Anasayfa | Kayıt | Giriş Hoşgeldiniz Ziyaretçi | RSS
[ Yeni mesaj · Üyeler · Forum kuralları · Arama · RSS ]
  • Page 1 of 1
  • 1
Forum (Nığış) » GENEL BÖLÜM » KARAÇAY-MALKAR YAZAR VE ŞAİRLER » KAZİM MEÇİEV-Кязим Мечиев DASTANLA-ДАСТАНЛА
KAZİM MEÇİEV-Кязим Мечиев DASTANLA-ДАСТАНЛА
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 7:02 PM | Mesaj # 1
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda

(Poemala)

JARALI JUGUTUR

1

Barıbız da bilebiz

Jaşau kıyının, tarın,

Jaralı juguturnu

Aytayım men haparın.

Ol hapar esge tüşse,

Men kuru da küeme.

Anı siz barıgız da

Eşitsegiz bek süeme.

Zarfha urup çıgarırga

Zarfıbız jokdu bizni,

Karangılık açdırmay

Turad közleribizni.

Kitap okuy bilgen – az,

Jahil jarlı halkıbız,

Jaşaybız, togubuzdan

Köp bolganlay açıbız.

Bügün tauda kar jauad,

Arbazlanı tolturup.

Haparımı aytayş,

Ot jagada olturup.

Sıyıradıla jerni,

Sıyıralla gırjınnı,

Koldan kelmey sıyırga

Haparnı bla jırnı.

Zalimlede allay küç

Jokdu. Şukur Allahha!

Biz jürek sözübüznü

Bermebiz malgunlaga.

Jaralı juguturnu

Ok jarası janngança,

Janadı jürek jaram –

Kama kirip kalgança.

Aytayım haparımı,

Sizge, manga da asıud.

Adamlaga aytmasang,

Küydürüp koyad jarsıu.

Oy, jaralı jugutur!

Men da sanga uşayma.

Jüregimi kan juua,

Haparımı başlayma.

2

Ariu, aybaş jugutur

Otlay edi ıranlada,

Keçe enip, içe edi

Tauda kara suuladan.

Iranda kiyik sürüu,

Soluy, jatıp turganda,

Karauulu jugutur

Bola edi kayalada.

Ol köp kuthargan edi

Sürüuün uuçuladan,

Kesi da köp kutula

Kelgen zdi ajaldan.

Bir jol, tang jarıganlay,

Kiyik sürüu, suu içip,

Iranlı geleu betni

Bara edi örge ketip.

Alaylay birsi betden

Açı uşkok atıldı,

Sürüu kaçdı, jugutur

Jaralı bolup kaldı.

Ol, örge baralmayın,

Mıllıgın enişge atdı,

Teren sızga içine

Ketip, termile jatdı.

Uuçu – jugutur kayrı

Dump bolganın bilmedi,

Ol ne köp izlese da, –

Kaydagısın körmedi.

Köp aylanıp, zat tapmay,

Kara açıuu keldi.

Başha kiyik mararga

Bir başha jarı ketdi.

Jauurunun ok teşgen

Jugutur ol sızgada

Sau kün, sau keçe turdu,

Kutulup marauçudan.

Tauda geleu kırdıkga

Kathaned taza kanı,

Açıy edi, küe edi

Auur jarası anı.

Ol erça kötüre edi

Jarasını açıuun,

Jigitça küreşe edi

Kutharırga jaşauun.

Jarası açıp, anı

Koymasa da atlarga, –

Üzmey edi umutun

Ol sürüuün tabarga.

Jüregi tartdıra edi

Kayalanı başına,

Közün almay karay edi

Sürüu ketgen janına.

3

Biz elli jarlı uuçu

Haşim, tang jarıganlay,

Çıkgan edi taulaga,

Kiyik, jugutur maray.

Ol, taulada aylana,

Kiyikleni öltüre,

Jaşay edi, alay bla

Üyürün keçindire.

Haşim, tik jolnu çıgıp

Barganlay, birsi betde

Ol aksak juguturnu

Kördü da, seyir etdi.

Ol jaralı jugutur

Örge kaçıp bara edi,

Erkinlikge kast etip,

Jarasın unuta edi.

Haşim kördü: bir börü,

Juguturnu ızından

Kuuup, jete barganş, –

Toyayım dep kanından.

Haşim, uşkogun sermep,

Kol üsünden terk atdı.

Börü, örge sekirip,

Sora –  soylanıp kaldı.

Jugutur, entda uşkok

Anga atılgan sunup,

Suhu da bir karadı,

Başın artha terk burup.

Alay ol jol anga ugay, –

Uşkok jauuna atıldı!

Jugutur tauga ketdi,

Börü joülup kaldı!

Jaralı janıuarnı

Kuugan zulmuçu börü,

Tüzlük ogu ızından

Jetip, alayda öldü.

Allay kara kün kelip

Kutulgan juguturga

Haşim tiymedi, –  erkin

Keterge koydu tauga.

Anı ızından karap,

Haşim töşde olturdu,

Ol kayala artına

Augunçu, karap turdu.

Jaralı juguturnu

Jaraları sau bolup,

Taulada entda jaşar,

Janı kuuançdan tolup.

Taulanı, erkinlikni

Çeksiz süygen jugutur,

Izıngdan ok jetmesin,

Jaularıng joyalmay tur!

4

Jaralı juguturnu

Kutharganından sora,

Haşim, janıuar atmay,

Üyüne kaytıp barad.

Kiyik et keledi dep,

Sabiyleri çapdıla...

Alay ala ol keçe

Kiyik etsiz kaldıla.

Haşim üydegisine

Juguturnu haparın,

Tizip bolgan halında,

Aytıp berdi har barın.

Katını: «Tüz etgense,

Janım kor bolsun sanga! –

Dedi. –  Janım aurudu

Ol jarlı janıuarga.

Biz da açdan ölmebiz,

Hudur etip içsek da.

Ne eteyik! Çıdarbız, –

Ne kıyınlık körsek da!»

5

Ahşam karangısı da

Elge şoş kirip keldi.

Jambolat biy Haşimge

Jumuşçusun jiberdi.

Biyni ser jumuşçusu

Ahşamda salıp keldi.

–  Biyim seni çakırad,

Hayda, jür, Haşim! –  dedi.

Haşim, eski çepkenin

Jengil kaplap üsüne,

Jumuşçunu ızından

Bardı biyni üyüne.

Haşim, eşikden kirip:

–  Üyge igilik! –  dedi,

Jambolat biyni beti

Küysüz bolganın kördü.

–  Bügün uuga bardıngmı? –

Dep sordu biy uuçuga.

Haşim uuda haparın

Terk okun aytdı anga.

–  Ay, sen aman! –  dedi biy, –

Er tüyülse –  katınsa!

Jüreging, korgaşinça,

Eriy turgan amansa.

Men biying bolganımı

Unuthanmı etgense?

Art keziude sen manga

Kiyik nek keltirmeyse?

–  Biyim, kesing bilese,

Beş-altı sabiyim bard.

Küçüm jetmeydi: üyürüm

Açdan kıynalıp turad.

–  İt küçükleringi aç

Bolganı manga nedi!..

Haşim, jüregi jana:

–  Biz da adambız! –  deydi.

–  Auuzungu kıs! –  dedi biy,

Sekirip örge turdu,

Mujura bla, sermep,

Jarlı Haşimni urdu.

Haşim eşik artına

Jıgıldı. Alay, küçden

Kobup, mıllıgın atdı

Zorçu biyni üsüne.

Ol biyni buuup okun

Koyarık edi, alay

Şapaları çapdıla, –

Aç börüle çaphanlay.

Jarlı uuçunu, tüyüp,

Athan elle eşikge.

Ala anga etgenni –

Adam etmeydi itge.

Biy mujurası tiyip,

Sındırganed bilegin.

Zalimlikni örteni

Küydürgened jüregin.

6

Haşim! Aç börü kuugan

Jaralı juguturga

Kesing teng bolup kaldıng, –

Kişi boluşmad sanga.

Sanga çaphan börünü

Kişi atıp urmadı.

Ol börünü kanından

Kara jer kızarmadı.

Çolak bolup kaytdıng sen

Jarlı, kurum üyünge,

Sau bolmaz jara tüşdü

Ogurlu jüreginge.

Tauda ol sen kuthargan

Juguturga uşaysa,

Anıça, jaralarıng

Kıynay, alay jaşaysa.

Zalimlikni tıyagı

Bizge aman tiedi.

Ne etsin jarlı Kyazim –

Janı otda küedi.

Haşim! Aman açıdıng –

Bizge palah azmıdı?!

Közlerim jaşdan tola,

Eteme bu nazmunu.

Seni jarsıuung –  meni

Jarsıuumd, jarlı uuçu,

İnş-Allah, iynanabız –

Kelir bir dert alıuçu!

Jarlı Haşim, kesing da

Jaralı jugutursa.

Körgen kıyınlıgıngı

Sen kaçai unutursa?

–  Seni urgan zalimni –

Allah ursun! –  deyme men, –

Palahlanı ırhısın

Anga bursun! –  deyme men.

Bar etgen artıklıgı

Anı kesine jetsin!

Kyazim bergença, anga

Allah da nalat bersin!

Kün sayın anı körüp,

Men amalsız bolama,

Başha jolnu tapmayın, –

Nazmulanı tagama.

7

Oy, meni jarlı halkım!

Kıyınlıkda turasa.

Sen da, bir başha bolmay,

Jaralı jugutursa.

Zıgırlı kolda zıgır

Kibik, köp kıyınlıgıng.

Ne zatha çıdamadı

Seni kıyınlı janıng?!

Kurum ojaklarıngdan

Keçegi kar jaugança, –

Jauadı kaygı üsünge,

Seni Allah kargagança.

Jaz jabalak taulaga

Jaugan kibik, üsünge

Kara palah jauadı,

Kirip keledi üyünge.

Kaygılarınga jarsıy,

Jarlı Kyazim talgadı.

Ol başın tau çerekge

Atar kibik bolgandı.

Jarlı halkım! Börüle

Kuuup bargan jaralı

Jugutursa. Ne eteyim,

Kim bolur bizni janlı?

Kim körür seni ızıngdan

Jumulgan börüleni?

Kaygıların kim körür

Jarlı taulu elleni?

Seni sürgen börüge

Kimni ogu atılır?

Fitnanı, zalimlikni

Tili kaçan tartılır?!

Bar kıyınlıklarıngı

Jarlı Kyazim köredi.

Jüregi kandan tola,

Açı nazmu etedi.

8

Jaralı juguturnu

Aytdım sizte haparın.

Alay ol sau etalmaz

Jürekle jaraların.

Anı eşitgen –  birsine

Ayta, halkga jayılsa,

Jarlı ot jagalada

Aytılıp alay tursa, –

Kim biledi, asıu bolur

Kaygılı jüreklege;

Kim biledi, açıu bolur

Zulmuçu zalimlege.

Alanı kollarından

Kelmeyd manga tierge,

Jarlı uuçu Haşimni

Tüygen kibik, tüerge.

Şişlik koylay soyarga

Kollarından kelse ed,

Urup, tüyüp, joyarga

Atım amal berse ed, –

Bir kün jaşatmaz elle

Ala meni duniyada,

İçer suuum tügenip

Kalır edi taulada.

«Keleçige ölüm jok!» –

Degen söz bardı halkda.

Halkımı keleçisi

Boldum kıyın sagatda.

Men Mekkaga barganma –

Tierge bazınmayla,

Alay biçak bileunü,

Janıgannı koymayla.

«İt ürgenin –  jel eltir», –

Ürme koy jaularımı!

Kıyın kün ökülünley
 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 7:18 PM | Mesaj # 2
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda


Kalırma men halkımı!



Jarlı halkım! Küreşdim:

Asıu bolur dep sözüm.

Sanga igilik tiley,

Jaşayd duniyada Kyazim.



1907



Buzjigit



1

Süymeklik, jannet çıpçık

Kelgen kibik, keledi,

İnsanlanı barına

Ol köp kuuanç beredi.



Alay bu tar duniyada

Anı da kanatların

Koyadıla küydürüp

Artıklıknı otları.



Anı hakında köple

Açı nazmu etdile,

«Süymeklik – keziusüzley

Kurugan terek! – dedile.



Süymeklik teli etip,

Mejnun ketgendi tüzge,

Anı haparı, kuugun

Sözüça, açıdı bizge.



Ol hapar tamam uşayd

Keçegi ojaklada

Uluy aylanngan jelge,

Kelip kış uzakladan.

O, Leylya bla Mejnun!

Sizni haparıgızga

Kyazim da köp jilyadı,

Küydü kadarıgızga.



Nizami, Navoi da,

Küyüp-bişip, jazdıla,

Altın sözleri bizge,

Janngan otça, kaldıla.



Fizuli! Açı nazmun

Jüregimi, süngüça,

Teşip ötdü, – jilyadım,

Atam bügün ölgença.



Köp takırlık sınagan

Süygenlege sözügüz

Asıu boldu, köp azap

Körgenlikden özügüz.



Alay Mejnun entda da

Aylanad kara tüzde, –

Azaplık da, zorluk da

Az tüyüldüle jerde.



Süymeklikni çıpçıgı

Entda kanatsız kalad,

Süymeklikni teregi

Keziusüzley kuu bolad.



Entda Farhad kayanı

Teşip boşamagandı,

Entda da Şirin anga

Sarnauun koymagandı.



Zorluk jetgen jigitle

Ölelle, joülalla,

Jürekleri ömürde

Janıp turgan otlalla.



Alaysız jaşau, keçe

Kibik, karangı bolup

Kalır edi, sau duniya

Börü uluudan tolup.



Andan başlayma sizge

Buzjigitni haparın,

Sau etallıkça Şarknı

Ol eski jaraların.



Menden köp da ustala

Jırlay keldile anı, –

Köplege jarsıu berdi

Buzjigitni kadarı.



Har taunu kesi suuu,

Kesi jırı, bulbulu,

Tauda da jürüsün dep,

Aytdım bu tauruhumu.



Zalimlik joyganlanı

Kölü barla sıylayla,

Keziusüz ölgenlege

Sau kalganla jilyayla.



Buzjigit da biridi

Keziusüz ölgenleden,

Subay sanların zorluk

Kabırga kömgenleden.



