
- Oğay, Candar, karakamamı sanga koyalmam, - dedi.
Anı üçün a azdan dabetimi coyalmam.
Huseyin ketgenley a
Koşubuznu töben canı
Cayau kayınla,
Bu kayınlağa o çabacorta barğanma,
Kayınladan a kayınbıkılıkla, teyri, alğanma,
Korkuulu caşlanı damen kaya rannga salğanma.
Bıçağımı alıb a bireki bileuge tuthanma,
Canıuğa tuthanma,
Eşikden kirgenleysol tobuğumu cerge salğanma,
Kirgen tamlılanı karınlarıntartıb keteyim, degenme,
Toğuz tamlını datamada murcarğa salğanma.
Karabaşlanı, oy,itden tuuğan Mahatçi,
Kart anansın a butamlılağa süyretgen,
Tamlılanı da ol taukoşlağa üretgen,
Ol a alay aytıbsora kıçırdı:
- Oy aman tamlıla ua,artığıznı etdirib
Koya şoysuz da.
- Da ne eteyik ahuna koşha
Athan oğubuzkirmeydi,
Ne ete turğanlarıniçine kirgenleribizni ua
Kişi bilmeydi -degendile.
- Alay bolsa huna koşhaotnu salığız,
Candar caşnı - taulucaşnı tutub
Bağa alığız.
Ala da ol huna koşhaotnu saldıla,
Carlı da Candarnıda ala ortağa aldıla, deydi.
Anam etgen a bolurkökdür gebenek,
Kök gebenekni da,oy, çırkı sayın ok tiydi,
Anı da cibi sayın akan singdi
*******************
UMAR
Eki atıb tütünün biretiuçü Umar, sennge büğün kanmı cauğandı? Kerek bolsa, kanatlıça cetiuçü, Tulparlanıbiri kayda kalğandı?
Karaçaynı saklar üçün ol büğün, Canın berdiçauullağa soylanıb, İzleyik biz ajdağannıölüsün, Anı dertin alırğa deb oylanıb.
Üsündemedi anı kara camçısı, Çırmaldımı oğese olatına, Kayda tamdı kanını arttamçısı, Ayşatçığı barmadımı katına?
Akcal atıng küçlü tukum esnedi, Açı kişneb «Bolurboldu» degendi, Esin cıyıb tüz közüngekaradı, Kobareng deb da biraz maradı.
Koy sürüuge kazak börü kirgenley, Sau askernikırdıng, tüznü tolturdung, Karab artın entda kalınkörgenley, Atarğa deb betcanınga olturdung.
Sıncır çıkdı seni barır colunga, Cau içindekesing cangız kalğansa, Bir suuuk ok üzgen edikolungu, Şkoğungu sol kolunga alğansa.
Cigitliging sanlarınga singngendi, Başlığınğısen kolunga çulğandıng, Tulpar kibik taş başınamingenley, Kılıçıngı caula taba bulğadıng.
Kılıçıngı sen uzatdıng caulağa «Kelgiz - deb,biraz oynab kaytırsız!». Sen osiyat etding miyiktaulağa: «Ayşatıma ahır salam aytırsız».
Köküreging şıbılaça caşnaydı, Söleşirgetılmaçlığıng cetmedi. Kolung bla sen körgüzübbaşladıng, Aytır sözüng tamağıngdan ketmedi.
Kurç sanlada begigen ol temir can
Terk çıkmaydı bıllay tulpar caşladan, Ötkür sandan çartlab çığadissi kan, Teşib, ötüb keted katı taşladan.
Kobarıngdan atıng umut üzgendi. Sen uzathan kanbushulnu kabhanlay, Kuuğun etib Ayşatıngacüzgendi, Hasaukadan belünmeyin çabhanlay.
Caş sanlanı kan şorkala cuuğaned, Uulanıb olşkoğuna kathanlay, Kerek bolub bıllay künnge tuuganed, Kobmazcuknu anı basdı cathanlay.
Kanı kathan bushullanı barısın Can berginçiAyşat cetib calağand, Aytadmaya sizge andanarısın, Taş da, tau da - seyirsinib karağand.
Bir açsanga a, ariu bala kö'züngü, Aladan mencangız karab toymazma, Aytsang a sen cangız ahırsözüngü, Hazırma men, seni kanıngı koymazma.
Acal katış bu sözlege bölünüb, Kandan tolğankirpiklerin açhandı. Duğum közlü gincileri körünüb, Ayşatını cantamırı çançhandı.
Bek taralıb kö'zü anga kathanlay, Culduzlanıcarıklığı tas boldu, AYşatı da birgesinecathanlay. Künnü betin bulut basıb, çare boldu.
Ayştıngı kamişleça kolları, Senge uzalıb karışıbkalırla Ters bolsa da şeriyatnı colları
Ekigizni bir kabırğa salırla.
Ayşat, neçik uzak etding bolcalnı, Oylaşmadıngbu künlege kallığıngı. Bilmeymeding cigitlegeacalnı. Bıllay cerde cetib canın allığın.
Karaçaynı kara kadau taşları, Büğün ala, tuzgırtlaça, erirle. Can bergenin körüb cigitcaşları Mıdah bolub ahır sadam berirle.
Sağışladan başı tuban tauladan Şorka-şorkacılamukla ağarla, Artıklıkğa başçı bolğancaula da. Mıçımayın kereklermn tabarla.
Ol tulparnı cauula auub körgenley, Artık da ullukuuanç kurdula. Canı çığıb kobalmazınbilgenley, Kezlerine eyungüleni urdula.
Seni va etingden ala bir da toymalla. Açı-açıkıçırayed birleri: «Ol kim edi?» Tanırğa da koymalla,Közleringi kan katışhan terleri.
Cara kolnu sen uzatdıng taulağa, Ata curtung ullu teren özeinge,
Tiş kıshança, seni öltürgen cauğa: «Cıyh-ansız, - deb, - bizni takır gözenge»
Men bir tülme cigitleni artları, Entda sizdenköb cigitle kalırla, Tauusulğunçu tulparlanıartları Ala sizge köb açıula salırla.
Abıçarla, inaralla - kanlıla, Keçilirmi bügün etgenişigiz, Tulparladan tuuarlamazallıla, Ol kün tüşer sizni kaban tişigiz!»
Seni haparıngı koymay ma bılay, Kim aytalır olkün işni bolğanın, Kara kaşlı asırı kengmangılay, Altmış altı korğaşından tolğanın.
Sen carlını cazıksınıb terekle, Kımıldaylakalmay barı tilleşib, Açıulanıb şuuldağançegetle, Ma bu cırnı cırladıla birleşib.
Senden akğan bu issi kan tamçıla, Cılatırlabarıb tamgan cerlerin, Nögerlering kiyib kara camçıla Kabırıngdasürterle kan terlerin
Ana tilin süygenni,
Har zamanda kölü tok,
Anatilni süymegenni,
''ANAM'' derge erkinligi cok.
|
| |
| |
| kaçigar | Tarih: Çarşamba, 09-09-09, 10:25 PM | Mesaj # 2 |
|
Tümgeneral
Grup: Admin
Mesaj: 162
Ödüller: 1
İtibarlarınız: 0
Konum: Dışarıda
| ZARİYAT
Candetli bolsun da maSüyünçlanı da Zariyat
Etgen işingi da ma uşatmaydı duniyada bolğan
Zakon bla şeriat.
Oy allah aytsa da men erge barlık tülme
Meni arbazıma da belgi atlarım a kirginçi,
Belgi atıma da öksüz karnaşçığım minnginçi,
Bau allı sabannı da belgi ögüzle bla sürğünçk.
Oy meni anam, da men erge barlık tülme,
Meni cauum a bu öge ananı sınasın,
O meni kanlım da anası ölüb cılasın.
Bu bayrım künde da men toyda tepsey turayem,
Altını kiçisi da ma Mahay keldi allıma.
Ol alayda ua ol alay aythaned:
- Bek tüz a boldung da, Zariyat, bergen sözünge,
Kalay kararıksa da endi uyalmay közüme?
Mejgit allında da seni Ahmatha aldıla,
Meni cüregime da bir ketmez kayğı saldıla.
Oy anı aythanlay da salıb üyüne kelgendi,
Fakır a kiyimlerin a, oy toba bolsun, kiygendi.
Duniya kiyimlerin da ol koltuğuna çırmadı,
Ol barıb başın a Bızıngı suuuna bırğadı.
Suunu allın da ma şorka etib tıyadı
Seni kyamarıngı da ma nakut nalmaz a taşları,
Zariyat amaltın da suu ülüşü bolalla
Ullu Bızıngı kızdan aybat a caşları.
Oy suunu allın şorka etib tıyadı
Seni kyamarıngı da oy nakut nalmaz a çüyleri,
Zariyat amaltın a suu ülüşü bolalla
Toba bolsun, Bızıngını ullu biyleri.
Ayrımkanda da bir şeyit ölük catadı,
Anga öterge da bir busurman bazmaydı.
Altını kiçisi da ma alay aytıb çığadı:
- Ol meni üçün ölse men da anı üçün a öleyim,
Camağat, buyuruğuz da men bu kara suuğa kireyim.
Altını kiçisi Mahay suuğa kirgendi,
Ölüknü da alıb ol camağatha kelgendi.
Munu da bek cazıksındıla, kördüle,
Öge anağa da camağat nalat berdile.
***** ********* ******
ZAURBEK
Keçe cuklab turğanlay,
Bir aman tüşle körgenme,
Malçı koşha kızılbekle
Kelgenlerin bilgenme.
Umut etdile Kabartığa
Kaudan koşnu sürürge,
Işanmalla, bek süydüle
Kelib hapar bilirge.
Keldile da: Oy Zaurbek,
Mında eseng beri çık! - delle,
Ay, aman Zaurbek,
İtleringi tak! - delle.
Bizden korkma,
Sanga hata cok! -delle.
Işanngan edi alayda Zaurbek
İt tuşmanlanı sözüne,
Kelib karadıla ala
Zaurbek carlını közüne.
Bir-birlerine karaşıb,
Işardıla, ala küldüle,
Ol kün sizni alayda,
İtle tahsağıznı bildile.
Sekirib turub, o keçe
Men can-canıma karadım,
Temir tayak tüşdü koluma,
Halk boluşsun Zaurbekni coluna.
Barıb kısılğan edim
Eski stauatnı katına,
Kallay kara künle keldile
Bu cazık Zaurbekni canına.
O keçe koşdan
Ot carıkla uralla,
Koşubuznu tolturub,
Kızılbekle olturalla.
Tüşümde alay körgenem,
Hant bıkığa adam böskün asılıb,
O kün tura köreem
İt kızılbekle kaudan koşha basınıb.
Aşığış çabıb barıb,
Eşikni canın sakladım.
Cangızlay, o keçe
Kesim onekisin kabladım.
Tamadaları Luğubej aytdı:
Işanım tab tüldü,
Karağız eşik allına,
Bıllay künle kelsin
Meni süymegen kallıma.
Hant bişe ese karağız kazannga.
Bişe ese igi körügüz,
Zaurbekni eti bla kanından
Manga toyar kibik berigiz.
Kıstağız koylanı,
Işırayık, caşla, keteyik,
Bügeçe biz kaçıb,
Ibçıkdan arı öteyik.
Kabartıdan kelib tüşdüle
Kan içiuçü oburla,
Tağılıb, kalıb ketdile
Kesing asırağan samırla.
Eşik artın saklab,
Bir bölegini uçasın alğanma,
Bügeçe bılanı urub,
Bir kesek endi kannganma.
Luğubej çıkğan edi üsüme
Karaçığız, alanla, it kızılbekleni küçüne!
Üsüne çıngab anı
Men belinden buuğanma,
Bir kün öllükme,
Bir kün anamdan tuuğanma.
Ay, aman kızçık,
Cetib samırlanı ciberçi!
Kızçık cetib itleni ciberdi,
İtle çabıb cetib
Anı tişlerin aldıla,
Zaurbek bla egeçi ol keçe
Oneki ölüknü saylab saldıla.
- Karnaşımı kızılbekle
Cetib koylay baylalla,
Ala anı öltürüb,
Calın koşha saylalla.
**** ****** *****
KARAÇAY CAŞ BLA KIZNI CIRI
Üyübüznü başı ol miyik taula,
Taulanı tübü tar sızğa,
Atam berse da kalay barlıkma
Akılsızğa, malsızğa.
Meni atam alay aytadı:
Berlik tülme carlığa,
Atam berse da kalay barlıkma
Kesi teli bolğan mallığa.
Kütgen koyung ming bolsun,
Sauğan iyneklering cüz bolsun
Mallanı üyü kuruğa etda
Başıngda akılıng tüz bolsun.
Men barsam, allay caşha barlıkma,
Barmasam, bılay kallıkma,
Kesi adamlıkğa tırmaşhan,
Kiyim üsüne caraşhan.
Men barsam, allay caşha barlıkma,
Barmasam, bılay kallıkma,
Ullu acirge minngennge,
Ceti tilni tamam bilgennge.
Men alsam, allay kıznı allıkma,
Almasam, bılay kallıkma,
Çaçın cuuub cıyğannı,
Kesin keçegi toydan tıyğannı.
Men barsam, allay caşha barlıkma,
Barmasam, bılay kallıkma,
Arbazına arba kirgennge,
Stauatında iti ürgennge.
Men alsam, allay kıznı allıkma,
Almasam, bılay kallıkma,
Burun kibik çaçın tarağan,
Toydan ese tonnga karağan.
Men barsam, allay caşha barlıkma,
Barmasam, bılay kallıkma,
Sırtda cılkı tıyğannga,
Kancığağa arkan buuğannga.
Men alsam, allay kıznı allıkma,
Almasam, bılay kallıkma,
Kaşları bılay kengden kıyılğan,
Bir kesekçik toydan tıyılğan.
Men alsam, allay kıznı allıkma,
Almasam, bılay kallıkma,
Ertden bla ertde turğannı
Maşinanı katı burğannı.
Men barsam, allay caşha barlıkma,
Barmasam, bılay kallıkma,
Altın kama takğannga,
Alay acirle bakğannga.
Men alsam, allay kıznı allıkma,
Almasam, bılay kallıkma,
Başında akılın tıyğannı,
Telige örge turğannı.
Men barsam, allay caşha barlıkma,
Barmasam, bılay kallıkma,
Tenglerine akıl üleşgen,
Ceteu bla kesi küreşgen.
Men alsam, allay kıznı allıkma,
Almasam, bılay kallıkma.
Cangız karapanlay körgenin alğannı,
Kiyimni biçib salğannı.
Men barsam, allay caşha barlıkma,
Barmasam, bılay kallıkma,
Kaçda soğum kaklağan,
Başın katın sözden saklağan.
Men barsam, allay caşha barlıkma,
Barmasam, bılay kallıkma,
Kıynlıkda ongsuzun saklağan,
Zauuklukda tengin coklağan.
Men barsam, allay caşha barlıkma,
Barmasam, bılay kallıkma,
Ol alay kara tanığan,
Halkına alay carağan.
**** ***** ****
EŞİKLENİ ARI BİR AÇ
Eşikleni arı bir aç,
Arı bir kireyim,
Közleringi ariuluğun,
Kesim bir köreyim.
Közlerimi ariuluğun,
Bilmegenmise,
Çegetlede kara duğum
Körmegenmise,
Eşikleni arı bir aç,
Arı bir kireyim,
Kaşlarıngı ariuluğun
Kesim bir köreyim.
Kaşlarımı ariuluğun
Bilmegenmise,
Ak kayada kara kunduz
Körmegenmise?
Eşikleni arı bir aç,
Arı bir kireyim,
Sanlarıngı ariuluğun
Kesim bir köreyim.
Sanlarımı ariuluğun
Bilmegenmise,
Çegetlede subay narat
Körmegenmise?—
**** ***** *****
Ana tilin süygenni,
Har zamanda kölü tok,
Anatilni süymegenni,
''ANAM'' derge erkinligi cok.
|
| |
| |
| kaçigar | Tarih: Çarşamba, 09-09-09, 10:34 PM | Mesaj # 3 |
|
Tümgeneral
Grup: Admin
Mesaj: 162
Ödüller: 1
İtibarlarınız: 0
Konum: Dışarıda
| Tatarkan
Tatarkan ketgendi,
Oy, soyum cıya sırtlağa,
Oy, cau çabhandı
Karaçay ellege curtlağa.
Keçe koyçu koşda
Bir Aman tüşle körgendi,
Eki çabırın da
Bir sürüuçüge bergendi.
Ol anasına calan ayak kelgendi,
Elde adamla
Az bolğanların körgendi.
«Keçe tüşümde
Bir Aman tüşle körgenme ,
Eki çabırımı da
Bir sürüuçüge bergenme.
Oy annam,canım,
Kaydadı bizni elibiz?
Calan ayakma,
Bir çabırlık tabıb berigiz,
Oy,annam canım,
Nek buzulğandı kanığız?
Aşamay çıkğanma,
Mennge bir kabarık salığız...»
«Senge kalğan,balam,
Cau orun bla baş cartı,
Elge cau çabhandı,
Cau-kızılbekle-Tau Artı.
Elibizge kızılbekle kirgendile,
Katın,kız ayrmay,
Elni bölüb sürgendile.
Emçek anang ketgendi
Ol iynek kibik öküre...»
Tatrkan ketdi
Kiyk cuğuturça sekire Tatarkan caunu
Calan ayak sürgendi,
Eki çabırın
Colda tizib kiygendi.
Koban suudan
Karanğda ötgendi.
Töppesinde
Balauuz çırak candırdı,
Keçe suuğa
Arkan köpür saldırdı,
Nögerlerin
Arkan bla ötdürüb,
Shauat suuun
Izlarında kaldırdı.
Suudan ötüb,
Kuzğun kibik kıçırdı,
Cathan cauğa
Tulpar cıyın ıçhındı,
Cathan caunu
Suu ızına soylalla
Ekeulerin
Bir-birine baylalla,
Bayladıla,
Öltürmedile,tüydüle,
Izlarına süyümçüge iydile
Açığanların
Keçe bla eldile.
Kızılbekle
K
Kuuğun etib cetdile.
Ekinçide
Karaçayğa tiymezge
Kanlı caula
Cıyılıb ant etdile
Emçek anasın
Arkasına költürdü,
Kobhan suudan
Sırtı bla ötdürdü.