Ahlularım, barıbız

Buzjigitni sıylayık,

Anga, karındaşıbız

Ölgen kibik, jilyayık.

2

Tau elde jaşagandı,

Deyle, bir üy ustası.

Sora ol kart bolgandı,

Çaçın-başın çal basıp.



Köplege üy işlegend.

Kuuana ol işine,

Ol üyleni barısın

İşlegença kesine.



Buzjigit degen jangız

Jaşı bolgandı anı,

Anı bla birge edi

Ol kart ustanı janı.



Atası jaşın, kesi

Kibik, üy usta etgend,

«Men ölsem, ustalıgım

Sanga kallıkdı», – degend.



«Ustalık, – degendi ol, –

Barıbızdan da ullu.

Ansız kalsa – künsüzley

Kalır edi adam ulu.



Ustalık süymeklikge

Bla künnge teng bolad,

Ustala ölgenlikge,

Ustalık saulay kalad.



Biz, ustala, duniyaga

İşler üçün tuuabız,

Suuuk, tilsiz taşlanı

Biz jırlaga burabız.



Taşladan, agaçladan

Biz hastanla etebiz,

Alanı bu duniyaga

Koüp, alay ketebiz.



Men jaşadım duniyada,

Kişige hata etmey,

Ustalık işden sora

Bir başha zat izlemey.



Bu hıyla köp duniyada

Jannga hıyla etmedim,

Kesim jaşasam, barı

Tüp bolsunla demedim.



Bu artıklık köp jerde

Bir artıklık etmedim,

Kan köp tögülgen jerde

İnsan kanın tökmedim.



Kollarşa kan ugay, –

Tıtırla jagıldıla.

Üylerim şaharımı

Aybatlıgı boldula.



Meni katılıgımdan

Bir sabiy jilyamadı,

Bir jarlı, bir karıusuz

Atanga çamlanmadı.



Oldu meni nasıbım –

Men ırahat ölürme,

Bar ustalıgımı da,

Balam, sanga berirme.



Jerim meni kesine,

Irazı bolup, alır,

Jerimi taşı manga,

Kuuanıp, sın taş bolur.



İş, ustalık duniyada

Künüm boldula meni.

Men ölsem, ustalıgım

Kalır üsünde jerni.



Taşnı da, agaçnı da,

Topuraknı da süyüp,

Jaşadım men jerimde,

Jaşau kıymatın bilip.



Sen da alay jaşasang,

Jarsımam kadarıma,

Ol zamanda ırahat

Jatarma kabırımda.



Sen – jangız balam, janım,

Köz jarıgımsa meni.

Atang jaşaganıça,

Jaşa üsünde jerni.



Mahtau kelir kesime

Dep, açıtma kişini,

Anı üçün tökdürme

Köz jaşın bir sabiyni.



Mahtau degen çars kibik

Bir zatdı bu duniyada.

Bir sabiy kuuandırsang,

Ol biyikdi mahtaudan.



Mahtau, baylık da keter,

Kertiley kal tüzlükge,

Duniyada bir zat jetmez

Halallıkga, igilikge.



Sen işni, ustalıknı

Jarık künnge teng etip

Jaşa jerde, alaga

Teng bolgan zat jokdu dep.



Sora ala da sanga

Bu duniyanı kuuançın

Sınatırla, nasıpnı

Eşigin kengnge açıp.



Kuuanç, buşuu da kelir, –

Keziu bolalla ala.

Ne azap sınasang da,

Adamlayın kal, balam!»



3

Buzjigit ösdü, jetdi

Atasını kolunda,

Huneri bar, – üyrendi

Üy ustası bolurga.



Akılbalık boldu ol,

Köp zatlaga jaradı,

Körgenine es etip,

Süyüp, sorup karadı.



Adam ugay – faygambar

Berdi delle hunerin,

Ol da, künün kızganmay,

Eted koldan kelgenin.

Atasına nögerge

Baradı üy işlerge:

Kolu jetgen nür janıp,

Kaladı halk seyirge.



Taşmı jonsa, jan salıp, –

Koymaydı kün tiydirmey.

Agaçnı ua agaçha

Koşhan jerin bildirmeyd.



Auurkaram, az sözlü,

Sabır hallı, terk işli,

Ata, ana iynagı,

Aythan sözge kelişli.



Kart usta, taukel bolup,

Buzjigitni çakırdı;

Joluna algış etip,

Okurga atlandırdı.



* * *

Köp kıynalıp, köp jürüp,

Şark jerine kelgendi,

Köple körgen Misirni

Buzjigit da körgendi.



Üyrendi ol işine

Bagdad bla Misirde,

Burunngu kalalaga,

Mejgitlege büsürep.



Kümüşçünü şekirti

Boldu. Bir auuk ketdi, –

Altın soza üyrendi,

Bagır, kümüş eritdi.



Eline kaytıp keldi,

Anasın kuuandırdı,

Buzjigit kallay usta

Bolganın halk tanıdı.



Kolunu ustalıgı,

Sanını ariulugu

Köp jerlege jayıldı,

Jaratıp gitçe, ullu.



Hanladan keleçile

Keldile anı köre,

Ustalık izlegennge

Buzjigit boldu töre.

4

Kart usta, hıysap etip,

Aytdı bir şoş ingirde: –

Buzjigit ösdü, jetdi,

Zamandı üy eterge.



Barmıdı elde, jurtda,

Bir közü karaganı?

Jarık etip jaşauun,

İşine jan salganı?



Ullu edi ustanı

Süymeklikge hurmeti.

Ustalıkga aythança,

Anga da – ömürlük! – dedi.



Süymeklik – jannet çıpçık

Bolganın bilip keldi,

Ustalıkça, anı da

Har zatdan sıylı kördü.



Buzjigit kişi bolup,

Jetgende da kadarı,

Süymeklikni jarıgın

Suradı ol, kadalıp.



Süymedi öz anası

Jaşha açık bolurga, –

Tuura salıp kengeşni,

Buzjigitge sorurga.



Etgen muratların ol

Jaz til bla sanadı,

Buzjigitim eştir dep,

Umut etip karadı.



– Ana süygen balanı

Jarık bolur kadarı,

Kart bolsa ata-ana,

Az bolur üy madarı.



Kanatlı uya işler,

Jaşarga nöger izler.

Jangız bolsa balası,

Jengil jeterin süer.



Bala uçar biyikge,

Jeter köp igilikge,

Kesi süygen – nasıpdı,

Kuş kanatdı jigitge.



Kara çaçlı kız alsang,

Katapala biçerme,

Halk jıyılıp toüma,

Kara sıra süzerme.



Altın çaçlı kız alsang,

Ak dariyle biçerme,

Halk jıyılıp toüma,

Bal bozala süzerme.



Kara közlü kız alsang,

Kaurak kaptal biçerme,

Han konakla çakırıp,

Hant kangala tizerme.



Ala közlü kız alsang,

Ala jıyrık biçerme,

Ayga, künnge teng etip,

Algış ete keterme...



Da jokdu Buzjigitni

Jüregin arsar etgen,

Keçe tınçlıgın alıp,

Jaşauun jarık etgen.



Uyalıp, beti tola,

Bir janına ketedi,

Ana süygen jan bala

Adep, namıs etedi.



Ata-ana bilmedi,

Balası ne körürün,

Süymeklik tolkun, urup,

Anı jerge kömerin...



Buzjigitge jol çıkdı

Uzakga atlanırga,

Kart ustanı kuuançı

Tüşdü köp saklanırga.



Köp jerleça duniyada,

Ol jerni da kesini

Bar edi hukmat etgen

Askeri, hanı, özürü.



Ayta edile hannı

Tüzd dep nieti, işi,

Anı zorlugun körüp,

Tarıkmay edi kişi.



Hanlık jeri jetedi

Tengizlege, uzakga.

«Anı küyünden adam

Tüşmegendi tuzakga», –



Dey edile bilgenle,

Hannı mahtap, büsürep.

Meni sartın, bolmadı

Allay han jer üsünde!..



Tuzaksız han – han bolmaz,

Han ese – hal suramaz,

Köp halklanı kul etip,

Jesir jekmey turalmaz.



Kul jegilgen jerde ua

Tüzlük atası ölür,

Han toy etse üyünde –

Halkga kıyınlık kelir.



Jomakda kıyın tüyül

Hannı ogurlu etgen,

Tüzlügün, sözün aytıp,

Anga sıy, mahtau bergen.



Kanatlıga til çıkgan,

Bir jigit barın jıkgan –

Jomakda seyirmidi

Hannı da igi sunngan?!



Jaşau a jomak tüyül, –

Kördük agın, karasın:

Har han da halk kanında

Kalaydı zor kalasın.



Men körmedim bir hannı

Jarlıga bet etgenin,

«Ol da adam balasıd,

Bir solusun!» – degenin.

 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 7:24 PM | Mesaj # 3
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda


Kalırma men halkımı!



Jarlı halkım! Küreşdim:

Asıu bolur dep sözüm.

Sanga igilik tiley,

Jaşayd duniyada Kyazim.



1907



Buzjigit



1

Süymeklik, jannet çıpçık

Kelgen kibik, keledi,

İnsanlanı barına

Ol köp kuuanç beredi.



Alay bu tar duniyada

Anı da kanatların

Koyadıla küydürüp

Artıklıknı otları.



Anı hakında köple

Açı nazmu etdile,

«Süymeklik – keziusüzley

Kurugan terek! – dedile.



Süymeklik teli etip,

Mejnun ketgendi tüzge,

Anı haparı, kuugun

Sözüça, açıdı bizge.



Ol hapar tamam uşayd

Keçegi ojaklada

Uluy aylanngan jelge,

Kelip kış uzakladan.

O, Leylya bla Mejnun!

Sizni haparıgızga

Kyazim da köp jilyadı,

Küydü kadarıgızga.



Nizami, Navoi da,

Küyüp-bişip, jazdıla,

Altın sözleri bizge,

Janngan otça, kaldıla.



Fizuli! Açı nazmun

Jüregimi, süngüça,

Teşip ötdü, – jilyadım,

Atam bügün ölgença.



Köp takırlık sınagan

Süygenlege sözügüz

Asıu boldu, köp azap

Körgenlikden özügüz.



Alay Mejnun entda da

Aylanad kara tüzde, –

Azaplık da, zorluk da

Az tüyüldüle jerde.



Süymeklikni çıpçıgı

Entda kanatsız kalad,

Süymeklikni teregi

Keziusüzley kuu bolad.



Entda Farhad kayanı

Teşip boşamagandı,

Entda da Şirin anga

Sarnauun koymagandı.



Zorluk jetgen jigitle

Ölelle, joülalla,

Jürekleri ömürde

Janıp turgan otlalla.



Alaysız jaşau, keçe

Kibik, karangı bolup

Kalır edi, sau duniya

Börü uluudan tolup.



Andan başlayma sizge

Buzjigitni haparın,

Sau etallıkça Şarknı

Ol eski jaraların.



Menden köp da ustala

Jırlay keldile anı, –

Köplege jarsıu berdi

Buzjigitni kadarı.



Har taunu kesi suuu,

Kesi jırı, bulbulu,

Tauda da jürüsün dep,

Aytdım bu tauruhumu.



Zalimlik joyganlanı

Kölü barla sıylayla,

Keziusüz ölgenlege

Sau kalganla jilyayla.



Buzjigit da biridi

Keziusüz ölgenleden,

Subay sanların zorluk

Kabırga kömgenleden.



Ahlularım, barıbız

Buzjigitni sıylayık,

Anga, karındaşıbız

Ölgen kibik, jilyayık.

2

Tau elde jaşagandı,

Deyle, bir üy ustası.

Sora ol kart bolgandı,

Çaçın-başın çal basıp.



Köplege üy işlegend.

Kuuana ol işine,

Ol üyleni barısın

İşlegença kesine.



Buzjigit degen jangız

Jaşı bolgandı anı,

Anı bla birge edi

Ol kart ustanı janı.



Atası jaşın, kesi

Kibik, üy usta etgend,

«Men ölsem, ustalıgım

Sanga kallıkdı», – degend.



«Ustalık, – degendi ol, –

Barıbızdan da ullu.

Ansız kalsa – künsüzley

Kalır edi adam ulu.



Ustalık süymeklikge

Bla künnge teng bolad,

Ustala ölgenlikge,

Ustalık saulay kalad.



Biz, ustala, duniyaga

İşler üçün tuuabız,

Suuuk, tilsiz taşlanı

Biz jırlaga burabız.



Taşladan, agaçladan

Biz hastanla etebiz,

Alanı bu duniyaga

Koüp, alay ketebiz.



Men jaşadım duniyada,

Kişige hata etmey,

Ustalık işden sora

Bir başha zat izlemey.



Bu hıyla köp duniyada

Jannga hıyla etmedim,

Kesim jaşasam, barı

Tüp bolsunla demedim.



Bu artıklık köp jerde

Bir artıklık etmedim,

Kan köp tögülgen jerde

İnsan kanın tökmedim.



Kollarşa kan ugay, –

Tıtırla jagıldıla.

Üylerim şaharımı

Aybatlıgı boldula.



Meni katılıgımdan

Bir sabiy jilyamadı,

Bir jarlı, bir karıusuz

Atanga çamlanmadı.



Oldu meni nasıbım –

Men ırahat ölürme,

Bar ustalıgımı da,

Balam, sanga berirme.



Jerim meni kesine,

Irazı bolup, alır,

Jerimi taşı manga,

Kuuanıp, sın taş bolur.



İş, ustalık duniyada

Künüm boldula meni.

Men ölsem, ustalıgım

Kalır üsünde jerni.



Taşnı da, agaçnı da,

Topuraknı da süyüp,

Jaşadım men jerimde,

Jaşau kıymatın bilip.



Sen da alay jaşasang,

Jarsımam kadarıma,

Ol zamanda ırahat

Jatarma kabırımda.



Sen – jangız balam, janım,

Köz jarıgımsa meni.

Atang jaşaganıça,

Jaşa üsünde jerni.



Mahtau kelir kesime

Dep, açıtma kişini,

Anı üçün tökdürme

Köz jaşın bir sabiyni.



Mahtau degen çars kibik

Bir zatdı bu duniyada.

Bir sabiy kuuandırsang,

Ol biyikdi mahtaudan.