Cau askerni
Suu ızında ızları,
Annı tabhan tulpar katın
Dotdaylanı kızları.
Karaçayğa Teberdiden
Kelin bolub kelgendi,
Caş kelinni tulparlığın
Kayın ata bilgendi.
Kabartıdan cer izleb
Keleçile iydile
Keleçile ızlarına
Hapar aytıb keldile:
«Tulparığız,
Tulparımı tutsun da,
Alışhanda
Tulparımı cıksın da,
Ol zamanda
Cerge belgi salırma.
Tulparımı cığalmasa,
Koy Ölgenni,
Tik Kulaknı da alırma...»
Kayın ata
Kelib aytdı kelinnge
Kelin, barıb, angılatıb erine.
Çaçın cıyıb,
Erkişiça kiyndi,
Tulpar kelin
Kayiş kısdı beline.
Kayın ağaçdan
Kalın kabuk soydurdu,
Baylab sapın
Hizenine cıydırdı,
Atasını tileklerin tındırdı,
Kabartını göcebini
Bileklerin sındırdı.
Caş kelinni
Tulparlığın saylalla,
Kabartını göcebini
Ekisi da bileklerin baylalla.
Börkü tüşüb,
Kutas çaçı tögüldü,
Caş kelinnge
Cer sauğala berildi
Cay caylıkğa
Eki sırtnı arası,
Şağatıbız
Bağatırnı talası.
Talabızda
Başha adamnı işi cok.
Tatarkannı
Tanımağan kişi cok.
***** ******************
Karçanı cırı
Batır Karça Karaçaynı başı edi,
Üyü anı kara soslan taşdan edi,
Halkı bla ullu Bashanda caşay edi.
Buday, arpa, tarı sürüb aşay edi.
Kıyınlıkda halkın caudan saklay edi,
Üsün teşib, bir keçeni catmay edi.
Hanla, biyle çabıuulda ot salsala,
Sabanladan halkı hayır tabmay edi.
İlipinle işletgen edi ellede,
Taş arıtıb, saban sürdü cer-cerlede,
Kara koynu tau sırtlağa cayğan edi,
Kiyik eçkini, kütü etib, sauğan edi.
Asker cıyıb, Kaytukları kelgen Elle,
Tau halk tauda caşağanın bilgen Elle,
Tebredile suula, cerle belünüb,
Kaytuk asker anda-mında kerünüb.
Çurum izleb Kaytuk ulu aylyaneedi
Karça marab anga sadak atma edi.
Kaytuklanı zalimliklerine açuulansa,
Bahsan suda arı-beri atla edi.
Bir kün Karça sabanlağa atlasa,
İlipini kezüne az kerünüb,
"Ne boldu?" – deb, sora alğa karasa,
Tura edi ortasında belünüb.
Kayğı etib karasa ua, ne kersün,
Kaytuklanı Sarı Aslanbekni askeri,
Teben tardan cetib keled, ürülüb,
Karçanı ellin eki belüb, iyirib.
Ol zamanda Karça alay aythandı:
"Men öllükme sizni bla küreşib,
Men beralmam, canım saulay Bahsanda,
Elimi sizge, tura eki üleşib.
Sizden kaçıb tau tübüne kirgenbiz,
Endi küreşmey, bizni bılayda koyuğuz.
Asker küç bla horlab alabız desegiz,
Birda tolmaz siz atlağan coluğuz."
Kaytuk ulu Karçanı aythan sezlerin
Ne azçık da ariu, kabıl kermedi.
Batır Karça, alay bolsa da, alağa
Ne adamın, ne da malın bermedi.
Alayda kazauuat başlalla, uruşub.
Kılıçlanı bir-birine tutuşturub,
Öşinleni bir-birine buruşturub,
Zorçulanı urruk cerden kuruşturub.
Kaytuk askerle ızlarına kaçtıla,
Sauutların atıb-atıb, tas bolub.
Sauutlanı bahsan elline çaçtıla,
Karça cengdi ol uruşha, baş bolub.
Kaytukları Karça bla caraşırğa,
Dağıda, keb keleçile iyelle.
Caraşmasa, allay hapar berelle –
Uruşurğa entda ala süelle.
Karça aytdı: "Oğay, endi caraşalmam,
Kaytuk uluğa Adam-cesir beralmam.
Alay aytıb, bizge kelgen kişini,
Konak etib, konak kibik keralmam.
Tau elleden men bir adam beralmam,
Kabartıdan manga kelse cüz kişi.
Artıklıka, ayhay da, men tezalmam,
Sauut tuta biled bizde erkişi."
Kaytukları keldile bir kün konaka,
Keb kralla, Karça coğ edi elinde.
Kaytuklanı allarına kbaktan
Botaş çıktı, sauutları belinde:
"Ne kerekdi, kabartı biyle, sizge?"
Kaytuk ulu alay aytıb seleşdi:
"Mal berigiz, casab berigiz, sizbizge" –
Deb, kezü Botaşnı kezü bla tübeşdi.
Botaş bılay aytıb cuab bergendi:
"Kaytuk ulu, Karça uuğa ketgendi,
Karça bügün elde coktu, bilesiz,
Elni mannga amanat etgend, keresiz.
Karça bolmay sannga cuab beralmam
Ol sezüngü, bir da, kabıl keralmam.
Kebdü, cüyüshan, bizni bla küreşme,
Horlarma deb bizni bla yeçeşme.
Tüzde koymay, tau tübüne cıyğansız,
Mallarıbıznı tar kulaklağa tıyğansız.
Biz turabız keçe-kün da catmain,
Taulağa çaçılıb, bir-biribizni tabmain."
Ala Murat etile, uruş açarğa.
Batır Botaşnı kıylıka salırğa.
Karça bolmay, Karçanı ellin alırğa,
Adamın sürüb, üyün, malın çaçarğa.
Ma alayda kazauuat tebredi, toy kibik.
Adamla catalla, kırılğan koy kibik.
Kılıç urub, ciltin etib çaçılad,
Sadak oğu eşünlege çançılad.
Ertenlikden künortağa uruş bardı.
Annga şağat bolub kalğan Bahsan tardı.
Kaytuk ulu onngsuz boldu, küçü cetmedi,
Batır botaş bir cesir da bermedi.
Karça uuda aylyana turğanlay,
Kazauutnı ol tüşünde kergendi.
Uuçuları bla terk oğna cetgened.
Kılıçı bla kekde oyun etgened.
Karça alayda, kek kükürey, kıçırdı:
"Kaçma, itden tuumay, kerti biyeseng.
Mınça sain kelgening sanga bolmaymdı,
Teleb alsang, aç karınıng toymaymıdı.
Süeeseng bizni horlab alırğa,
Uruş bla ayak tübke salırğa.
Beri aylyan da kara Bahsan uçuna,
Tınglaçı kılıçımı tauuşuna.
Kaçsang da koymam ızıngdan sürüb barmay.
Keçe çuklamam seni canıngı almain."
Munu eşitdile Kaytukları, ketdile.
Karçadan korkub, har aythanın etdile.
Bir kün, Karça elden yerge çıkğaned.
İşle edi, taş başında olturub.
Atıluu şkokğa ok eteed, kadalıb.
Ok orunga ot kuyayed ... (Tak i ne smoğ razobratslovo.)
Karağnında, bir keb asker keleed,
Bahsan tarnı colları karalıb.
Saklauul kengden kuuğun tauuş bereed.
Sıbızğıla soğayelle taralıb.
Kaytuk Kaziy aytdı şapasına:
"Karça unamad aythanımı eterge.
Bar negerle alda, maynaYU Karçağa.
Yegüzlerinen bersin bizge keserge.
Siz, dağıda, alay aytığız Karçağa
Kaytuklanı küçlerin büğün kerlikse.
Bermeseng a, ol taş başında yellükse,
Süymeseng da, yegüzleni berlikse."
Alay aytıb, şapasın ol cibergen edi.
Şapa, kelib, Karçağa hapar Bergen edi.
Karça anı sırtına kart itni bayalyadı,
Kbartı biyge tıiınşlık a etmey saylyadı.
Cüyüshan saklay edi iygen şapasın,
Yegüzle keltirlikdi, ne yeltürüb, ne korktub.
Bir zamanda, keldi cüyüshannı şapası,
Bir ullu ser, kart itni sırtına ketürüb.
Karça sannga alay aythandı, cüyüshan:
"Alırsa, atangı canı üçün, yegüzle.
Cüyüshanlanı aşauları taukdu,
Kart itni aşasın, annan esse zauukdu.
Sen sabiylikden tauk şorpa bla yesgense,
Keb ongsuznu başın bu taulada keskense.
Endi blaydan ketalayeseng, kısha ket,
Kannı kaynatma unutulmağan ... (?)
Endi keleçi iyseng, ariu keralmam,
Kart itni aşığın da beralmam.
Bu kart itni baş cartısın ala bar,
Seni atang Kaytuklanı Karadı.
Men ıylığama, büğün sizge barmayma.
Barsam boynunga katın kençek baylarma.
Seni beksüngü eki etib saylyarma,
Kaytuk biyçeleni içlerine kirib oynarma."
Kaytuk ulu bılay aytıb seleşe edi:
"Taulu kişiden korkmaik, keleçi iyeik.