Mahtau, baylık da keter,

Kertiley kal tüzlükge,

Duniyada bir zat jetmez

Halallıkga, igilikge.



Sen işni, ustalıknı

Jarık künnge teng etip

Jaşa jerde, alaga

Teng bolgan zat jokdu dep.



Sora ala da sanga

Bu duniyanı kuuançın

Sınatırla, nasıpnı

Eşigin kengnge açıp.



Kuuanç, buşuu da kelir, –

Keziu bolalla ala.

Ne azap sınasang da,

Adamlayın kal, balam!»



3

Buzjigit ösdü, jetdi

Atasını kolunda,

Huneri bar, – üyrendi

Üy ustası bolurga.



Akılbalık boldu ol,

Köp zatlaga jaradı,

Körgenine es etip,

Süyüp, sorup karadı.



Adam ugay – faygambar

Berdi delle hunerin,

Ol da, künün kızganmay,

Eted koldan kelgenin.

Atasına nögerge

Baradı üy işlerge:

Kolu jetgen nür janıp,

Kaladı halk seyirge.



Taşmı jonsa, jan salıp, –

Koymaydı kün tiydirmey.

Agaçnı ua agaçha

Koşhan jerin bildirmeyd.



Auurkaram, az sözlü,

Sabır hallı, terk işli,

Ata, ana iynagı,

Aythan sözge kelişli.



Kart usta, taukel bolup,

Buzjigitni çakırdı;

Joluna algış etip,

Okurga atlandırdı.



* * *

Köp kıynalıp, köp jürüp,

Şark jerine kelgendi,

Köple körgen Misirni

Buzjigit da körgendi.



Üyrendi ol işine

Bagdad bla Misirde,

Burunngu kalalaga,

Mejgitlege büsürep.



Kümüşçünü şekirti

Boldu. Bir auuk ketdi, –

Altın soza üyrendi,

Bagır, kümüş eritdi.



Eline kaytıp keldi,

Anasın kuuandırdı,

Buzjigit kallay usta

Bolganın halk tanıdı.



Kolunu ustalıgı,

Sanını ariulugu

Köp jerlege jayıldı,

Jaratıp gitçe, ullu.



Hanladan keleçile

Keldile anı köre,

Ustalık izlegennge

Buzjigit boldu töre.

4

Kart usta, hıysap etip,

Aytdı bir şoş ingirde: –

Buzjigit ösdü, jetdi,

Zamandı üy eterge.



Barmıdı elde, jurtda,

Bir közü karaganı?

Jarık etip jaşauun,

İşine jan salganı?



Ullu edi ustanı

Süymeklikge hurmeti.

Ustalıkga aythança,

Anga da – ömürlük! – dedi.



Süymeklik – jannet çıpçık

Bolganın bilip keldi,

Ustalıkça, anı da

Har zatdan sıylı kördü.



Buzjigit kişi bolup,

Jetgende da kadarı,

Süymeklikni jarıgın

Suradı ol, kadalıp.



Süymedi öz anası

Jaşha açık bolurga, –

Tuura salıp kengeşni,

Buzjigitge sorurga.



Etgen muratların ol

Jaz til bla sanadı,

Buzjigitim eştir dep,

Umut etip karadı.



– Ana süygen balanı

Jarık bolur kadarı,

Kart bolsa ata-ana,

Az bolur üy madarı.



Kanatlı uya işler,

Jaşarga nöger izler.

Jangız bolsa balası,

Jengil jeterin süer.



Bala uçar biyikge,

Jeter köp igilikge,

Kesi süygen – nasıpdı,

Kuş kanatdı jigitge.



Kara çaçlı kız alsang,

Katapala biçerme,

Halk jıyılıp toüma,

Kara sıra süzerme.



Altın çaçlı kız alsang,

Ak dariyle biçerme,

Halk jıyılıp toüma,

Bal bozala süzerme.



Kara közlü kız alsang,

Kaurak kaptal biçerme,

Han konakla çakırıp,

Hant kangala tizerme.



Ala közlü kız alsang,

Ala jıyrık biçerme,

Ayga, künnge teng etip,

Algış ete keterme...



Da jokdu Buzjigitni

Jüregin arsar etgen,

Keçe tınçlıgın alıp,

Jaşauun jarık etgen.



Uyalıp, beti tola,

Bir janına ketedi,

Ana süygen jan bala

Adep, namıs etedi.



Ata-ana bilmedi,

Balası ne körürün,

Süymeklik tolkun, urup,

Anı jerge kömerin...



Buzjigitge jol çıkdı

Uzakga atlanırga,

Kart ustanı kuuançı

Tüşdü köp saklanırga.



Köp jerleça duniyada,

Ol jerni da kesini

Bar edi hukmat etgen

Askeri, hanı, özürü.



Ayta edile hannı

Tüzd dep nieti, işi,

Anı zorlugun körüp,

Tarıkmay edi kişi.



Hanlık jeri jetedi

Tengizlege, uzakga.

«Anı küyünden adam

Tüşmegendi tuzakga», –



Dey edile bilgenle,

Hannı mahtap, büsürep.

Meni sartın, bolmadı

Allay han jer üsünde!..



Tuzaksız han – han bolmaz,

Han ese – hal suramaz,

Köp halklanı kul etip,

Jesir jekmey turalmaz.



Kul jegilgen jerde ua

Tüzlük atası ölür,

Han toy etse üyünde –

Halkga kıyınlık kelir.



Jomakda kıyın tüyül

Hannı ogurlu etgen,

Tüzlügün, sözün aytıp,

Anga sıy, mahtau bergen.



Kanatlıga til çıkgan,

Bir jigit barın jıkgan –

Jomakda seyirmidi

Hannı da igi sunngan?!



Jaşau a jomak tüyül, –

Kördük agın, karasın:

Har han da halk kanında

Kalaydı zor kalasın.



Men körmedim bir hannı

Jarlıga bet etgenin,

«Ol da adam balasıd,

Bir solusun!» – degenin.

 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:01 PM | Mesaj # 4
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda


Kalırma men halkımı!



Jarlı halkım! Küreşdim:

Asıu bolur dep sözüm.

Sanga igilik tiley,

Jaşayd duniyada Kyazim.



1907



Buzjigit



1

Süymeklik, jannet çıpçık

Kelgen kibik, keledi,

İnsanlanı barına

Ol köp kuuanç beredi.



Alay bu tar duniyada

Anı da kanatların

Koyadıla küydürüp

Artıklıknı otları.



Anı hakında köple

Açı nazmu etdile,

«Süymeklik – keziusüzley

Kurugan terek! – dedile.



Süymeklik teli etip,

Mejnun ketgendi tüzge,

Anı haparı, kuugun

Sözüça, açıdı bizge.



Ol hapar tamam uşayd

Keçegi ojaklada

Uluy aylanngan jelge,

Kelip kış uzakladan.

O, Leylya bla Mejnun!

Sizni haparıgızga

Kyazim da köp jilyadı,

Küydü kadarıgızga.



Nizami, Navoi da,

Küyüp-bişip, jazdıla,

Altın sözleri bizge,

Janngan otça, kaldıla.



Fizuli! Açı nazmun

Jüregimi, süngüça,

Teşip ötdü, – jilyadım,

Atam bügün ölgença.



Köp takırlık sınagan

Süygenlege sözügüz

Asıu boldu, köp azap

Körgenlikden özügüz.



Alay Mejnun entda da

Aylanad kara tüzde, –

Azaplık da, zorluk da

Az tüyüldüle jerde.



Süymeklikni çıpçıgı

Entda kanatsız kalad,

Süymeklikni teregi

Keziusüzley kuu bolad.



Entda Farhad kayanı

Teşip boşamagandı,

Entda da Şirin anga

Sarnauun koymagandı.



Zorluk jetgen jigitle

Ölelle, joülalla,

Jürekleri ömürde

Janıp turgan otlalla.



Alaysız jaşau, keçe

Kibik, karangı bolup

Kalır edi, sau duniya

Börü uluudan tolup.



Andan başlayma sizge

Buzjigitni haparın,

Sau etallıkça Şarknı

Ol eski jaraların.



Menden köp da ustala

Jırlay keldile anı, –

Köplege jarsıu berdi

Buzjigitni kadarı.



Har taunu kesi suuu,

Kesi jırı, bulbulu,

Tauda da jürüsün dep,

Aytdım bu tauruhumu.



Zalimlik joyganlanı

Kölü barla sıylayla,

Keziusüz ölgenlege

Sau kalganla jilyayla.



Buzjigit da biridi

Keziusüz ölgenleden,

Subay sanların zorluk

Kabırga kömgenleden.



Ahlularım, barıbız

Buzjigitni sıylayık,

Anga, karındaşıbız

Ölgen kibik, jilyayık.

2

Tau elde jaşagandı,

Deyle, bir üy ustası.

Sora ol kart bolgandı,

Çaçın-başın çal basıp.



Köplege üy işlegend.

Kuuana ol işine,

Ol üyleni barısın

İşlegença kesine.



Buzjigit degen jangız

Jaşı bolgandı anı,

Anı bla birge edi

Ol kart ustanı janı.



Atası jaşın, kesi

Kibik, üy usta etgend,

«Men ölsem, ustalıgım

Sanga kallıkdı», – degend.



«Ustalık, – degendi ol, –

Barıbızdan da ullu.

Ansız kalsa – künsüzley

Kalır edi adam ulu.



Ustalık süymeklikge

Bla künnge teng bolad,

Ustala ölgenlikge,

Ustalık saulay kalad.



Biz, ustala, duniyaga

İşler üçün tuuabız,

Suuuk, tilsiz taşlanı

Biz jırlaga burabız.



Taşladan, agaçladan

Biz hastanla etebiz,

Alanı bu duniyaga

Koüp, alay ketebiz.



Men jaşadım duniyada,

Kişige hata etmey,

Ustalık işden sora

Bir başha zat izlemey.



Bu hıyla köp duniyada

Jannga hıyla etmedim,

Kesim jaşasam, barı

Tüp bolsunla demedim.



Bu artıklık köp jerde

Bir artıklık etmedim,

Kan köp tögülgen jerde

İnsan kanın tökmedim.



Kollarşa kan ugay, –

Tıtırla jagıldıla.

Üylerim şaharımı

Aybatlıgı boldula.



Meni katılıgımdan

Bir sabiy jilyamadı,

Bir jarlı, bir karıusuz

Atanga çamlanmadı.



Oldu meni nasıbım –

Men ırahat ölürme,

Bar ustalıgımı da,

Balam, sanga berirme.



Jerim meni kesine,

Irazı bolup, alır,

Jerimi taşı manga,

Kuuanıp, sın taş bolur.



İş, ustalık duniyada

Künüm boldula meni.

Men ölsem, ustalıgım

Kalır üsünde jerni.



Taşnı da, agaçnı da,

Topuraknı da süyüp,

Jaşadım men jerimde,

Jaşau kıymatın bilip.



Sen da alay jaşasang,

Jarsımam kadarıma,

Ol zamanda ırahat

Jatarma kabırımda.



Sen – jangız balam, janım,

Köz jarıgımsa meni.

Atang jaşaganıça,

Jaşa üsünde jerni.



Mahtau kelir kesime

Dep, açıtma kişini,

Anı üçün tökdürme

Köz jaşın bir sabiyni.



Mahtau degen çars kibik

Bir zatdı bu duniyada.

Bir sabiy kuuandırsang,

Ol biyikdi mahtaudan.



Mahtau, baylık da keter,

Kertiley kal tüzlükge,

Duniyada bir zat jetmez

Halallıkga, igilikge.



Sen işni, ustalıknı

Jarık künnge teng etip

Jaşa jerde, alaga

Teng bolgan zat jokdu dep.



Sora ala da sanga

Bu duniyanı kuuançın

Sınatırla, nasıpnı

Eşigin kengnge açıp.



Kuuanç, buşuu da kelir, –

Keziu bolalla ala.

Ne azap sınasang da,

Adamlayın kal, balam!»



3

Buzjigit ösdü, jetdi

Atasını kolunda,

Huneri bar, – üyrendi

Üy ustası bolurga.



Akılbalık boldu ol,

Köp zatlaga jaradı,

Körgenine es etip,

Süyüp, sorup karadı.



Adam ugay – faygambar

Berdi delle hunerin,

Ol da, künün kızganmay,

Eted koldan kelgenin.

Atasına nögerge

Baradı üy işlerge:

Kolu jetgen nür janıp,

Kaladı halk seyirge.



Taşmı jonsa, jan salıp, –

Koymaydı kün tiydirmey.

Agaçnı ua agaçha

Koşhan jerin bildirmeyd.



Auurkaram, az sözlü,

Sabır hallı, terk işli,

Ata, ana iynagı,

Aythan sözge kelişli.



Kart usta, taukel bolup,

Buzjigitni çakırdı;

Joluna algış etip,

Okurga atlandırdı.



* * *

Köp kıynalıp, köp jürüp,

Şark jerine kelgendi,

Köple körgen Misirni

Buzjigit da körgendi.



Üyrendi ol işine

Bagdad bla Misirde,

Burunngu kalalaga,

Mejgitlege büsürep.



Kümüşçünü şekirti

Boldu. Bir auuk ketdi, –

Altın soza üyrendi,

Bagır, kümüş eritdi.



Eline kaytıp keldi,

Anasın kuuandırdı,

Buzjigit kallay usta

Bolganın halk tanıdı.



Kolunu ustalıgı,

Sanını ariulugu

Köp jerlege jayıldı,

Jaratıp gitçe, ullu.



Hanladan keleçile

Keldile anı köre,

Ustalık izlegennge

Buzjigit boldu töre.

4

Kart usta, hıysap etip,

Aytdı bir şoş ingirde: –

Buzjigit ösdü, jetdi,

Zamandı üy eterge.



Barmıdı elde, jurtda,

Bir közü karaganı?

Jarık etip jaşauun,

İşine jan salganı?



Ullu edi ustanı

Süymeklikge hurmeti.

Ustalıkga aythança,

Anga da – ömürlük! – dedi.



Süymeklik – jannet çıpçık

Bolganın bilip keldi,

Ustalıkça, anı da

Har zatdan sıylı kördü.



Buzjigit kişi bolup,

Jetgende da kadarı,

Süymeklikni jarıgın

Suradı ol, kadalıp.



Süymedi öz anası

Jaşha açık bolurga, –

Tuura salıp kengeşni,

Buzjigitge sorurga.



Etgen muratların ol

Jaz til bla sanadı,

Buzjigitim eştir dep,

Umut etip karadı.



– Ana süygen balanı

Jarık bolur kadarı,

Kart bolsa ata-ana,

Az bolur üy madarı.



Kanatlı uya işler,

Jaşarga nöger izler.

Jangız bolsa balası,

Jengil jeterin süer.



Bala uçar biyikge,

Jeter köp igilikge,

Kesi süygen – nasıpdı,

Kuş kanatdı jigitge.



Kara çaçlı kız alsang,

Katapala biçerme,

Halk jıyılıp toüma,

Kara sıra süzerme.



Altın çaçlı kız alsang,

Ak dariyle biçerme,

Halk jıyılıp toüma,

Bal bozala süzerme.



Kara közlü kız alsang,

Kaurak kaptal biçerme,

Han konakla çakırıp,

Hant kangala tizerme.



Ala közlü kız alsang,

Ala jıyrık biçerme,

Ayga, künnge teng etip,

Algış ete keterme...



Da jokdu Buzjigitni

Jüregin arsar etgen,

Keçe tınçlıgın alıp,

Jaşauun jarık etgen.



Uyalıp, beti tola,

Bir janına ketedi,

Ana süygen jan bala

Adep, namıs etedi.



Ata-ana bilmedi,

Balası ne körürün,

Süymeklik tolkun, urup,

Anı jerge kömerin...



Buzjigitge jol çıkdı

Uzakga atlanırga,

Kart ustanı kuuançı

Tüşdü köp saklanırga.



Köp jerleça duniyada,

Ol jerni da kesini

Bar edi hukmat etgen

Askeri, hanı, özürü.



Ayta edile hannı

Tüzd dep nieti, işi,

Anı zorlugun körüp,

Tarıkmay edi kişi.



Hanlık jeri jetedi

Tengizlege, uzakga.

«Anı küyünden adam

Tüşmegendi tuzakga», –



Dey edile bilgenle,

Hannı mahtap, büsürep.

Meni sartın, bolmadı

Allay han jer üsünde!..



Tuzaksız han – han bolmaz,

Han ese – hal suramaz,

Köp halklanı kul etip,

Jesir jekmey turalmaz.



Kul jegilgen jerde ua

Tüzlük atası ölür,

Han toy etse üyünde –

Halkga kıyınlık kelir.



Jomakda kıyın tüyül

Hannı ogurlu etgen,

Tüzlügün, sözün aytıp,

Anga sıy, mahtau bergen.



Kanatlıga til çıkgan,

Bir jigit barın jıkgan –

Jomakda seyirmidi

Hannı da igi sunngan?!



Jaşau a jomak tüyül, –

Kördük agın, karasın:

Har han da halk kanında

Kalaydı zor kalasın.



Men körmedim bir hannı

Jarlıga bet etgenin,

«Ol da adam balasıd,

Bir solusun!» – degenin.

 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:04 PM | Mesaj # 5
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
.

Men eştmedim bir hannı

Halkga kuuanç bergenin,

Kişi kıyını kıynap,

Azatlık izlegenin.



Meni bu sur haparım –

Şark jerini kertisi.

Zulmuga boün salmam,

Janım çıgş ketginçi.



Bir hannı da mahtamam,

Kereksiz ayıp almam,

Biyik ese da tahı, –

Allında tobuklanmam,



Alay hakdı jırçıga

Boluşun tüz aytırga,

Jaşau halın jaşırmay,

Saulanı sagaytırga.



Kerti edi ol hannı

Esliligi, akılı,

Az edi zor jasagı,

Sakatı em fakırı.



Uruşlaga çakırgan

Dauurbas tauuşları

Tüşlerinde eştile

Kaldıla. Ozdu barı.



Kurçu sınsa adamnı,

Suuusa ötgür kanı, –

Jılıtmaz biylik külü,

Karangı bolur künü.



Jaş jokda – kün karangı;

Jangız kızı – kadarı;

Han da tüyül ölümsüz, –

Jok ızından kararı.



Ölümnü suuuk jeli

Sagaytadı köpleni,

Han da, kızın çakırıp,

Ahır künün esgerdi.



– Kız eseng da – jangızım,

Köknü julduzu boldung!

Men ketsem, hanlık eter

Jaşım jok – kurup ongum, –



«Aüp hannı kalası»

Dep kalırça ömürge,

Kast etdim bu jerlede

Bir kala işletirge.



Men sanga altın kala

İşletip, tahım bla

Berlikme, bayram kurap,

Onou et akıl bla.



Anası jok kız bala

Ata kölün sakladı,

Sözüne kulak sala,

Han tahın kuçakladı:



– Jaz jabalak – kar bolmaz,

Jalgan adep – hal bolmaz,

Akılı köp bolsa da,

Tişirıu han – han bolmaz.



Seni sıylı tahıngda

Uzak bolsun ömürüng,

Altın kala işlerge

Bildim usta kelirin.



Men tüşümde körgenme:

Altınkanat bir duudak,

Uçup kelip kondu da,

Boldu tögerek çuuak.



Han jangıdan jaşarıp,

Boldu ötgür, kuuatlı,

Özürlerin jiberip,

Üy ustala suratdı.



Buzjigitni haparın

Hannga bayam etdile.

Kart ustanı eline

Keleçile jetdile.



Biz bilebiz, – ustalık

Allahnı bergenidi,

Saylap, janın bu jerde

Bek sıylı körgenidi.



Alay anga han közü

Karasa umut bla,

Kutharmazsa, altınnı

Berseng da tuluk bla.



Allah bergen ustalık

Hannı üyün jarıtır.

Unamasang – han zoru

Oljanlada arıtır.



«Allah berir – han alır», –

Dep andan jürüydü söz,

Usta eseng – mahtauga,

Köp kıyınlıkga da töz!



Kart usta arsar boldu, –

Toüna jauadı kar,

Alay hannı salamın

Almazga da jok madar.



Buzjigit bek kuuandı,

Keterge jol köl aldı,

Nöger surap joluna,

Tengi Kamalga bardı.



Ana sütün teng içgen

Kamal seyirge kaldı...

Söz aytmay, jengil bolup,

Birgesine atlandı.

6

Keriuan kelgen jollaga

Karay, közleri talgan

Zuleyhanı tüşleri

Bolmaz edile jalgan:



Atlı keriuan körüp,

Eki közü nür jandı.

Karauaş kızlarına

Karap, bılay küy saldı:



3uleyha
Jolda kıynadı janın,

Kurman etdi köp malın,

Eki kolu nür janngan

Buzjigit ol bolmazmı?



Jorga atlay jürüşü,

Han sıfatlı külüşü,

Köz kamathan köp işi,

Buzjigit ol bolmazmı?



Siz allına barıgız,

Bizden hapar salıgız,

Arıp bolur jolundan,

Sorup, kölün alıgız!



Künçıkgannı julduzu

Buzjigitim ol ese,

Sizni tanıp, hal sorup:

«Han erkesi – kim?» – dese,



Adebine büsürep,

Birgesine kaytıgız,

Saklap turgan jazıkga

Süyünçülük aytıgız.



Altın jüzük, kauhar taş

Süyünçüge berirme,

Kırk karauaş içinde

Anı sıylı körürme.

7

Kızla kelip aytdıla

Jaş ustanı haparın:

– Ol bolmasın, Zuleyha,

Tüşüngdegi duudagıng.



– Tüşümdegi duudagım

Ol ese, jan tenglerim,

Bayram etip, sıy etip,

Bildireyik kelgenin!

Az bolmasın jaş kölü,

Biz allına barayık,

Anı tohtar jerine

Saklauulla salayık.



...Buzjigit – han konagı,

Han sarayın sormadı,

Bir jarlını üyünde

Fatar alıp tohtadı.



Jarlı katın Fatimat

Razılıgın bildirdi.

Asıl usta Buzjigit

Kesin anga süydürdü.



Jarlı katın Fatimat

Adamlanı asılı,

Ol ösdürdü han kızın

Bılay ariu, basımlı.



Unutmadı Zuleyha

Anı sütün, jomagın;

Entda bolur ol ökül,

Süydü ese konagın.



Zuleyha sabır-sabır

Aytdı sözün, ışara: –

Allah da süygen janın

Asıllaga ışanad!..



8

Buzjigit kala işleyd,

Kamal da kerek izleyd.

Ozalla ayla, künle,

Zuleyha otda küed.



Köp işçi, taşçı keldi,

Ustanı işin kördü.

Ne aytsa zakiy usta,

Aüp han barın berdi.



Altını, kümüşü köp,

Aytmaydı mardası dep,

Kamalnı közçü etip,

Buzjigit işleydi bek.



Şaharnı ustaları,

Körgenle, bilgenle da,

Kalanı ösgenine

Kararga kelgenle da,



Tangsınıp ustalıkga,

Jayalla hapar halkga:

«Köz körüp, bu jerlede

Bolmadı bıllay kala!»



Han kölü taudan biyik, –

Karaydı, sakal iyip.

Köredi Buzjigitni,

Hunerin, sıyın bilip.



Buzjigit aşıgadı

Kalanı bitdirirge,

Kaytıp barıp, anasıi,

Atasın da körürge.



Da, ne medet, jazıuu

Bolmagan jok insanda:

Kördü ol da han kızın,

Kölü uzak uçhanda.

Eki közü – çolpanla

Janngan kibik, jannganlay,

Ol kız alay bara ed, –

Kırdıkda jur barganlay!



Har atlaganı sayın

Jer andan uyalgança,

Terekle, kırdıkla da

Ol kızga baş urgança.



Anı körgenle barı

Kalmayın kızargança,

Anı körgen kartla da

Jaşla bolup kalgança.



Ol bolmasa, duniyada

Kün jarıtmay kallıkça,

Ansız kalsa, duniyanı

Saz tuman basarıkça.



Ansız kalsa, duniyada

Kögetle bişmezlikça,

Jerni kurgaklık alıp,

Sabanla bitmezlikça.



Ansız kalgan duniyada

Şaudanla kururukça,

Terekle kögermeyin,

Samum jelle urlukça.



Ansız kalgan duniyada

Ot tirgizilmezlikça,

Ansız kalsa, duniyada

Üyle işlenmezlikça, –



Buzjigitge ma alay

Köründü. Hayran boldu.

Kaygıdan, kuuançdan da

Anı jüregi toldu.



Hansarayına kirip,

Kız andan çıkmay kaldı,

Buzjigitni jüregi

Otda-örtende jandı.



Köp aylandı Buzjigit

Alayda, ol tiyrede,

Közün alalmaganlay

Kız jaşagan üyleden.



Hayran bolup aylandı,

Ne eterin bilmeyin,

Ol tiyreden keterge

Jüregi jibermeyin.



«Ol kimdi? Kimni kızıd?»

Buzjigit bilmey edi,

Anı tabıp, söleşir

Jolun da körmey edi.



«...Ogese ol... tüşümde

Uçup kelgen kanatlı

Bolup, manga tünümde

Bir jarık tangmı atdı?



...Ogese ol, janımı

Köp künleni jarıthan

Tauuş bolup, julduzum

Kamatdımı jarıkdan?»

Arlak ketip, dagıda

Kayta edi Buzjigit,

Kesi kesine bılay

Ayta edi Buzjigit:



«Manga bolur bolgandı.

Allah, boluş sen manga!

Boluş, örtennge tüşüp,

Küe turgan insannga.



Ansız kırdık çıkganın

Esleyalmam duniyada,

Ansız kün, ay çıkganın

Men köralmam duniyada.



Ötmekni tatıuun da

Sezalmam jer üsünde,

Suuum da açı bolur,

Bir tınçlık bolmaz mende...»



Keçe ortaga deri

Tentek bolup aylandı.

«Ol kızga tübemeyin

Koymam!» – dedi, kargandı.



9

Tangnga kalkş, tüş kördü,

Kamalnı terk uyatdı,

«Joldaşıngı esgermey,

Juklaysa», – dep uyaltdı.



Kamal turup, nögerin

Tanımay, seyir etdi: –

Beting-kutung ketgendi,

Ne boldu sanga? – dedi.

Buzjigit
Bügeçe bir tüş kördüm,

Bir tauga salam berdim,

Uçup çıkdım men arı,

Ak kanatlı – nögerim.



Ol kanatlı nögerim,

Kanatların jaydı da,

Meni birgeme uçup,

Uzak bardı janımda.



Sora ol alga ketdi,

Tauga karangı jetdi,

Konar jerimi tapmay,

Men köp adırgı etdim.



Men da anga uçalmay,

Ol da manga uçalmay,

Ekibiz eki tauda

Köp etdik sıyıt-kauga.



Karangılık, taş bolup,

Meni üsümden basdı,

Ak kanatlı, şoş bolup,

Köz tuuramdan ajaşdı.



Tul-tuman, kara çauka

Künnü betyan japdıla,

Tırnakların çıgarıp,

Jan-janımdan çapdıla.



Tau artı bir karangı, –

Köp turdum jol tabalmay,

Ketdim kara kuldege,

Kaldım andan çıgalmay…



Aman tüşnü joralap,

Aytır kişi – tengmidi?

Han kızın süygen jigit

Han kızından kemmidi?



Kamal tolu bilgendi

Buzjigitni sırların,

Umutuna jetalmay,

Köz jaş tögüp, jilyarın.



Buzjigitden kem kalmay,

Kamal da küydü, jandı.

Bu duniyada bir jannı

Süyüuden kim kuthardı?



Ol aytdı, arsar bola,

Kölü ajımdan tola:

– Jokdu bizge öküllük

Bir Fatimatdan sora.



Kıyın boldu kadarıng,

Buzjigit, tengim, janım!

Fatimatha ayt barın,

Ol körür bir madarın.



Buzjigit ol katınnga

Aytdı biteu haparın,

Anasına aythança,

Aytdı bar kaygıların.



Bildi, küe, Fatimat

Jaş Zuleyni körgenin.

Buzjigitge aytdı ol

Kız – han kızı ekenin.



– Balam, sen hannı kızın

Körüp kelgense, janım.