Yeguz ornuna bu kart itni nek berding,
Bizni askerni alay sıysız nek kerding." –
Degendile da, keleçile iygen edile,
Karçadan yegüzle alırğa süygen edile.
Karça alanı birine tınglağandı,
Cuuabına bu sezleni aythandı:
"Ser bolğaned, ansı bu kart itni dabermezem.
İtten igi bolsang, kart itniça dakermezem."
Kaytuk ulu Karçanı bu sezlerin ketürdü,
Ol kün Karça kuru birlerin yeltürdü.
Kaytuk ulu atlı askerni tizdirdti.
Kılıçını .......?... tutdurdu,
Atıuludan atıb oknu eki kestirtdi,
Eki canına korğaşinların cutdurdu.
Ekinçi atıb askerni başı bla eltirtdi.
Urub, taşnı carıb, Karça blay keltirdi:
"Endi kelsegiz kabaka amallıka,
Başığız kalıır kartla aytıuçu comaka."
Bir kün Botaş başçı boldu biçen işge.
Tiş etdirdi, tura edi Tiş tolturub.
Karasa ua, biyağı tebe canınnan
Asker keledi, sau yezenni tolturub.
Bara kelib, Karça kabak da toldula.
Botaş, Karça onau kngeş boldula;
"Arüu aytıb, keçe konakğa kaldıraik.
Barın kırıb, kızıl kanga aldıraik."
Bardıla sora, konaklanı allarına,
"Hoş-keldi" berdile bılanı barına.
"Keç bolğandı, büğün munda kalırsız,
Ertenmbla kerekligizni alırsız."
"Kayda kalaik, üylerigiz tardıla.
....? sıinır, çaklı, askerle bardıla."
"Sıindıraik, keçe kaytıb netesiz.
Ertenlikte mala alıb ketersiz."
Dedile da, kıynaldıla, kaldırdıla.
Asker tatlı cukuğa kelgen zamanda,
Konakların kızıl kanga aldırdıla,
Erkinlikni çırakların candırdıla.
Adurhay turayed konağı bla seleşe,
Cannan canga şohay bola, ileşe.
Hapar eştib, batır Karça cetgen edi,
Adurhay da kalğan biyni kesken edi.
Ol kanlını, alay kanın kergenley,
Adurhaynı kızbay kelü ketgen edi.
Suu kuyulub, canı tinine kirgelley,
Arhızdaça kobar dığalas etgen edi.
Halk cıyıldı, batır Karça seleşdi:
"Keligiz, biz kanlı curtlanı ataiık,
Botaş tabhan Kart curtubuzğa baraik,
Mından ketib, anda tınçlık tabaik."
Botaş aytdı: "Men elteim nart colnu" –
Ol col taba, uzathan edi ong kolnu.
Halk tebredi colnu alıb, tizilib,
Tuuğan elden airıılıb, üzülüb.
Karça ketdi, caşağan ellin keçürüb.
Ocakla kaldıla, tütün çıkmay, üçkülüb.
Sabiyle bla miyik taulağa yerleybiz,
Barır ceribizni kez tuurada kermeybiz.
Artıklıknı askerlerin soyğanbız,
Mallarıbıznı kan ornuna koyğanbız.
Kepürnü, üynü tutub içine oyğanbız,
Caşau izley, canıbızdan toyğanbız.
Kıin boladı bu tauladan auarğa,
İynek almadık, colubuzğa sauarğa.
Batır Botaş maral tutub sauadı,
Kanlı biyleden a kıinlıkla cauadı.
Karça bla Botaş taudan auadıla,
Sağışlıdı mA bılanı küyleri;
- Keremisiz, tütün çıkmay turadıla,
Karçanı alğın caşağan üyleri.
Endi Karça Karaçayda caşaydı,
Kaytuk bii da eki canın aşaydı.
Kolay bersin Karça tuthan kılıçha,
Biy zorlukğa kacau turğan tauluğa.
******************************
Aktamak
Beş cılımda beşikde,
On cılımda cıyınnga,
Ey onbeşinçi cılımda, deyme,
Tübedim süygen da kıyınnga.
Kayalada cuu-cuu cumarık,
Köklede culduz uçhanlay.
Ey, kalay süygenem men seni, ariu,
Auuzungdan sözüng çıkğanlay?
Bıkılı tauda ua ming kiyik,
Cürür colların saklayma.
Ey, tau elleni karmab aylandım –
Men senden ariu tabmayma.
Irımcını ciligi,
Caz başında bişgendi.
Ey, atha ilinngen künümden başlab,
Seni kayğıng manga da tüşgendi.
Bezdirgende naz terekle,
Cel ursa, cengil kaltıray.
Ey, sen tiyregizden çığıb tebireseng,
Kün çıkğan kibik da cıltıray.
Suu boynunu terekleri,
Cel bla kelmeyd ebleri.
Ey, seni mannga kızğandıla,
Honşularığıznı köbleri.
Min, Aktamağım, faytonnga deyme,
Sen kobuz soğa, çaykala.
Ey, men da barırma seni sol canıngda,
Söleşgeninge cuuab da kaytara.
Min, Aktamağım, faytonnga deyme,
Hamut salğanma tor atha.
Ey, caz isside bezgek bolursa,
Alıb keteyim naratha.
Biyli çibin keng keter,
Kanatın cayıb, bal eter.
Ey, acal imbaşında, umut tau başında.
Etgen muratına da kim ceter?
Kel, Aktamak, uçayık,
Biz ayğa salam berirge.
Ey, sen mınçak inci, men bazar küzğü,
Bazardan oynay da kelirge.
Taulağa toğay salmasam,
Tüzde fayton bla barmasam,
Ey cerde oburla aşayla seni,
Hauada mekyam salmasam.
Batdılanı börü karançha,
Ğapbuşlada salımça.
Ey, menden kalsang, kalıb keterikse,
Oy, kün küydürgen da sabança.
Seni bir türsününg- caz cilik,
Bir türsününg – ak kaymak.
Ey, manga cürek auruu bergendi,
Uçhan köz, ariu Aktamak.
Kızıl kala, ak kala,
Tengizde babuş çaykala.
Ey, sen ariulukğa tartıb öç alsang,
Men da cigitlikge da mahtana.
Atıngı aytıb, atıma minsem,
Çaphan boladı corğası.
Ey, biz ekibizge zaran bolğannı,
Da kara şaytan karğasın.
************************
KANAMAT
Ebzelanı cigit tuuğan Kanamat,
Eki közüngden seni kızıl kan ağad.
Eter eding, sanlarınga boş bolsang,
Seni urğan itle bla kazauat.
Carık, culduz, tauğa aylanıb, batadı,
Uçkulanda bir tulpar ölük catadı.
Çıkğan eding Sıngı kabakdan abrek,
Ceti cılnı aylannganeng haciret.
Cürüdüng keçeng börü, kününg it bolup,
Kiyneg kiyiming sirke bolub, bit bolub.
Ceti cılnı Amğata boynun sakladıng,
Kiyikle öltürüb, taulada etle kakladıng.
– Kasbot, karnaşım, ölür tüşübüznü körgenme,
Kesim cangız kımıja bolub körgenme.
– Korkma, Kanamat, adam körmez tüş cokdu,
Da bizni kibik erle tüşmez iş cokdu.
– Kel, Kasbot, biz bılay etib turmayık,
Cengil oğuna Karaçayğa barayık,
Konakbaylıknı Hubiy uluna salayık.
Biz barğanek Abul-Kerimge konakğa,
Abul-Kerim bizni konak kibik körmedi,
Körmese da, tashabıznı itlege bermedi.
Tolu künnü konak üyünde caşırdı,
Ekinçi kün bizni, ariu aytıb, aşırdı:
– Orus meni endi ariu körmeydi,
Cazğan kağıtıma kolay cuuab bermeydi.
Ğüllü ulu Haci-Bekirni canı kibik köredi,
Cazğan kağıtına ullu akıl böledi.
Biz barğan edik, oy, Uçkulannga konakğa,
Salıb tüşdük Güllü ulu degen kanauğa.
Bizni körgenley, ol ginci kibik kiyindi,
«Hoş kelgin, Kanamat», – deb, tülkü kibiksüyündü.
Alay barğanlay, bizni konak üyge salğaned,
Hıyla bla sauutlarıbıznı kolubuzdan alğaned.
Keçesinde – tatlı hantladan toydurdu,
Kündüzünde – ma kara koylay soydurdu.
– Men barayım da, kağıt, kalam alayım,
Sanga, Kanamat, ariu kağıt cazayım.
Kişi körmezça, seni igi caşırayım,
Pasport alıb, türk patçahha aşırayım. –
Alay aytıb, ol bizni koyub ketgened,
Eşikleribizni tışından kadau etgened.
Mıçımayın Açau ulu starşinağa cetgened,
«Kiyikle tutdum», – deb, kuuanıb, hapar etgened.
Starşina elden ullu karıu salğandı, –
Kanamat turğan üynü tögeregin kanvoy alğandı.
Dauurlanı eştib, Kanamat terezege barğandı.
– Kasbot, – dedi, –bizge bolur bolğandı,
Tögeregibiz kara çaukadan tolğandı.
Ay, Kasbot, kerti boldu bizni tüşübüz,
Kolay bolmadı bizni konakbayda işibiz...
Toğuz ok tiygendi, Kanamat, seni başınga.
Kara kün keldi Aliyni cigit caşına.
Ne bolğandı belingde kara kamağa?
Mıyıng çaçıldı üyde eşik kangağa.
Protokolungu kanıng bla cazalla,
Kabırıngı da Kara bağanada kazalla.
Ebzelanı tulpar tuuğan Kanamat,
Kabırğangda bardı artık iyeging.
Seni kanıngı bu itlege kurutmaz
Artıngda kalğan sıngar ulan süeging.
Carğan dohturla seni başınga sılayla,
Tişirıula, türsününge karab, cılayla.
Amğatada talay cılnı caşadıng,
Maral, kiyik terileden koş etib.
İtden tuuğan Güllü uluna nek ışandıng?
Ullu köllü boldung, canıngı boş etib.
Uçkulanda murdar itle caşayla,
Uyalmayla, adam etle aşayla.
Koçhar ulu Kanamatnı öltürüb,
Patçahdan çın, sauğa, aşau aladı,
Murdarlığı üçün maydal tağadı.
Ölüb ketding, Ebzelanı Kanamat,
Tulparlığıng art kününge caramad.
Duniyada senden carlı kim bolur?
Egeçing cok – közleringi cumarğa,
Anang cokdu ölügünge cılarğa,
Atang cokdu ıshatıngı kurarğa,
Karnaşlarıng uşaydıla tuuarğa.
Ma, kördüğüzmü Haci-Bekirni etgen itligin?
Haci-Omar, ala bar soyğan kiyigingi cibligin.
*********************
Kanamat
(Malkar variant)
Biz çıkğanek alğı burun abrek,
Abrek-haciret tüyül
Canıbıznı saklayek.
Duniyalıkda zakon-adet tabmayek.
Ay igi sağan, ceti cılnı caşar edi
Alğın kibik koş bolub.
Duniya bizge boş bolub.
Biz patçahğa ne etgen edik
Bizge patçah cau bolurça,
Allıbızğa buğou, kurşou, tau jolurça?
Biz ketebiz duniyalıkdan cutulub,
Ay igi sağan bir duniya körür edi
Patçah zalimliginden kutulub
Tamam talay cıllanı men aylandım
Keçe börü bolub, kündüz it bolub.
Ay igi sağan bir körür edi bizge
Zakon bolub, ne da kerti süd bolub,
Keçe catmay anga süelirge
Nöger tabmay,
Karnaşımı alıb ketgenem,
Cüregine ceter kibik duşmannı
Anga men köb açıula etgenem.
İt gıbışını ekili ışanın süymedim,
Alay eterigin a men bilmedim.
Üyüne kirib ketdi da
Ginci kibik kiyindi,
Tögeregibizge gaci kibik süyündü.
Anası ua ballı, caulu hant etdi.
Sizni birigiz kibik bolurma.
Dedi ant etdi.
Turçu, Kasbot terezeden bir kara,
Turub karadı:
" - Bizge bolluk bolğandı
Tögeregibiz orus askerden tolğandı"
Ertdenlikge aman şkok atıldı,
Caunu oğu cauorundan katıldı.
Bu taulağa cigit tuuğan Kanamat,
Duşman bla aslan kübük küreşdi,
Kanı ağa, duşmanladan kan aldı,
Ol ölümün cigit kibik üleşdi.
Hasaukadan caş kelinçik keledi.
Tar auuznu cılamukğa aldırıb.
Kasbot kayrı kaçıb a sen barasa,
Ölgen Kanamatnı duşmanına kaldırıb!
***********************
APSATI
(1-çi variant)
Orayda, künüm kıynathın,
May kazanlanı kaynathş,
Bizge kan ırhımla çaynathın,
Koşda caşlağa çoyun et,
Orayda, künüm kıyınlı!
Ullu cuğuturnu soyum et.
Orayda, künüm kıyınlı!
Versii bizge bazık boyunlu.
Seni cuğuturung kallay soyumdu...
Boğurdak kesdirgin koyçu çelekley
Kabırğasın teşdirgin elekley.
Miyikde boladı cuğuturnu kalası.
Anı kalasıdı temir eşikli,
Anı balasıdı altın beşikli,
Anı beşik bauu altın bilezik,
Altın bilezikle üzdürğün,
Cuğuturnu çıngılladan cüzdürğün.
Tang boladı, canım caşla, turuğuz!
Acallığa saut-saba kuruğuz,
Acallıng tübesin allıma,
Bermesin tuşman kallıma
Berir bolsang, tıya kelgin allıma.
Sındırthın aur sanların
Börkdüre çığarğın öbge kanların,
Urub sındırthın aur sanların.
Bardı seni kulak sayın mallarıng.
Da, ber, kurmanıng bolayım.
Berir malıngı, ber, hayda,
Bermez malıngı, keri ayda,
Marauçu tangnı tauğu.
Açığan baur, suuk suu
Seni marauçungu zauğu.
Marauçudan cazık can bolmaz;
Temir boyunshası boynunda ,
Küygen gırjını koynunda,
Kayın kulak, tar sızğa,
Üçmü-törtnü bergin bir ızğa.
Cuğuturng toğay başlı, tok közlü,
Tüşer kolğa, ötürüksüz, sau sözlü,
Toğaybaş takdırğın, tasma cantauğa
Altı butaklı tiysin altauğa.
Bolur taula başı bir kiriş,
Aşhığa camannga etmegin teng ülüş.
Anı karaldısı bardı, car kibik,
Anı karın cauu akdı, kar kibik.
Anı kanın karğa tekdürsün,
Anda üçnü-törtnü birge çökdürsün.
Tab boladı kart tekeni catıuu,
Kabırğasından kara şkoknu katıuu.
Unutmayma anı etini tatıuun.
Seni cuğuturung kallay soyumdu!
Eçgilering boladı aur sögüncü,
Ulaklarıng boladı kazan aş.
Allıbızda hazır bolsun toğaybaş.
Canım ulanla, tang boladı, barayık,
Tab tüşgenley, ülüşübüznü alayık!
Kerpes etdirgin koşda itlege,
Besgünle caraşıudula arka cüklege.
Koşda caşlanı kuuançı,
Nığışda kartlanı cubançı.
Orayda, künüm, oynathın!
Koşubuzda may kazanla kaynathın.
Kulak sayın köb malıng,
Köb malıngdan bizge saylathın.
Ketib bara cuğuturnu ızları,
Apsatını sarı çaçlı kızları,
Bizge ong bolğandı bashan ızları,
Bolur tang kızları goşalar,
Cuğuturğa kısır eçgi koşarla.
Seni cuğuturung çunak kulaklı,
Seni etgilering egiz ulaklı.
Egiz ulakladan tigim etseng a
Seni berir kününg süt kibik,
Bermez kününgde aylandırasa it kibik.
Egiz ulaklanı bizge ızlathın,
Mıyıklağa cau burhula buzlathın.
*********************
ERİREY
Oy, erirey, degen kuatdı,
Carlığa bergen suabdı.
Carlığa bergen can üçün
Oy, bayğa - biyge bergen mal üçün.
Oy, bayla-biyle senge kor, ögüz!
Erirey ayta, batsın künübüz.
Erirey aytılır el bla,
Kire suurthan cel bla.
Oy, canım, közüm, kara tuarla!
Betlerin, kolların balda cuuarla,
Bıla bir nasıblığa tuuarla,
Indır basa, ındır basa.
Arıb catsın birigiz.
Nasıbdan tolsun üyüğüz.
Ertdenbla ertde turalla,
Bıla da bir nasıblığa tuualla.
Cay bolsa da calpaklağa keterle,
Anda ayakların uzatırla, catarla,
Barıb ala kürt orunlada catarla,
Barıb ala kürt orunlada otlarla.
Ol erinçekni er almaz,
Er alsa da köl salmaz.
Turuğuz, tang bolğandı,
Indırğa külte salayık
Künorta bolmay eki salama alayık.
Bıla umur-çumur eterle.
*****************
KÖZLERİNG KÖZÜR A OYNAY…
Közlering közür a oynay,
Sözlering cürekni baylay,
Cüregime auruu bergense.
Kelib a katımda olturup,
Cüregimi da tolturup,
Köp ahtınnganımı ua körgense.
Kerti da süeme deuçeng,
Süymeklik salam beriuçeng,
Oy, adamla seni buzğunçu
Başıng a akıldan tolsun,
Cüreging taukel a bolsun,
Keteyik, işibiz ozğunçu.
Üyüngü allından karap,
Meni da uzakdan tanıp,
Kelib a kolumu tutuuçu.
Kara közlerime karap,
Söleşgen sözümden tanıp,
Çaynamay, içine cutuuçu.
Ana tilin süygenni,
Har zamanda kölü tok,
Anatilni süymegenni,
''ANAM'' derge erkinligi cok.
|
| |
| |
| kaçigar | Tarih: Çarşamba, 09-09-09, 10:38 PM | Mesaj # 4 |
|
Tümgeneral
Grup: Admin
Mesaj: 162
Ödüller: 1
İtibarlarınız: 0
Konum: Dışarıda
| Çille cavluk
Surahay,capı cavluğung, deyme,
Arivcaraşadı sanınga.