Köp han, biy ulula da

Tilep turalla anı.



Andan ariu kız jokdu

Biz jaşagan jerlede,

Anıça akıllı jok

Şaharlada, ellede.

Buzjigit
Meni közlerim şagat

Boldula, anam, anga.

Ant eteme, allay kız

Tuumagandı duniyaga.



Künüm keçe bollukdu,

Anı körmesem, anam!

Duniyada jaşarıkma

Men, örten otda jana.
 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:12 PM | Mesaj # 6
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
!

Fatimat
Sen da duniyaga ariu

Jaratılgan bir jansa,

Kirgen üyüngü sen da,

Künça, jap-jarıtasa.



Ekigizni bir birge

Dep jarathança Allah;

Alay ol han kızıdı, –

Andadı, balam, palah.



Buzjigit


Anam! Hanın, biyin da

Unuthanma bügün men,

Kuthar meni, oy, anam,

Bu azapnı küyünden!



Bügünnge deriçi men

Tar zindanda turgança,

Bu duniya jarıgına

Men şo bügün çıkgança,



Alay bolup turama,

Boluş manga, oy, anam!

Bügünden başlap, seni

Bolurma kerti balang.



Fatimat
Zuleyha da öz balam, –

Ol da sütümü içdi,

Öz ana etip meni,

Ol da koynumda ösdü.



Ne bla boluşayım,

Jarsıulu balam, sanga?

Jarlı katınnı sözü

Jetalmaz ullu hannga.



Buzjigit


Hannga söleş demeyme,

Han süygennge karamaz.

Üy ustasını jaşın

Ol tengine sanamaz.



Kıznı kesine barıp,

Meni süygenimi ayt,

Anı künnge teng etip,

Meni küygenimi ayt.

Fatimat
Han kabagı allında

Ölüm saklap tursa da,

Han, buyruk etip, meni

Zindannga saldırsa da,

Da ho, balam, barayım,

Boluşalsam – köreyim.

«Küsegening tabılgand,

Hanım, Zuleyha!» – deyim.

10

Köget, jemiş jayılgan,

Bulbul kuşu jırlagan,

Sansız türlü gülleni

Zuleyha süyüp jıygan,



Jerge berip tazalık,

Şaudan suula kaynagan,

Kök kırdıkda kauşalıp

Jur kiyikle oynagan,



Zuleyha ser çabıuçu,

Çeksiz zauuk tabıuçu,

Ertten çakda kuşkanat

Bolup, köget kabıuçu,



Gyahinik japırılgan,

Jannet seriuün urgan,

Teng kızları kurşalap,

Zuleyha oün kurgan



Hansarayı, bahçası –

Endi şoşdu, muthuzdu.

Ahırzaman duniya

Jan jürekge uçuzdu.



Gül da künsüz açılmaz,

Terek, kırdık kögermez,

Buzjigitsiz Zuley da

Duniyada kün körmez.



Sak egetle arada,

Söleşirge jok ongu, –

Han tüyüldü Buzjigit,

Altın ese da kolu.



Taşdan katı tahında

Alay turgan çagında,

Süt anası Fatimat

Köründü jol janında.



Çabıp çıkdı Zuleyha,

Tansıklap kuçakladı,

Közüne mudah karap,

Sözüne kulak saldı.



Fatimat aytdı barın

Buzjigitni haparın.

Eki süygen jürekni

Ol bildi azapların.



– Biz neteyik kalada?

– Amal izle, jan bala!

– Amalım jok, – atam sak,

– Koymaydı üyden çıgarga.



– Jangız kızı aythannı

Han okuna etedi...

Bilmeyme, han kalanı

Kimge dep işletedi?!



Sanga atagan bolsa

Altın kala – aybatın,

Süymeklik kıshan bala,

Bilseng kerek kıymatın:



«Kesim körüp, büsürep,

Süygenimça bolmasa,

Kalangı kabıl almam,

Muratlarım tolmasa», –



De da, – atang bügülür!

Kız jüregin kim bilir?!

Buzjigitge jol tabıp,

Tüberse ertten, ingir...



11

Köp kızlanı içinde

Zuley keldi kalaga,

Buzjigit çakırgandı

Nakışlaga kararga.





Buzjigit


Suratlarım kalada –

Kün kubulthan kögürçün.

Jan salalmam boyauga,

Zuleyha bir körgünçün.



Zuleyha
Suratlarıng kalada –

Kün kubulthan kögürçün,

Kanat kagıp uçalmaz,

Buzjigit jan berginçin.





Buzjigit


Jolum tikdi, begipdi, –

Han kalası biyikdi!

Jan salırga darmanım

Jan tutalmaz kiyikdi.



Zuleyha
Han kalası biyikdi,

Jolu nek bitelipdi?

Jan salırga darmanıng

Öz allınga kelipdi...



Buzjigit, söz aytalmay,

Turdu nasıp çagında,

Beti jibip, nür bolup,

Zuleyhangjanında.



Tebirenip bek kala,

Buzjigit kökge uçdu.

Jan kirip nakışlaga,

Boyauları bet kusdu.





Buzjigit


Manga Teyri eşigi

Açılgannga uşaydı.

Kertimidi, Zuleyha,

Jarıgı künnü, aynı?



Zuleyha
Köp jıl seni sakladım,

Jolga çıgıp karadım.

Sen janıma koşulup,

Bir körürge tapmadım.



Jüregimde kaygıdan

Kutulur kün körmedim.

Tüşlerime jan salıp,

Tünümde bir kelmeding.



Sen kelgenli kalaga,

Jol kesilip kalganlay,

Kerti süygen jan edim,

Turdung manga karamay.



Bıllay kala işleding,

Burmay seni izledim,

Entda jalın, janngan ot –

Seni körgen tüşlerim.



Teyri eşigi açılıp,

Tübegenbiz eki teng.

Ahır-aual bolgunçu

Ayırılmabız bir birden.





Buzjigit


Jol jürüdüm, suu tapmay,

Suuda jüzdüm, jol tapmay,

Hayran bolup jaşadım,

Manga bir terek çakmay.



Köp tajiret kördüm men,

Jer kıdırıp keldim men,

Jeti jılnı jek bolup

Jürügenme elimden.



Oltanlarım teşilip,

Kaptallarım sögülüp,

Huner izlep jürüdüm,

Nasıpnı anda körüp.



Atamı da körmedim,

Anamı da körmedim,

Ustalıkdan başhanı

Men jukga tergemedim.



Taudan, taşdan ötgenme,

Bu şaharga jetgenme,

Köp kitap okuganma,

Köp tilek da etgenme.



Seni körüp bahçada,

Közlerim ot çakdıla.

Andan beri sanlarım

Bu auruunu tapdıla.



Ustalık, huner – barı,

Bu duniyanı zatları,

Süymeklik – jangız nasıp,

Men anı angıladım.



Boş kıdırdım kıralnı,

Boş okudum Kurannı,

Seni körür kün bolsa, –

İşim kesi kuraldı.



Men bir konak jolouçu,

Hauh fatarında kalgan,

Jarlı ustanı jaşı,

Han kızına taralgan.



Atım meni Buzjigit,

Har insannga tüz jigit.

Alır bolsang tenglikge,

Üyge kirsemmi igid?



Eter bolsang meni teng,

Üyge kirsem kerekdi,

Janım süygen hanımı

Kesim körsem kerekdi.



Kızla
Biring – narat, biring – naz,

Tizilipsiz, yariu-yar,

Biring – altın, biring – nür,

Birigipsiz, yariu-yar!



Biring – kün da, biring – ay,

Koşulupsuz, yariu-yar.

Kıyama kün kelginçi

Ayırılmagız, yariu-yar.



12

Buzjigit Zuleyhanı

Köre turdu kalada,

Süymeklik künden-künnge

Öse bardı arada.



Süymeklik ol karangı

Kalaga kün tiydirdi,

Tauuşluk suratlaga

Jangıdan jan kiyirdi.



Ustanı nakışları,

Kalanı bar taşları,

Uyanıp, oynap, külüp,

Jaraşıp kaldı barı.



Zuleyhanı külgeni,

Kuuançı, mudahlıgı –

Barı da, tauruh bolup,

Seyirlik sıfat aldı.



Allay usta bolmadı

Biz tanıgan jerlede,

Allay süygen bolmadı

Kız saylagan erlede.



Allay kala körmedi

Bu tiyreni halkları,

Allay hapar eştmedi

Bu jerleni kartları.



Salgan taşı ot janıp,

Tarthan ızı kuralıp,

Buzjigit süygenine

Tübey turdu, kuuanıp.



Kız bilmedi atası

Buzjigitge bermezin,

Üy ustanı ulanın

Anga durus körmezin.



Zulmunu bilmey sırın,

Ala taukel etdile:

«Jan sau bolup, bir birni

Taşlamabız!» – dedile.



Haram adam azmıdı, –

Söz jetdirdile hannga:

«Kızıng el külkülügü

Eted!» – dedile anga.



Han, kızın çakırdı da,

Ariu söleşdi, küldü...

Da ne küreşse da ol,

Sözü barmazın bildi.



Uruşdu... «Sen – han kızı!»

Dep, esine tüşürdü,

Kız antına ölmezin

Kart han tolu tüşündü.



Han
Olmudu ahır sözüng,

Kızım, balam, atanga?

Ne hata etgen edim

Men ömürümde sanga?

Zuleyha


Manga duniya jarıgın

Sen bergense, oy atam!

Senden bir da katılık,

Körmegenme, oy atam!



Keç sen jarlı kızınga, –

Jokdu başha aytırım.

Taukel bolganma, atam,

Jokdu artha kaytırım!



H a n
Kızım, jarık künümse,

Kıynama meni bılay.

El külkülügü etme

Atangı, janı saulay!



Zuleyha
Jüregim men aythannı

Etmeyd, keç, atam, manga.

Ne eteyim? Sanap koy

Meni Allah urgannga.



Altın tejep, tah tejep,

Boş kıynama janımı,

Allah bergend – kesime

Koy meni tört sanımı.



Dariyleni ne eterme, –

Nakut bla nalmasnı?

Buzjigitsiz duniyada

Kanım kurup kalmazmı?!



Keriuanla kelsinle

Başhalanı üyüne,

Başha kızla tursunla

Altınlaga süyüne.



Han ululanı barın

Buzjigitça köralmam,

Buzjigitni tırnagın

Men barına beralmam.

13

Adam janı hanlaga

Gebenek janıça tüyül, –

Aythanına boy salıp

Turmagannga ol küyün



Terk körgüztür, uuatır,

Kim bolur hannga batır?!

Adam kanın köl etip,

Üsünde salad çatır!



Kolunda – sauut-saba,

Aythanı bolup bara,

Usu tutsa – halknı da

Etedi han auara.



Zuleyha – teli sabiy, –

ilmeydi jaşau halın,

Süygen ata ese da,

Atası han bolganın.



İt itligin etgença,

Han da hanlıgın eter,

Tınmagan usta jaşnı

Tartır da, boynun keser.



Tişirıu a... akılsız,

Jilyar da, terk unutur,

Han saylagan nasıbın

Sıylı körüp, kubultur.



Haram akıl jarıtıp,

Han tahında olturdu.

Buzjigitni çakırtıp,

Kaladan hapar sordu.



Buzjigit, başın iyip,

Kala bitgenin aytdı.

Hurmet etip, asıl jaş

Jerine sabır kaytdı.



Han ullu ıspas etdi,

Irazılıgın bildirdi.

Altın-tuhtuy kaptalnı

Buzjigitge kiydirdi.



Özürlege karadı,

Akılın etdi bayam: –

Jaşım jok, bıllay usta

Bolsun meni öz balam!
 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:13 PM | Mesaj # 7
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda


Jamauatnı jıyıgız,

Soüm malla tıyıgız,

Zuleyhanı toüna

Tamam bolsun sıyıgız.



Jangız kızım nasıplı

Bolsun, anı süeme,

Halkga hapar jayıgız, –

Buzjigitge bereme!..



Buzjigit, junçusa da,

Tobuklanmayın kaldı.

Başın enşge iygenley,

Hannı salamın aldı.



14

Han uzak uruşladan

Hordam alıp kelgende,

Jıyılıp kuuanç etgen

Töre edi bu jerde.



Kızganç tüyül edi han:

Kişige etmey hını,

Töge edi, ayamay,

Tonalgan ırıshını.



Toya edile açla,

Tokla – esirip jata,

Kengde tögülse da kan,

Mında bir kişi hata



Körmeyin, ullu toyda,

Barı bolgança azat,

İçe edile, toya,

Han bermezlikça azap.



Ol uruşda jaralı,

Ölgen da bolmagança,

Alay edi han toü,

Jır jürekleni aça.



At çarişle, oünla

Bola edile kızıu,

Han allay horlam toyga

Alıp çıkganda kızın.



Bu jol oünu başha, –

Kelgença halk jubançha.

Aüp han – jengil, suhu, –

Uşamay toy kuuançha.



Çapsala da, han erge

Beredi kızın derge,

Jetmedi, tauuş bolup,

Ol, algınça, jer-jerge.



Zuleyha da körünmey

Toyçula arasında,

Turadı begitilip

Kesini kalasında.



Han konakla, sıylıla

Olturuuçu jerlede –

Askerçile,egetle,

Han işin jürütgenle.



Aş, içgi, jır da elpek

Boluuçu hansarayda

Han özürle, egetle

Kuş-muşdula har kayda.



Buzjigitni tüz janı

Bilmeyin bir hıylanı,

Nögerlerin çakırıp,

İçed kara sıranı.



Han egetle, hal bile,

Kurşalaydıla anı.

İçgini erkin tejep,

Buzadıla jaş kanın.



Birle anı kozutup,

Tüyüş açarga kerek,

Han a ustanı tutup,

Zindannga atarga kerek.



Zuleyha kalasında,

Tengleri arasında

Kiyinedi. Buzjigit –

Közünü karasında.



Barına da tüşünüp,

Hannı oün tüz bilip,

Kamalnı janı ketdi,

Zuleyhaga terk jetdi.



Kamal
Han toündan keldim men,

Han akılın bildim men:

Hannı közü suuukdu,

Ölüm bizge juuukdu.



İgi tüyül toyları,

Bizge etgen oyları,

Kurmanlıkga uşamaydı

Bügün soygan koyları.