Ey! İngiliksalad, deb, erişgen etelle,
OlAllah bergen kanınga.
Sypaxay,sarı cavluğung, dedim,
Arivcaraşadı boynunga.
Ey!Men sarı ilyaçin bolub kalğayem,
Olçımmak ariv koynunga.
Sypaxay,sarı cavluğung, dedim,
Arivluğungdubaylığıng.
Ey!Men - kılsız karmak, sen - altın çabak,
Sen mangakaydan tabılğın!
Sypaxay,sarı cavluğung, dedim,
Anıküe kırksın çaçağın.
Ey!Şam Semenlada sen, kelin bolub,
Otovüyde bolsun uşağıng.
Surahay,çille cavluğung, dedim,
Cernisızadı uzundan.
Ey!Men seni ayırıb süygen eteme,
SayKaraçaynı kızından.
Surahay,çille cavluğung, dedim,
Anıganuası okadı.
Ey!Közden ırahın bolursa da, deb,
Cüregimbir bek korkadı.
Meniközüme alay körünese,
Senmölek kibik, cin kibik.
Ey!Aktamak ariv, kaydan kelese,
Kayağatiygen, kün kibik?
Menkeçe bolsa, cuklayalmayma,
Sağayıb,sanga cır ete.
Ey!Kündüz bolsa, işleyalmayma,
Kesi kesimitüzete.
Cürekdebir zat kaynaydı,
Közümkörgenden toymaydı.
Ey!Senden başhala tabı da etelle,
Kölümalanı va almaydı.
Men,cerni kazıb, teren kiralsam,
Kökge,bashıç salıb, minalsam.
Ey! Sangaturaklay, ozub keteme,
Salamlaşırğavyalsam.
Menatda oynağan atlıma, dedim,
Atlanıbelin üzeme.
Ey!Bir köz karangı eteme sennge,
Bir escıyama - tözeme.
Senisözlering mennge tatırla,
Senbaşhalağa söleşme!
Ey!Sen altın eseng, men nakut-nalmaz
Menicegerge küreşme!
Kayıkğakaplan minngenley,
Kamağakezlik takğanlay,
Ey!Cazıvung cetse, alay kelirse,
Calanayaklay - çabhanlay.
Birevnühakın almazma,
Calınıb,cavdan kalmazma.
Ey!Çakırılmağan, orunsuz bolur,
Sençakırmasang a, barmazma.
Sekiribmindim miyikge,
Cuvukbarmadım carına.
Ey!Aycayak kibik, belgili eterme,
Senitav elleni barına.
Költürübturğan gammeşim,
Senngesoyarğadı kengeşim.
Ey!Har aythan sözüng atdan bağadı,
Anıüçündü küreşim.
Calınçakkonak - tigimçi,
Süygençigimsebirinçi.
Ey!Birev kolunda körgüzmem seni,
Acalımcetib ölgünçü.
Sekiribmindim atıma, dedim,
Anıöşünlüğün salmayın.
Ey!Men bir adamnı da allık tüyülme,
BuSurahaynı da almayın.
Aslammıçıdı, kalay eteyim,
Bucazğı tangım atmayın.
Ey!Koyarık tülme, nasıbım tartıb,
Tavmaralnıtabmayın.
Arıbara, beri kele, dedim,
Ekibutumdan arıdım.
Ey!Andan ese körmege edim,
Oy,seni kaydan a tanıdım?
İngiçgetabanayak kiyiming da,
Suvbabuş kibik, cöbeley.
Ey!Kölüng süymegen söz eşitgenley,
Sen,sabiy kibik, öpkeley.
Oy,başıngdağı altın oka börk,
Cernicaradı omakdan.
Ey!Duniyağa işlenngen carlı köb artık,
Malıköb bolğan a tumakdan.
Oy,tıpırdasa, tay ozar, dedim da,
Tabanıkızsa, at ozar.
Ey!Men bılay ete turğanlayıma,
Senialırğa kim bazar?
Kap-karadılakaşlarıng,
Karayalmaymaközünge.
Ey!Arivluğungdan artha kalmayın,
Aldandımcılı sözünge.
İy,menden hapar sen nek sormaysa:
"Butoyğanmıdı, açmıdı?"
Ey!Kömür kızsa, temir eritedi,
Senicüreging, taşmıdı?
Oy,kün kelgendi ortağa, deyme,
Bizgetuvradı Batağa.
Ey!Alıb alalmay, koyub koyalmay,
Başımkalğandı hatağa.
Künümkelgendi kuşlukğa.
Sanımtartadı tınçlıkğa.
Ey!Surahay meni koluma tüşse,
Ketmezemendi caşlıkğa.
Taşçıdatalay işçile
Kayaranlanı kazalla.
Ey! BuSurahaynı aythan sözleri,
Cılamukkibik, tazalla.
Temirkıyınlısı - egevge, deyme,
Ağaçkıyınlısı - kakğıçha.
Ey!Cürek kıyınlısı - süymeklik otha,
Kurçkıyınlısı da - çakğıçha.
Kaçırama,desem, - çırmavla,
Kaçama,desem, - sıltavla.
Ey!Süymegenleni mıdah etdile,
Men sangasalğan mahtavla.
0y,baçha baylık - bir aylık.
Seniarivluğung - subaylık.
Ey!Süymeklik caşav kıyın bolsa da,
Andadıbütev kolaylık.
Kel,Aktamağım, keteyik,
Eresey- turğan elibiz.
Ey!Izıbızdan tentiresele,
Bektansık bolsak, kelirbiz!
Senbal çetenni tarağı,
Kimletanırla tatıvun?
Ey!Sen türlü bolsang, kim bla eterme,
Mensüymeklikni satıvun?
Alakögürçün, sarı ilyaçin
Közüvcırlayla cırıngı.
Ey!Söz bla kıynamam seni cüregingi,
İş blataldırmam sanıngı.
Oy,süygen cürek kesi körlükdü,
Allahanı anga beredi.
Ey!Söleşmese da, ışanlarından
Süygenbolğanın biledi.
Süymeklikdegen bir nür myxypdu,
Süygencürekge basılğan.
Ey!Süygenden kalğan adamdı, deyle,
Ömürünkıyın da aşırğan.
Sen dacüyüshan, men da cüyüshan,
Balbla cavça caraşhan.
Ey!Seni üsüngde köb boldu, alan,
Bir-biribla talaşhan.
Baynıkübüründe - kumaçı, dedim da,
Carlınıeteginde - cırmaçı.
Ey!Ekibizge zaran etgenni
Bolmasın,Allah, kuvançı!
Bizgekelinçik bolluğungu va
Anamkörgendi tüşünde.
Ey!Cerkleni içinde, subay naratça,
Sen tengleringiiçinde.
Baynıtılpıvu tirmen buradı,
Carlınıkıva, tartmaydı.
Ey!Akılı bolğan igi tişirıv
Namısınmalğa satmaydı.
Telinikörgen, tentirer, dedim da,
Akıllınıkörgen, es cıyar.
Ey!Men, teli bolub, sen tentireseng,
Seni,ariv aytıb, kim tıyar?
Aşarıkhazır eteyim, dedim da,
Koşumukirsiz cıyayım.
Ey!Tütün çıkğannga, konak keledi,
Hap-hazırbolub turayım.
Karaçayadet alaydı:
Adamğaadam keledi.
Ey!Köz-kaş bermeyin, sıyın körmeyin,
Kızğança, savdan öledi.
Kelgenkonakğa, carık bolmasang,
Konaklaöpkeleb keterle.
Ey!Aşha carıknı, işge başçını,
Adamlasıylı eterle.
Oy,keleçisi igi bolsa va,
Kelibaşı erge baradı.
Ey!Cürek cürekge caraşıb kalsa,
Caşavutatlı boladı.
Altınterezede köksül kögürçünüm da
Marcanmınçaklanı tartadı.
Ey!Anı arivluğu ayğa uşaydı da,
Kün,seyirsinib a, batadı.
Süymeklikdegen a bar nürdü, dedim,
Olbir-birlege konmaydı.
Ey!Cürügen colu bütün nazikdi,
Ayağıtayğan ongmaydı.
Oy,akıllını şaşhanı -
Künnübulutha bathanı.
Ey!Cüregime caramaydı
ArivAktamaknı da aythanı.
Kızğantemirni - çögüçge, dedim da,
Erinçekatnı - kamçige.
Ey!Süygen cürekni eki közünden
Cılamukbetli da kan çığa.
Süymegenlege- col kısha, dedim da,
Süygennicolu uzundu.
Ey!Eki tıngılab, bir ayırmağan,
Olakılından da huzumdu.
Telitepserge bilmeydi, dedim da,
Tepsebtebrese, koymaydı.
Ey!Süygenni közü-kaşı başhadı,
Belgilibolmay kalmaydı.
Sapinkalarıng,altın tokmaklarıng da,
Sorğunçukengden tanıthan.
Ey!Surahay, seni kayğıng bolğandı,
Tuvsanlarımı arıthan.
Oy,eki kırkğandan, cün aşhı,
Közbavtüşleden, tün aşhı.
Ey!Sensiz ömürnü cılından ese,
Senibla caşar kün aşhı.
Avuzaldamaz, köz karğamaz,
İşlemegena, aşamaz.