Hıylaga jıyılgand halk.

Bizge bilened biçak,

Buzjigitden boşaybız,

Zuleyha, bılay tursak.



Duşman tolup sarayga,

Kuuanışıp karayla,

Köp içinde jangıznı

Ölür künün marayla.



Jetse bu küysüz kadar,

Buzjigitge ne madar?

Sen kazauat etmeseng,

Bu oünda jan çıgar!



Köp duşmannı içinde

Boün salıp jatadı,

Boün salgan jigitni

Ölür tangı atadı.



Süygeninge janıngı,

Gaşık taza kanıngı

Kurman etseng, – bügün sen

Tıyarıksa hanıngı!



Kengeşge koşulursa,

«Bu nedi?» dep sorursa,

İgi akıldan tolsang,

Bizge nöger bolursa.



Senden sebep bolmasa, –

Buzjigitni joyalla.

Künümü keçe etip,

Meni tengsiz koyalla.



...Zuleyha çabıp bardı,

Toy için eki jardı,

Atasına bir karap,

Ol barın angıladı.



Közünden köz jaş bardı,

Barına tabu saldı.

Hannı allında tohtap,

Tüzlük töre dauladı.



Zuleyha
Salam berdik, atala,

Kutlu bolsun toüguz.

Köp halknı çakırgansız,

İgi bolsun oüguz.



Allah üçün toy bolsa –

Koy-kozula soüguz,

Duşman üçün toy bolsa –

Azat etip koüguz.



Soüm kerek desegiz –

Adam etin tatmagız.

Oün kerek desegiz –

Tüzge kılıç tartmagız.



Nasıp kelgen künlede

Bıllay suuuk oy etgen

Eştmedim men bir jerde –

Adam soüp, toy etgen.



Toy üsünde öçeşip,

Bıllay akıl keltirgen,

Köp içinde jangıznı

Hıyla bla öltürgen.



Hıyla kelmey esine,

Süymeklikden esirgen,

Öz üyünden ajaşıp,

Kıyın jolu kesilgen,



Atasından ayırılgan,

Anasından ayırılgan,

Kozu kıllı bu harip,

Jaşlay sanı kıyılgan,



Altın nakış kalanı

Kanı bla kaladı.

Kızın berlik han anı

Jangız janın maradı.



Jürek sırın aytırga,

Jaş janın sagaytırga,

Bir ana süt ösdürgen

Joldaşın da kabırga



Salırga aytıpsız siz.

Ogese han adepsiz,

Hurmetsiz da bolup, biz

Boş kaugamı etebiz?



Öz jurtundan ajaşıp,

Kimdi uzak ketmegen,

Halal kıyını üçün

Kimdi azap çekmegen?



Men jilyayma, tileyme

Atam bla anamdan,

Han katında olturgan

Kiçiden, tamatadan:



Aythanımı alsagız,

Sorganımı bersegiz:

Asıl adam bu ese,

Bir haterin körsegiz...



15

Zuleyhanı köz jaşı

Eritmedi betlerin,

Anı taza tilegi

Ketermedi dertlerin.



Karauaşla jetdile,

Anı tart-soz etdile.

Buzjigitni tört eget

Tartıp alıp ketdile.



Muratına jetip, han

Buzjigitni tutdurdu,

Kızını jarık künün

Tar zindannga sukdurdu.



Zuleyha tapdı amal,

Tuthundan başın aldı,

Betinden kanı ketip,

Atasına karadı.



Zuleyha
Akılsızga söz aytsang,

Köküregine konmaydı.

Rahmusuzga söz aytsang,

Erir kanı bolmaydı.



Kar üsüne kün tiyse,

Jılınır dep kuuanma,

Han kalada toy etse,

Jarlı eseng, kuuanma.



Süygening jarlı bolsa,

Jaşarma dep kuuanma.

Bay jarlıga jalganmaz,

Jalgarma dep kuuanma,



Hannı kızı sen bolup,

Erkeme dep kuuanma,

Kılıç jeter boynunga,

Erkinme dep kuuanma.



Ariu aytsa han atang,

Kertidi dep kuuanma,

Duniya malı, altını

Menidi dep kuuanma.



Köp kan tökgen atanı

Kaçı bar dep kuuanma,

Korkutmaz bala kanı,

Açımam dep kuuanma.



Kamal
Hannga tuzak salmadı,

Kan töleuge kalmadı,

Dertigiz bolmaz anga –

Malıgıznı almadı.



Sanına kılıç tagıp,

Süngü bla çapmadı,

Balta-biçak bilep, ol

Sizge hıyla tapmadı.



Atagıznı öltürgen

Duşmanıgız bu tüyül,

Bar tersligi – bu kala,

İşledi ol han üyün.



Bir adamnı kanına

Boyalmadı kolları,

Şahar koüp, el koüp,

Bu kalanı kaladı.



Bir adamnı kanın ol

Kara jerge tökmedi,

Bir adamga dert tutup,

Hıylı murat etmedi.



Kara bolsa işigiz, –

Adam kanın içigiz!

Terslik asmak asdıgız –

Bir kesigiz tüşügüz!



Hayır jokdu hanladan,

Sokur boldula barı,

Akıl kaçdı aladan,

Aman iş, ölüm tarıp.



Hanla barı, kuturup,

Sangırau bolgandıla,

Karangı zindanları

Jesirden tolgandıla.



Ay, Buzjigit, sen jazık!

Birge ösdük, jaşadık,

Jarlı anang bişirgen

Gırjınnı köp aşadık.



Sen elingde han eding,

Erke ösgen jan eding,

Bulbul eding jeringde,

Jarlılaga tang eding!



Bolmaz jerge tüşgense, –

Terk tururga madar jok.

Janngan otha tüşgense, –

Kutharırga kadar jok.



Egiz tuugan balalay,

Ayırılmay jaşadık.

Han sözüne iynanıp,

Bıllay palahha kaldık.


Buzjigit
Ay, jan dosum, Kamalım!

Jok seni da amalıng:

Ajal jetdi, madar jok, –

Kıyın edi kadarım.



Kara kuşnu kanatı

Kayırılır kün jetdi,

Janımça körgen tengim,

Ayırılır kün jetdi.



Sen bu jerden keterse,

Elibizge kaytırsa,

Meni bu haparımı

Jomak etip aytırsa.



Jangız kalgan atama,

Jilyay kalgan anama,

Buzjigitni sözü dep,

Salamımı ala bar.



Jangızım dep, jan bere,

Karamımdan toymagan,

Meni jarlı atama

Bılay aytmay koymagın:



«Bala atadan tuuar,

Ana kindigin juuar,

Ata bolsa er kişi, –

Ulanı ızın kuuar.



Ata sözün atmadım,

Kıyınlıkdan kaçmadım,
Bilese, kollarıma

Kişi kanın jakmadım.



Ata sözün sakladım,

Jarlılanı jakladım,

Atamça, kollarıma

Tıtır boldu jakganım».



Jangızım dep, köz kısmay,
Karap, menden toymagan,
Jilyay kalgan anama

Bılay aytmay koymagın:



«Zindan içi karangı,

Andan çıgar karıu jok,
Ajal jetse, adamga

Bu duniyada kalıu jok».



Başımdagı börkümü

Sen anama eltirse,

«Buzjigitni közünden

Körüp tur, anam», – derse.



Esen kaytıp elge, sen

Atabıznı körürse,

Kolumdagı jüzüknü

Eltip anga berirse.



Kıyın künde anama

Bala bol sen, köl bere!

Sabır bol de, duniyada
Kıyınlıklanı köre!



Meni suray kelgende,

Seni jangız körgende,

Barın aytırsa, burmay,

Jaşıra-jilyay turmay.



Elteme men birgeme

Jalan süymekligimi.

Altın, jauhar alalmaz

Seni bu tengligingi.



Atam bergen dersleni,

Jap-jaş ustalıgımı,

Zuleyhanı karamın,

Anama tansıklıgımı!



Eltmedi andan özge,

Kul da bolmadı derse,

Elime, jamauatha

Tüzlügümü bildirirse!



16

Buzjigitni joydula

Keçeni arasında.

Kart usta ayırıldı

Ol jangız balasından.



Buzjigitni jüregi –

Kökden uçhan julduzça,

Dump boldu, küçü ketdi,

Eridi, jazgı buzça.



Anı usta kolları,

Atası bergen huner,

Ketdile, joüldula, –

Alıp koydu kara jer.



Taşlada til jok ansı, –

Ala kargar edile,

Taşlada köz jok ansı, –

Ala jilyar edile.



Kallay üyle işlered,

Buzjigit ol taşladan!

Zulmu ayırdı anı

Jaşaudan, ustalıkdan.



Kün bilse ol zorluknu,

Tau artından çıkmazed,

Buzça suuuk şaudan suu

Jırlamazed, akmazed.

 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:14 PM | Mesaj # 8
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda


Terekleni köklügü

Kap-kara bolur edi,

Kögerip turgan kırdık,
Sargalıp, kurur edi.



Keziusüz jerge kirip

Ketdile ariu közle,

Ömürde eştilmezle

Zuleyha eştgen sözle.



Haparımda tursunla

Ol julduzlaça közle,

Haparımda kalsınla,

Jaz kibik, jılı sözle.



Kyazim andan jazadı

Sizge mudah haparın.

Taulu halk unutmasın

Buzjigitni kadarın!



İgi, kayda tursa da,

Sau duniyanı jaşıdı,

Ol har taza jürekni

Ahlusu, joldaşıdı.



Nazmu saklayd keziusüz

Jerge kirgen sözleni,

Ol bermeydi ölümge

İşlerin igileni.



17

«Buzjigitni öltürüp,

Kızımı kuthardım! – dep,
Endi kızım Zeytunnga –

Han uluna, barır», – dep,



Han kuuanıp turaed.

«Toy etilsin!» – degened,
Jangı toynu kurarga

Kesi buyruk bergened.



...Zuleyha, şekli bolup,

Toy bargan jerge keldi, –
Zindanda Buzjigiti

Ölgenin bilmey edi.



«Negedi bu kuuanç?!» – dep,

Ol seyir etip turdu.

Toy etgenlege karap:

«Ne toydu bu?» – dep sordu.



Zuleyha
Uçup kelip bılayga,

Balalı kuş sarnasa,

Ol tas etgen balasın,

İnjip, küyüp çakırsa, –



Aytıgız siz, jamauat,

Balası anga çıgarmı?

Kuşbalaköz Buzjigit

Bu toy-oünda barmı?



Kızla
Balalı kuş sarnasa, –

Kuş balası çıgalmaz,

Kuşbalaköz Buzjigit

Bu oünda tabılmaz.



Zuleyha
Kozulu koy makırsa,

Kozusu barmı eken?

Kozu közlü Buzjigit

Bu oünda barmı eken?



Kızla
Kozulu koy makırsa, –
Kozusun ol tabalmaz,

Kozu közlü Buzjigit

Bu toy-oünda bolmaz.



Zuleyha
Bulbul jaşla jırlayla, –
Kızıl gülle barmı eken?

Gül sıfatlı Buzjigit

Bu oünda barmı eken?



Kızla
Bulbul kelip jırlasa, –

Kızıl gülge konalmaz,

Kızıl gülley, Buzjigit

Bu toy-oünda bolmaz.



Kara kayın, kara agaç,

Örten tüşüp, karalır,

Ömür izlep tursa da,

Ölgenni kim tabalır!



Alınngan jüjek kaygısı –
Kuş algannga uşaydı,

Buzjigitni jaşauu

Boşalgannga uşaydı.



18

Zuleyha, jilyap, sarnap,

Alayda sıyıt etdi.

Künü karangı bolup,

Ol atasına jetdi.



Zuleyha
Eştdim men, oy, atam,

Aman akıl etgense:

Buzjigitni öltürüp,

Muratınga jetgense.



Kalın agaç içinde

Bala kiyik athansa,

Jaş kanın suulay tögüp, Murdarlıkga bathansa.



Kızınga kün koymazdan

Atha minip çıkgansa.

Duniya sanga keng kaldı, – Duşmanıngı jıkgansa!



Köp aythandan fayda jok, Aman hapar okupsa,

Manga sen ata ugay, –

Kara kanlım bolupsa.



Han
Ne bolgand, kızım, sanga,

Nege sıyıt etese?

Kızım, köz jaşlarıngı

Ne zat üçün tögese?



Zuleyha
Bu kara künden başlap,

Seni kızıng bolalmam,

Meni künüm bathandı, –

Men üyüngde turalmam.



Kollarıngda kathandı

Buzjigitni nür kanı.

Bir kızga da bermesin

Allah senlyay atanı!



Han
Kızım, bu açı söznü

Kalay aytasa manga!

Buzjigit kesi ölgend, –

Ölüm töred insannga!



Zuleyha
Kızım deme sen manga, –

Atam deyalmam sanga!

Üyüng da, arbazıng da

Boyalgandıla kannga.



Üyüng kabırdan erişi
Körüned manga endi.

Manga ata, üy da jok, –

Ahır künüm kelgendi.



Han
Boş jilyama sen, balam, –

Halk içinde ahşı köp.

Ahşıladan ahşısın

Saylarma men sanga dep.



El-elleni kıdırıp,

Elden elge barırma,

Köp ahşını içinden

Saylap kieu alırma.



Başımdagı tajımı,

Tübümdegi tahımı,

Kızım, sanga berirme,

Seni sıylı körürme.



Ming tüeni jükletip,

Sanga berne alırma,

Altın otou jasatş,

Karauaşla salırma.



Zuleyha
Kulaklarım sangırau, –
Eştalmayma sözüngü,

Ol nasıp kerek tüyül, –

Boş kıynama kesingi.



Duniya mülkün keltirseng,

Birine karamazma,

Akılım başdan ketdi,

Senden akıl almazma.



Menden özge kızıngı

Süygeninge berirse,

Ming karauaş, kul salıp,
Anı sıylı körürse.



Buzjigitim bolmasa,

Özgeni men tergemem,

Anı nürün körmeyin,

Jaşap turayım demem.



Han
Bu duniyada kul ugay, –

Han, şıyıh da öledi,

Buzma, kızım, toüngu, –

Hanladan hat keledi.



Usta edi Buzjigit, –

Anga meni sözüm az.