Ey!Ömürü keter erinçeklikde,
Olbüsürevlü caşamaz.
Menmından karab a tanıyma, dedim da,
Künlümekünnü tiygenin.
Ey!Allah bolmasa, kişi bilmeydi,
Surahaykimni süygenin.
Mındankarab tanıyma, dedim da,
Künlümdekünnü bathanın.
Ey!Allah bolmasa, kişi bilmeydi,
Tangımıkalay da athanın.
Çındımıçaldım küçlüge, dedim,
Cerimisaldım üçlüge.
Ey!Caratılğanlı suklana edim,
Seniça,keskin da işlige.
Kağıbalçibin a bal aşar, dedim da,
Ürenngencallı mal aşar.
Ey!Kertisin aytmay, tobağa kaytmay,
Bucalğan şağat a, can aşap.
İçki -şaytannı da sadağı, dedim da,
Uru -duşmannı kaphanı.
Ey!Alanı, etalğan cürütürükdü,
Dağıdaaman tabhanın.
Sen -tiygen künnü tayağı, dedim da,
Men -athan tangnı ışanı.
Ey!Tav teyrige ışanngan kibik, turama
Aktamak,sanga ışanıb.
Cumarıkcırlay cırıngda, dedim da,
Ğucdarsızğıra ecivde.
Ey!Subay busakla - ayaz uşakda,
Menanı aythan a közüvde.
Men -cay aylanı cavumu, dedim da,
Sen -Taşlı kolnu kışlığı.
Ey!Men cavalmasam, sen kurğak kalsang,
Bolluktüyüldü da tınçlığım.
Mencılı salam aytama, dedim da,
Egeçleringibarına.
Ey!Suvğa - çabak, kayağa - ırğak,
MenCoharcalnı va alırma.
Oy,Tavmaralım a, altıncal kiyigim,
Cavumcavsa, calı caşnaydı.
Ey!Mölekleri, süelle meni,
Şaytanıçamlanıb a başlasa.
Kümüşterezede da bardı bir süygenim,
Kümüşstakanda süt kibik.
Ey!Arivdan ese, közbavğa cengedi -
Menngesöleşüvü va, türt kibik.
Oy,Tavmaralım a, altıncal kiyigim,
Ayırmalanımaraydı.
Ey!Körpe tonla, köb koyla, demey,
Adamlığımava karaydı.
Mensuv corğağa mineyim, dedim da,
Temirdenkübe kiyeyim.
Ey!Boluşluk etsem, ongsunur kibik,
Allaykününge va tübeyim.
Karaşhıldıça, tatıvung,
Kızılşhıldıça, türsününg.
Ey!Arivdan ariv, seyirden seyir,
Senibir kününgden a bir kününg.
Bucürek közüm sağaya sanga,
Oy, töngekközüm cuklaydı.
Ey!Ayğa uşağan arivla kördüm,
Cüregimsende tohtaydı.
Bizcüz iynekge buzov iyerbiz,
Mingkoyğa kozu koşarbız.
Ey!Birge tübesek, duniya candetde,
Alğışlıkbolub caşarbız.
Onbirdensora - oneki,
Aythanımbarı - kep-kerti.
Ey!Bağamı töben ete barama,
Birmağananı köb çerte.
Senikıptıng zığır kesmesin,
Menibaltam taşha tiymesin.
Ey!Bizni işibizge zaran etgenni,
CarathanAllah süymesin.
Kündüzgükökde kümüş sebgenme,
Keçeculduzla çığarğa.
Ey!Temirden - cürek, kurçdan - san kerek,
Busüymeklikge va çıdarğa.
Ayrantögülse - cuğusu,
Suvsarksa, kalır taşları.
Ey!Sennge tübegen künümden tebreb,
Zavukcaşuvm başlanır.
Oy,tirmençini suv - derti,
Colovçunuderti - kün igi.
Ey!Men senden beri tikiral etdim,
Busüymeklikni cik-cigin.
Börünüderti - kün aman, deydile,
Malçınıderti - kün ariv.
Ey!Sennge söleşsem, kerek boladı
Bekteren akıl, köb karıv.
Artımdancılan sızğıra,
Allımdanmaka kıçıra.
Ey!Tavkel etib, iş bacarmasam,
Aktamakkoldan ıçhınad.
Homuhhaciger bolmaklık...
Tarpanngacügen salmaklık...
Ey!Aladan ese kıyın köreem,
Oy,senden cuvab almaklık.
Keçekeltirsem - ay carık keçe,
Kündüzkeltirsem - çuvak kün.
Ey! Ayçımmak tolur, kün çuvak bolur
Senibla da meni üçün...
Teketeriden a, cib çıkmaz,
Töngeregentaşha, tük çıkmaz.
Ey!Senden kalsam, künüm - karangı,
Başhanasıbdan a cuk çıkmaz.
İşlegenceri va biledi, deyle,
Altınnıigisin-amanın.
Ey!Kel, ekibiz da birge eşeyik,
Busüymeklikni da çalmanın.
Alaşacanın a suvğa sor, dedim da,
Miyikcanın a - tütünnge.
Ey!Adamla tohtab-tohtab karayla
BizniAktamakda va türsünnge.
Oy,içken suvung a tanılad seni da,
Aktamağıngdan ennginçi.
Ey!Cürek avruvum cok edi meni,
ArivAktamaknı körgünçü.
Oy,kadav kakğan sayav kollarıng
Biçimsalalla kiyimge.
Ey!Az-maz arivluknu açık tanıyma,
Karab,Aktamakda süyümge.
Cigitniciti közleri, dedim da,
Matuhnutabsız sözleri.
Ey!Atıng aytılsa, çançıb başlayla
Menicüregimi bezleri.
Oy,Aktamağım keledi,
Betindennürün tökgenley.
Ey!Meni cüregim költürüledi,
Senikatınga va cetgenley.
Oy,kökde bulut da oynaydı,
Bucerge tamçı tammaydı.
Ey!Caş cüregimde kaynağan kanım,
Busüymeklikden toymaydı.
Men sangabara da, andan kele da,
Ekibutumdan arıdım.
Ey!Andan ese, körmey kalğayem,
Menseni kaydan da tanıdım.
Selpiçibin - kavuz tartarğa da,
Kağıbalçibin - ölürge.
Ey!Men kölüm bla bek aşığama.
Senibizge kelib körürge.
Közleringközür oynayla,
Sözleringcürek baylayla.
Ey!Arivnu süygen cangız men tülme,
Arivnuköble va saylayla.
Mencohar stol conarğa,
Senkök boyav bla boyarğa.
Ey!Tatlıavuz balta men bolğa edim,
Altınterekni da tonarğa.
Altındanüyle işletirikme da,
Kümüşden,saray saldırıb.
Ey!Menden kalğanla, barmağız katına,
Koyarsızkılık aldırıb.
Oy,seni izley da, ırahın boldula
Semenİsmailnı sanları.
Ey,Şiyakı içinde micegi kibik,
AtangOkubnu malları.
Kelinlevadeb - kelinde,
Kayınlavadet - kayında.
Ey!Men seni kursha alıb keterem,
Sürüvkim küter cayında?
Ağanadadıalamat maral,
Olabınadı tüzünde.
Ey!Men seni kursha alıb keterem,
Çalkıkim çalır küzünde?
Coruk- adetni colunda,
Zarlık- nasıbnı tışında.
Ey!Men seni kursha alıb keterem,
Ayrıkim tutar kışında?
KıbılaTavnu kayını, dedim da,
Senibla aşırırem cayımı.
Ey!Ağartdıng meni sarı tüğümü,
Sarğaltdıngkızıl kanımı.
Oy,Cüzümlünü cüzümü,
Senibla aşırırem küzümü.
Ey!Canngan otuma suv kuyarıksa,
Ters angılasanga tüzümü.
Zamanağartsa da çaçımı,
Senibla aşırırem kaçımı.
Ey!Seni sağınsam, esgeralmayma,
Mentoğum bla da açımı.
Omaknıoka va ışımı,
Senibla aşırırem kışımı.
Ey!Süydürse da bek süymeklik bezgek,
Tütünletmeyditışımı.
Tavkelkölümü - bazımı, dedim da,
Senibla aşırırem cazımı.
Ey!Sen esenlikde, bolluk tüyüldü
Bögekcürekni azımı.
Atasırı - ulunda, dedim da,
Anasırı va - kızında.
Ey!Atım "biyağı" bolğunçu aylandım,
MenAktamaknı ızından.
Mağazin
Tükende- türlü dariyim,
Kayada- közbav kiyigim.
Ey!Biz bir ağaçdan uşaybız da, alan,
Senimanga uşaydı süeging.
Arivluğunguuşatdım,
Aksayladasuratha.
Ey!Neni berese, Aktamak ariv,
Endiart ahır cuvabha?
Oy,mağazinde altın buvunluk,
Uçuzbağasına satılad.
Ey!Aktamak süed meni, tenglerim,
Açıkaytırğa va tartınad.
Oy,mağazinde va altın oka,
Satıbalayık, Gürgöka!
Ey!Sen kelin bolğun töben Semenlede,
Kesikesingi kubulta.
Oy,mağazinde duh şışa,
Satıbalayık, o Şaşa!
Ey!Kalayğa deri barlıkbız, ariv,
Men -seni süre, sen - kaça.
Men -mağazinni temiri,
Sen a- skladnı altını.
Ey!Ayğa çığarıb cazarık edim,
Senarivçuknu atıngı.
Men -mağazinni arkavu,
Sen -skladnı kümüşü.
Ey!Ayırmalanı ozadı, tengle,
Munubiçgen-tikgen har işi.
Sen -mağazinni kumaçı,
Cokduetegingi cırmaçı.
Ey!"Süygenni, süy!" - deb söz bardı, alan!
Başhakişige barmaçı.
Men -mağazinni cüzümü,
Senidariy-damha - kiyiming.
Ey!Arivdan ese, aybatdı, derse,
Bılaykarağan süyümü.
Sen -mağazinni koşunu,
Negetüese kaşıngı?
Ey!Alıb keldim, allınga berdim -
Aşayalmaysaaşıngı.
Sen -mağazinni koşunu,
Alıbkoşuma salayım.
Ey!Carlı da tülme, caklı da tülme,
Kimdenboluşluk alayım?
Sen -mağazinni koşunu,
Menkoltuğuma alalsam.
Ey!Haparıngı bir köb aytama,
Hakcüregimden taralsam.
Sen -mağazinni koşunu,
Aylandarğansabaşımı.
Ey!Atıngı aytıb, atımı ursam,
Uçunüzeme kamçimi.
Sen -mağazinni iynesi
Men -skladnı üllesi.
Ey!Sen - cılı caznı çakğan teregi,
Men -carık caynı çillesi.
Sen -mağazinni koşunu,
Koşkoşum bla koşungu!
Ey!Bolcalnı soza turğanlığınga,
Alallıktülse başıngı.
Men -mağazinni halısı,
Sen -skladnı iynesi.
Ey!Biz ekibizge zaran etgenni
Üyüneigilik kirmesin.
Men -skladnı egevü,
Cen -mağazinni kaşığı.
Ey!Surahay ariv, kaydan kelese,
Süygencürekni tansığı!
Men -mağazinni küregi,
Sen -skladnı cilegi.
Ey!Biz ekibizge zaran bolğannı,
Kabılbolmasın tilegi.
*****************
DON SUV
Don suv sabır bol sen,
Entda konağıngma men,
Entdada, cırınga tıngıla,
Minngen atıma senden,
Suv içirib cigitle,
Eskerib bergenme cırıma
Egizkarnaşlaça,
Birbirden ayırılmay,
Birge ösgen edik ekibiz,
Karab tavlarıbızğa,
Tengliknida atmazğa,
Ant etgen edik ekibiz
Köknü,cerni karaltıb,
Analanı sarnatıb,
Uruş kirdi ceribizge,
Atlağa cügen salıb,
Kollağa kılıç alıb,
Çığarğa tüşgen edi bizge
Don suv sabır bol sen,
Entda konağıngma men,
Entdada, cırınga tıngıla,
Cılsayın Donnga kelib,
Tavladan salam berib,
Sıntaşınga karab cılayma.
*******************
ALAN HALK
Hey,Alanla, kazavatha turğanbız,
Ullutavla boyala tulpar kannga,
Alanhalkı birden bolup kophanbız,
Kübeleda bulğana murdar kanga!
Tengizvuv özenlege cetgendi,
Altınçaçlı kök közlüle, kaydasız?
Kübelering,kılıçlarıng cıltıray,
Alanlıla,kazavatha çığığız.
Bizbarırbız özenleden – tengizge,
Alanhalkı, tebire cortuvlğa!
«Konaklanıcolu boşdu!» - dep koysak,
Otsalırla tav başında tuvzğa*1.
Kün dabatar, tang da atar özende,
Bizkaytırbız, alan kartla, saklağız,
Köbeleyge*2süzülürbüz, kuvana,
Analağabaş ururbuz, kaplana.
Tengizbürküp alsa da ölükleni,
Bizkaytırbız, cıyıp kalkan*9 börkleni,
Kılkamatıp, umpır tarta*3 Alanda,
Sarıçaçlı tulpar kanla tuvarla.
Alankandan tolğan kadar cürekle,
Karakanlı gıbışıla, tohtatığız!
Alanhalkı birden bolub süelse,
Murdarkannı tengizleden emerbiz.
Hey,Alanla, kim bazınır, bir bolsak?!
AlanTüzge ullu köllü biz bolsak,-
Karakanlı sarubekle ceterle,
Hocanlağa*6çigincile biterle.
Hey,Alanla, bolsak tüzde konakbay,
Umpırtarta*3, üyrenirle tavlağa,
«Konaklanıcolu boşdu!» - dep koysak,-
Otsalırla tav başında tuvzğa.
Hey,alanla, ant eteyik bir bolup:
Allıbız– tüz, artıbız a tav bolsa,
Biretekli Eki Teppe*4 sav bolsa, -
Alantüzde kara kanlı ongdurmak!
Koylarıbızotlarla caylıklada,
Ğıbışılateşerle avuzluknu*5,
Biznikızla eki eşme atarla,
Işımlarıncıltırata batırla…
Kökgülmendi kısılğandı toylada,
Akgülmendi kiyilgendi otovda,
Balcağayık alan kızğa, hey, marca!
Tuhtuylanıhazırlağız, Alanla!
Cetibkele Tav etekni katına,
Hurmetete Alan caşlı anağa,
Kılkamatıp, umpır tarta Alanda*3,
Sarıçaçlı tulpar caşla tuvarla.
Hey,Alanla, kazavatha turuğuz,
Tengizlileözenlege kirdile,
Biyiktavla artıbızda kalsınla,
Tulparkanla saklasınla özenni!
Karaküynü cırlamağız tavlada,
Atlıötmez biz savlukda caşırtın,
Karakoyla soyulurla kuvançda,
Hey,Alanla, sak boluğuz tavlağa!
Hey,Alanla, kelip kaldı kara kün,
Oy,carlı anam, barabız tengiz kapha,
Örehocan*6 bukuludan tolmasın,
Birgıbışı Alan tüzde ongmasın!
Hey,Alanla, üçev-üçev turuğuz,
Köbeleydeumpır barad birinçi,
Kelkematıp, kültermengi urlatma*7,
SenAlansa, altın çaçlı, unutma!
Sabırlıla,oy Alanla, keligiz,
Alantüzde kara koyla soyayık,-
Bircanlıdan ming çapraklı tuvğandı,
Alantüzü gürğüleşge kalğandı.
Bizbarırbız özenleden – tengizge,
Köbeleydeumpır tartıp, süzülüp,
Alantüzde kara koylanı soya,
Biralanlı ceti atağa aylana!
Hey,Alanla, kazavtha turğanla,
Biralannı kültermesin urlalla!
Sarıçaçlı kök közlüle, sav bolsak,
Alantüzden keleçile tayarla!
Kün dabatar, tang da atar özende,
Bizkelirbiz, alan kartla, saklağız,
Köbeleygesüzülürbüz, kuvana,
Analağabaş ururbuz, kaplana!
****************************
BİZNİ ÜYLERİBİZKALDILA, EŞİKLERİ KENGE AÇILIP
Карачаевцы
Oy,anam carlı, ne aman kuruydu
Tavelibizde üyübüz.
Segizinçimartda muthuz çıkgandı
Carıktiyivçü künübüz.
***
Carıkdunyaga muthuz kün çıgıp,
Bügünkaranggı etgendi.
Alga,Karaçay, seni köçürüp,
Kezivbizge cetgendi.
***
Maşinalabir köp keledile,
Tavavuzlaga çaçılıp.
Üyleribiza kalıp kalalla,
Eşiklekengngge açılıp.
***
Adamatlatmay, alay koydula,
Tögeregibiztıyılıp.
Bizhariple ma alay kalganbız,
Borbaylarıbızkıyılıp.
***
Satlıkmallanı kuygança bizni
Maşinalagakuydula.
Keltirekelip, Nalçik şaharda
Vagonlagaterk cıydıla.
***
Közümüüsünden ketmeydi, anam,
Allıbıztavnu biyigi.
Kuvözenlede kalay caşasın
Kafkaztavlanı kiyigi?
***
Kalaynasıplı canlalla, anam,
Kafkaztavlada turlukla.
Bizgeküygenden cerge kirelle
Bucerleden çıkgan kırdıkla.
***
Bukıyınlıknı bizley körgenle
Köpbuşuv-buşman etdile.
Bizharipleni Orta Aziyaga
Sabanurluklay sepdile.
***
Carıkbetibiz bir saz bolgandı,
Cokdualgınnggı nürübüz.
Kişicerinde kırılıp ketdi
Bizniekiden biribiz.
***
Kıynalganüçün öllük tüyülbüz,
Uvahtıcetip ölmesek.
EndiKafkaznı körlük bolmabız,
Tansıktüşlede körmesek.
***
Bukıyınlıknı bizge sınathan
Biz sınagannısınasın!
Biznikileça,karıvsuzları
Kırılıp,angga cilâsın!
***
Oy,bizni coygan, ol kim ese da,
Bizkabılganlay kabılsın!
Etgenhatası başına cetip,
Halkcavu bolup tabılsın!
Ana tilin süygenni,
Har zamanda kölü tok,
Anatilni süymegenni,
''ANAM'' derge erkinligi cok.
|
| |
| |
|