Anı üçün han kızı

Sıyıt etip jaramaz.



Namısıng köp bu jerde,

Seni köple tileyle,

Aslan kibik jigitle,

Kızım, seni küseyle.



Jaylıklada jılkıng bar,

Jüz emilik baylarsa,

Jaganga teng han jaşla,
Jüzün salıp, saylarsa.



Jılkı içinde ak ajir,
Aklıgına karıu jok,

Han deberli Zeytunnu

Jaşlıgına dauung jok.



Seni anga berirme,

Namısıngı körürme.

Ketgen sunup nasıbıng,

Boş, kereksiz terilme.



Nakut bla nalmasdan

Ming tüeni jüklerme,

Ming kulnu, karauaşnı

Seni ızıngdan ierme.



Mal ahşısın alırsa,

Ton ahşısın kierse,

Buzjigitni unutup,

Sen Zeytunnu süerse.



Zuleyha
Altın tahha olturup,

Bal ayakla tolturup,

Bu Zeytunnu keltirip,

Hansarayda toüng bar.



Buzjigitni öltürüp,

Jan darmanın küydürüp,
Teşmez kara kiydirip,

Manga hıyla oüng bar.



Temir – altın bolalmaz,

Bagır – kümüşça janmaz,

Seni süygen Zeytunung

Buzjigitni horlamaz.



Anga altın kiydirseng,

Toün da jıl etdirseng,

Buzjigitni karamı

Muthuz bolmaz, bilgin sen!



Kanatları kesilse, –

Kuş biyikge uçalmaz,

Seni sıylı Zeytunung

Buzjigitge uşamaz.



Buzjigitni bir tügün

Altın üyge bermezme.

Ming han ulan birikse,

Anı tengli körmezme.



Ming Zeytunnu keltirseng, –
Birin kabıl körmezme,

Buzjigitim bolmasa,

Men katınga kelmezme.



Kızıngda hater kalmadı, –
Aldarga karıu jetmez,

Jaş jüregi jerge teng, –

Anı bir jan sau etmez.



Buzjigit ölüp zindanda,
Jüregim bek sınnganda,

Ne fayda bar fitnadan,

Sen meni taş sunnganda?!



Altın kuşum uçdu jek,

Büsüremey işinge,

Kon deseng da, – konalmaz

Altınnga, kümüşünge.



İçim buzlap buz boldu,

Han sözü uçuz boldu.

Manga endi ne kerek? –

Jaşau tatıusuz boldu.



Men kuşpungu ne eteyim,
Kuşung manga ne tutar?

Nakut bla nalmasdan

Jansız jannga ne çıgar?



Men kulungu ne eteyim,

Kul jegerim bathanda?

Altın otou ne kerek,

Janım jerde jathanda?



Başıngdagı tajıngı,

Tübüngdegi tahıngı,

Alıp, atam, ne eteyim? –

Jerge sukdung janımı.



At ahşısın ne eteyim? –

Tutup miner kişim jok,

Ton ahşısın ne eteyim? –
Alıp kier kişim jok.



Elden elge jol salıp,
Kieulükle izleseng,

Manga jılıu jok ase,

Nege kıynalasa sen?



Halkda ahşı köp ese,
Kieulükle körürse,

Menden başha kızıngı

Süygeninge berirse!



19

Zuleyha, esin jıya,

Zat tilemed kadardan.

Bashan jeri oüla,

Çıgıp ketdi kaladan.



Uçhan kuşnu ızından

Bardı, fakır, tarala,

Buzjigitni közlerin

Kolu bla jabarga.



Köz jaş küydüre betin,

Ming süngü çança etin,

Jarık duniya çars bola,

Örtende suna kesin,



Alay keldi kız bala,

Kesi kibik az bala,

Süymekligine baz bala,

Bu duniyadan tas bala.



Altın üyde, jibekde

Andan jarlı bolmayın,

Köp muratı jürekde –

Jangız biri tolmayın.



Bu duniyada azap köp, –

Barın men sanayalmam,

Barından bek süymeklik

Azabın çegedi adam.



Jarıgıça – jarık jok.
Azabıça – azap jok,

Anga jaşlık, kartlık da,

Jarlılık, baylık da jok.



Süymeklik asıl eter,

Zulmudan saklar, korur,

Anı otun öçültgen

Jahanim iti bolur.



Zuleyha
Hayran başıng, han başıng

Kesilgennge uşaydı,

Ariu beting, nür beting

Ezilgennge uşaydı.



Jibek çatır salınıp,

Kolung, butung baylanıp,

Kebining jok, körüng jok, –

Jatasa sen, soylanıp.



Kannga bulgap başıngı,
Kumga bulgap kaşıngı,
Körmey jan joldaşıngı,

Közden akgan jaşımı.



Koüp halal aşıngı,

Emçek karındaşıngı,

Jatasa sen, ay jazık,

Tapmay tuugan taşıngı!



Bal şekerley – sözlering, –
Sangırauma, – eştmezme,

Bala kuşlay közlering, –
Sokur boldum, – körmezme!



Kollarımı al, jigit,

Köküreginge sal, jigit,

Közleringi jabayım,

İyman bla kal, jigit!



Jaşauumu al, jigit,

Jan jolunga sal, jigit,

Közleringi jabayım,

Köple esinde kal, jigit!



Endi sözüm ötmezlik,

Kıçırıgım jetmezlik,

Jan süygening Zuleyha

Oynap-külüp kelmezlik;



Endi nürüm jazmazlık,

Seni süyüp azmazlık,

Külüp-oynap, allınga

Suusap alıp barmazlık;



Kaygıng – esden ketmezlik,

Öz karangı teşmezlik,

Kişi sözü ötmezlik,

Duniya – kuuanç bermezlik.



Uzak joldan süydürdüng,
Uzak ketip, küydürdüng,

Ay, Buzjigit, jatasa,

Betingden ketip nürüng!



Uzak ketding – körmezge,

Çakırsam da kelmezge.

Ming söz aytsam, – birine
Kaytıp juuap bermezge.



Sarnap, jerni jarsam da,

Seni üçün jan alsam da,

Esingde jok, talsam da,
Jilyap, küyüp kalsam da.



Duniya senden ketgendi,
Nürüngü saz etgendi,

Atam bergen sauganı

Allah kabıl etgendi.

 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:16 PM | Mesaj # 9
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
,

Sen katımda bolmasang, –

Bu duniyanı ne eteyim?

Senden sora jarık jok, –
Men birgenge keteyim.



Bu zulmulu duniyada

Amal tapsak kerekdi:

Kaygı jetmez terende

Birge jatsak kerekdi!



20

Andan sora Zuleyha

Teng kızların suradı,

Irazı salam berip,

Bılay aytıp sarnadı:



Zuleyha
Jarar aythan jırlarım,

Sau kalıgız, janlarım!
Manga keter kün jetdi,
Jilyamagız, hanlarım!



Endi sizni köralmam,

Ertten salam beralmam,

Kiyinirge, oynarga
Katıgızga kelalmam.



Sizden köp hater kördüm,

Kesim da hurmet berdim,

Irazı bolup jürügüz, –
Unutmagız, tenglerim!



Duniyada rahmu az, –

Ariu bolsun tiligiz,

Sizni körüp süygenni

Siz da süe biligiz.



Meni sıylı körgenle,

Künde salam bergenle,

Bügün beri kelgenle,

Jilyagız bıllay ölgennge!



Duniya bakı bolsa da,

Ahşıladan tolsa da,

Endi manga kuuat jok, –

Bar zulmu kurusa da.



Altınjaga koy tonla, –

Sizni kier kişim jok,

Altınier boz jorga, –

Sanga miner kişim jok.



Altın japhan bek kala, –

Sanga kirir kişim jok,

Kızıl güllü keng tala, –

Oynar-külür kişim jok.



Bizden duniya ketdi,

Han meni öksüz ztdi,

Aytama: adam tözmez, –

Kurutur bu adetni!



Artık çaphan – abınır,

Artık süygen – kabılır,

Ayta keteme körge:

Zulmuga küç tabılır!



Ajaldan kalır bolmaz, –

Kelse, kişiden sormaz.

Buzjigitsiz duniya

Manga duniya bolalmaz.



21

Kamal kaytdı eline,

Üç kün turdu körünmey,

Buzjigitni üyüne

Kalay barırga bilmey.



Kıyın jolun arıtıp

Keldi, fakır, eline.

Küe-bişe olturdu

Zulmu tüşgen tengine.



Buzjigitni kol ızın

Kayalada kördü ol,

Kesine sın saldı dep,

Ustalıgın bildi ol.



Kamal köp-az tursa da

Açı kadarnı jaulap,

Ölgenni osuyatı

Hakdı, sıylıdı sauga.



Ölüm açı bolsa da,

Ong jok alırga, daulap, –

Anı duuasın, aşın

Eterge kerek saula.



Köz jaş tökgen Kamalnı

Ol osuyat sagaytdı,

Köpnü körgen bir kartha

Buşuu haparın aytdı.



Kart mıçıdı, tıngılap,

Kamal bla keldi ol.

Jamauatnı jıydı da,

Bıllay uuaz berdi ol:



Kartnı uuazı
Ay, zamana, zamana,

Zamanıma kaytayım!

Köpnü körgen kart edim,

Bir-eki söz aytayım,



Küçüm bar dep kuuanma, –

Küçüng keter kün çıgar.

Tuuganma dep kuuanma, –
Ajal jeter kün çıgar.



Malım bar dep kuuanma, –

Malıng kalmaz kün çıgar.

Tangım bar dep kuuanma, –

Tangıng atmaz kün çıgar.



Üsübüzde kara jer –

Ajal ölüm kayda jok?

Karap tursak, igige

Bu duniyadan fayda jok.



Bu duniyadan fayda jok –
Angılagız, igile!

Faygambarla, şıyıhla

Jer tübüne kirdile.



Angılagız, jigitle,

Akılmanla aytdıla:

Jer tepdirgen zalimle

Bu duniyadan kaytdıla.



Burunngunu sözlerin

Esigizge alıgız:

Ölüm hakdı, kertidi,

Öllükbüz biz barıbız.



Köpnü körgen jamauat,

Kabırlaga kara sen:

Ölmey ese tuugan jan, –

Nek tolgandı ol özen?



Ustaladan kalgan söz,

Hal hıysabın algan söz, –

Kara jerni körlükdü

Bu duniyanı körgen köz!



Jarathannga ne eterbiz, –

Bu duniyadan keterbiz.

Kara topurak bolup,

Kara jerde erirbiz.



Ajal jetmey, öllük jok,
Jilyagandan kellik jok:

Buzjigitim ölgendi, –

Bizge buşuu berlik jok!



Ölüm jolun biliu jok,

Ölgen bizge keliu jok,

Ajal karı bir jetse, –
Jilyagandan kellik jok.



Körgen jerde köz kalır,

Aythan jerde söz kalır,

Jigit ölse, jamauat, –

Eli, jeri sau kalır!



At ölse, ier kalır,

El köçse, jeri kalır,

Er kişi jolga çıksa,

Eline salam salır.



Jolouçudan jol kalır,

Ton ustadan ton kalır,

Er kişi ölüm körse,

Eline kuugun salır.



Teng ölse, tengi kalır,

Jolu, işi kem kalır,

Karap tursak, ahşıla,

Bu duniyada kim kalır!



Karındaşı ölgenni

Karındaşı kaladı,

Er başına iş tüşse,

El arkasın saladı.



Katın ölse, tul kalır,

Biy joülsa, kul kalır,

Altın, kümüş haznası

Uzak barmay tonalır.



Minngen atıng boş kalsa,

Anga miner tabılır;

Kiygen tonung boş kalsa,

Anı kier tabılır;



Ulan kalsa, mal tabar;

Kızıng kalsa, jaş tabar;

Jaşıng ölüp bir ketse, –

Harip başıng ne tabar?



Katın kalsa, er tabar,

Jaş ayırılsa, jer tabar,
Jangızına jilyagan

Jamauatdan köl tabar.



Az jaşadı Buzjigit,

Az kördü kuuanç, nasıp.

Oldu buşuu açısı, –

Terk ketdi, Allah jazıp.



Jarık julduz terk küer,

Jarık kün da bek tier.

Jarık julduz Buzjigit,

Sanga halk kara kier...



22

Kart usta, sanı tutmay,

Tögeregin karmadı.

Buzjigitni anası

Bılay açı sarnadı:



– Ay, ay, duniya, ay, duniya,

Jangıznı da koymadıng,

Ne köp jannı alsang da,

Alganlıkga – toymadıng.



Kesing jangız bir eding,

Argamakga teng eding.

«Buzjigitim» degende, –

«Janım, anam!» – der eding!



Köz allımda tursanged,

Körmezmedim, jan balam!

Ölgen jeringde bolsam,

Ölmezmedim, jan balam!



Toymay kaldım közüngden,

Kanmay kaldım sözüngden,

Jarlı balam, kaydasa,

Jaşlay jolu kesilgen?!



Şaudan suuum süzülgen,

Biyik tauum tizilgen,

Jarlı balam, kaydasa,

Jaşlay otu öçülgen?!



Uzak jerlege ketding,

Kesinge tansık etdiig,

Katın almay, toy etmey,

Karaldı jauhar beting.



Öldüng, balam, tuzakda,

Asıraldıng uzakda,

Allah ese suualçı, –

Kalay tözdü bu zatha?!



Aytmay ketding sözüngü,

Körmey kaldım kezüngü»,

Ata kölü taş bolsa, –

Jetermi eken tözümü?



Ajalsız jazıu bolsa, –

Artıngda kiming kalsın?

Seni izlep tarıksam, –

Kölümü kiming alsın?



Balaların suu algan

Sülesinley, – anangma!

Jangızın jerge kömüp,

Jilyay kalgan anangma!



23

Zuleyhanı ölümden

Kişi ayıralmadı.

Buzjigitni öltürüp,

Hannı işi barmadı.



Ullu toü, kuuançı

Buşuu bolurun kördü,

Boy salıp, Zuleyhanı

Allına kesi kedi:



Han
Keç endi manga, balam, –

Buzjigit öldü, ketdi.

Anı sau eter amal

Jokdu duniyada endi.



Ölgen ölüp ketse da,

Sau – jaşarga kerekdi.

Allahnı kadarına

Atang ne eterikdi?



Ariu kala işletip,

Buzjigitni men anda

Asıratırma, kızım,

Kötürüp halk allında...



24

Han, aythanıça, kala

İşletip, Buzjigitni

Namıslı asıratdı,

Asıragança jigitni.



Ol anı bla birge

Kızını kuuançın da

Asıradı, nasıbın

Koymay jerni başında.



Zuleyha ol kalaga

Kirdi da, anda kaldı.

Ol kalanı eşigin

Bir kişi açalmadı.



Buzjigitni üsüne

Kaplanıp, jilyay-jilyay,

Zuleyha ölüp kaldı,

Buzjigitni taşlamay.



Saulay birge jaşarga

Koymadıla alanı,

Ölüp, birge kaldıla

İçinde ol kalanı!



Ol kalanı eşigin

Bir kişi açalmadı.

Ol entda da ma alay

Açılmayın turadı.



Endi biz da bılayda

Eşiklerin haparnı

Eteyik, eşiginley

Ala jathan kalanı.



Endi biz da bılayda

Tohtayık, mudah bola,

Süymeklikni jarıgı

Betleribizge ura.



Oy, Buzjigit, Zuleyha, –

Jüregimi jarası,

Sizge jilyay kalgandı

Tüzlknnü çal anası.



Taunu halkı unutmaz

Açı haparıgıznı, –

Zulmunu tumanında

Bergensiz janıgıznı.



Süymeklikni öçülmez

Otu – turur jannganlay.

Sizni jüreklerigiz –

Ol otça jarıthanlay



Tururla keçeleni

Bu karangı duniyada.

Kyazim jarlı tilinde

Jazgand haparın andan.



1910 – 1917





SARI KOŞDA


I

Jaula, tuuganıgızlay

Anagıznı karnından,

Börüleça, içesiz

Jarlı halknı kanından.



Tınçaymaysız, koymaysız

Bizni ırahat jaşarga,

Bu kol kıyınıbıznı

Adamıça aşarga.



* * *

...Uruçu jıyın etdi

Zalim Çona kesine:

Malla urlau tüşgendi

Entda anı esine.



Ay batıp, jan ayagı

Tınçaygan tap keziude.

Çona biy jıyın bla

Keldi Mujal keçiuge.



Atı kişney tübünde,

Jauga atlanngança ol,

Aytdı abreklerine,

Tau auuşha alıp jol:



– Ey, Gürjünü kuşları!

Biz az auuş aumadık,

Çegemde çola malga

Jol konuş a salmadık.



Anda bizni unuthan

Haparların eştebiz,

– Ol kültıpıs taulula

Uyanngınçı jeterbiz!..



Uruçu jıyın çıkdı

Bızıngıga çabarga,

Sauut küçün körgüzte,

Çola ırıshı tabarga.



II

Tauda jaşagan kıyın, –

Anı kim da biledi.

Jangızlay tirinmeklik

Etiu koldan kelmeydi.



Taşnı birge kötüre,

Malnı da birge küte,

Alay kelebiz tauda,

Kıyınlıklanı büge.



Sarı koş – el jaylıgı,

Anda keçinedi el.

Har kaydaça, mında da

Jarlıga takırdı jer.



Jıyırma üy, koş bolup,

Turadı ol jaylıkda,

Jürekleri hoş bolup

Malga tınçayıulukda.



Ogurlu jer edi ol,

Kişi hata körmegen,
 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:18 PM | Mesaj # 10
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
Bir adamnı malı da

Anda ölüp kelmegen.



Tatımlı edi kırdıgı,

Hosu tüyül bir çöbü.

Mal aynıtır bolganaga

Jok edi anı çegi.



Bızıngı kesi malın

Tutadı Sarı koşda.

Şıkı da koy bölegin

Boladı arı koşhan.



Bıyıl a anda Zuha

Koş tamata bolgandı,

Jıyırma üynü malı

Sarı koşha tolgandı...



Bottalanı Jaşiko

Kadırına minedi.

Jarlılanı malların

Bek toydurup keledi.



Gayda bla Tahir da

Auuşha karaydıla,

Sınçılagan körsek dep,

Jollanı maraydıla.



Sarı koşda bereket

Bar edi, şukur bolsun! –

Jau, bişlyak etedile,

Unutmay elni ongun.



Terk-terk enelle elge

Jaş-kuşla da birleşip,

Tulpar eşeklerine

Gıbıtlanı jükleşip.



Koş galaunu tatıuu

Tamaklarında barır.

Kaymak kalak eltsele,

Egeçleri kuuanır.



Taulu koşda möreze

Etiu da kalmaz, teyri.

Örge, enişge ozgan da

Terk kaytadıla beri.



Kıyır saklaganlaga

Uzun boladı keçe...

Ariu jırlaydı Zuha,

Birsile ejiu ete.



Jibigen buhçakların

Kuruta kıyı otda,

Jomak da aytadı ol,

Tışında kaygı jokda.



Ne dau anga – jaşaunu

Bu ülüşü da igi, –

Jarlını koşu tursa,

Kırmasa ölet kirip;



Otu jansa, kırdıksız

Kalmasala tauları,

İti sürüu kaytarsa,

Kelmesele jauları;



Zulmu tıyagı sabır,

Hıyla jıyın da keri

Bolsala, – özge nasıp

İzlemezi da kerti.



Alay tura edile

Şıkı, Özen da birge.

Ushurda, Toturda da

Kurala koş nögerle...



III

Tahir jigit bardı da,

Kalauurga baş boldu.

Anı ullu köllülügü

Çona biyge aş boldu.



Uruçula kelelle –

Sırtdan halkga hahay et!

Ölüm izleymi keled

Ol Çona biy – murdar it?!



Uruçula kelelle,

Börüleça, jutlanıp,

Ala tasha marayla,

Tau başında kaplaiıp.



Tahir aytdı Mollaga:

«Eşitemise dauurnu?

Jigit, alçı ilişannga

Alda kelgen gyauurnu!»



Molla jütü közlerin

Auuş jolga kadadı,

Tasha kelgen jıyınnı

Jıyırmasın sanadı...



Barakalla, maşalla

Ismayılnı jaşına!

Jigit Molla ok berdi

Bir malgunnu başına.



Molla uşkok athanda,

Uruçu alga sekirdi.

Ok tiygende, çulganıp,

Kaban kibik, ökürdü.



Koşdan çıgıp, eşitedi

Şamsüdün ol atışnı,

Tüz köredi olsagat

Elge kuugun barışnı.



Kesi jengil jetedi

Kan uruşnu allına:

Janından bek korkadı

Jarlı halknı malına.



Tahir keroh bergendi:

«Gayda, munu ata tur!

Uşkogung tauda kalıp,

Kesing koşda jata tur...»



Ok tiygendi Gaydaga –

Ong bilegi kuruşdu...

Jaş bolsa da, Şamsüdün,

Kişi kibik, uruşdu.



Alay duşman, köp bolup,

Koyçulanı ongladı,

Alanı tıyar kibik

Sauut-saba bolmadı...



Okla kelip tielle

Sarı koşnu başına,

Şamsüdün jara saldı

Bir malgunnu başına.



(Kaydan usta boldula

İt malgunla jollaga?)

Barakalla, maşalla

Şaualanı Mollaga!



Ol atdan töngeretdi

Kaçıp bargan malgunnu,

Jetip, koltukdan aldı,

Saldı tobuk karıunu!



Kuruşdurup sanların,

Tepmez kibik baylaydı.

Barakalla, maşalla, –

Jigit bolsa – alaydı!



Çatda uruş baradı,

Eki kaual ne bolsun?!

Dagı saklar umut bar

Jarlı halknı koy koşun.



Çona zalim keledi,

Ak kadırga kaplanıp.

Avstir uşkok atıldı,

Eşik artha japlanıp.



Çona zalim, terk çabıp,

Bıdırkıga sekirdi.

Ok tiygende belinden,

Kızıl kanla kekirdi.



Anı körüp, malgunla,

İtle kibik, ürdüle,

Jartıları uruşup,

Jartıları sürdüle.



Bottalanı Zuhanı

Tüydüle, injitdile,

Kesin terekge baylap,

Ak baytalın eltdile.



Atla bla kuudula

İynekleni, koylanı,

Bolmadı jau jıyınnı

Jarlı koşda koyganı.



Çona biyni ölügün,

Jesir bolgan jaşların

Esgermeyin ketdile,

Alıp kara başların.



Molla, jengil karmaşıp,

Kauallanı jerledi.

Jesirni koşha süyrep,

Izlarından tebredi.



IV

Analanı jaş Husey,

Koşdan çıgıp, taygandı,

Kuşdan ese terk jetip,

Elge kuugun jaygandı.



Elge kuugun kelgenley,

Erle atlaga mindile,

Kan tögülmey, mal artha

Kaytmazlıgın bildile.



Jaboladan – Tebonu,

Bızıngıdan – Aliyni,

Totur bla Ushurdan –

Hamma bla Şamiyni;



Holam elden – Biybertni,

Mahay bla Jaşuknu,

Örge kelsk, Şıkıdan –

Öz konşum Jumaruknu



Jengil tebiretdile,

Sauut-saba berdile,

Duşmannga keçim, tözüm

Bolmazın esgerdile.



Biy, çıgıp allarına,

Atından tüşmey, aytdı: –

Kün jokdu elibizge,

Kırmayın malgun halknı!



Ol bizge çaphanlaga,

Koşlanı çaçhanlaga,

Bet etmey bir insannga, –

Ot salıgız klisaga!



Jaşla jengil ketdile,

Tau tübüne jetdile,

Onou-kengeş etdile,

Keslerin begitdile.



Onouları ol boldu –

Birin koymay kırırga!

Ellerine da çabıp,

Buz urganlay, ururga!



– Korka turgan biz tüyül,

Auuşladan auayık,

Bizge bolgan hatanı

Biz da barıp salayık, –



Dedi ushurçu Şamiy,

Bek ötgür jaş, men bilip.

Atı, kesine uşaş,

Tohtamagan emilik!



– Şamiy, sözüng jütüdü,

Duşmannga keçip bolmaz, –

Dedi Biybert, – tüz halkga

Malgunluk etip bolmaz.



Halk tüyül – duşmanıbız,

Altakla, abrekle!

Bizgeça, ellerine

Palah keltirgen itle! –



Biybert, sabır söleşip,

Tauusumun etgendi,

Alanı anda koüp,

Kesi koşha ketgendi.



V

Tau allına tögülsün

Tau içini altını.

Saraça, jilyay kalsın

Çona biyni katını.



Çona biyni katını,

Saraça, jilyay kaldı.

Gaydanı kuruşdurgan

Biyden Molla dert aldı.



Rasul Allah jarathan

Janlanı arasında

Gayda kibik bolmazed

Adamnı balasında.



Şaualanı Saranı –

Altın haznası edi,

Bottalanı Jakonu

Jarlı balası edi.



Malda ketdi ömürü,

Bolmadı kışı, jazı.

Sarı koşda jazıldı

Anı hajret niyazı.



Sıylı faygambarıbız,

Mal iesi Şogayıp,

Jolubuznu saklagan

Tauda, tüzde, sagayıp, –



Keçe kelip, Gaydaga

Uuaz berip ketgenli,

Jarlılanı malların

Anga amanat etgenli, –



Irazı bolup, el koün

Ol bek usta küteed,

Geleulü jerle izlep,

Uzaklaga keteed.



Suu içirip, tuz berip,

Karadı har malına,

Sau tutup, semiz etip,

Jetdirdi zamanına.



Köp çapdı bu sırtlada,

Arıp da olturmadı.

Ne eteyik, mubarikni

Allah da ongdurmadı.



Ok tiydi bileginden,

Ekinçi – jüreginden.

Saranı künü batdı, –

Palah eşigin kakdı.



VI

Koşda kalgan ekeulen –

Tahir bla Şamsüdün, –

Mal üçün jan ayamay,

Kördüle palah küyün.



Kördüle koş allında

Uüp turgan kannı da,

Kördüle tal terekge

Baylanngan Zuhanı da.



Terk jetip, jarlı jannı

Terekden algandıla, –

Jip kesgen jaraları

Kan tırmı bolgandıla.



Üç koyçu, az kesekge

Olturup, es jıydıla.

Mal nedi, – entda bolur, –

Gaydaga jarsıdıla.



Tüzetip, üsün jabıp,

Saldıla koş allına,

Hıjısı, at ieri –

Barı da boş kaldıla.



Adam kannga boyalıp,

Bıdırkıga sekirgen,

Ok tiygende belinden,

Kızıl kanla kekirgen, –



Çona biy da jatadı,

Kuruşup sanı-çarhı.

«Kültıpıs taulu» degen

Etedi endi hır-hır!



Jatadı eki ölük,

Alaga palah kelip!

Biri – malın kütüuçü,

Biri – haule jürüuçü.



Biri – malçıgın kütüp,

Öz kıyının aşagan,

Biri – zulmu jol ızlap,

Urlap-tırnap jaşagan.



Biri – kıyı ot etip,

Tau suuugun horlagan,

Biri – kılıç suuurup,

Zorlaga başçı bolgan.



Biri – ahırat surap,

Bir Allahha jalınngan,

Biri – altın çabaknı

Suratına tabınngan.



Biri – belin tüzetmey,

Sabiyine karagan,

Biri – auuşdan auup,

Çola malla maragan!



Çona biy ölüp jatad,

Öz kanına boyalıp.

Bıkıda jesir malgun

Karayd anga, çamlanıp.



Çonaga kesilgença,

Anga da kesildi jol:

Terslik joluna çıgıp,

Jesirge tüşgendi ol.



Koyçula, kelip, anga

Tebine turadıla,

Dert alırga aşıgıp,

Kengeş da kuradıla:



Ol palah jolouçunu

Onouun etergedi:

Gaydanı dertin alıp,

Jengil öltürürgedi!



VII

Bu keziude alayga

Biybert jetip keledi.

Atmagız dep, uzakdan

Kıstau belgi beredi.



Anı körüp, malçıla

Sarhoş bola, mıçılla.

Kan jugu bolgandıla

Jaş baylanngan çıpınla.



Biybert türslep karaydı

Kündüzgü uruçuga,

Anı kazauatına

Bolmaydı adam çıdap.



Til bilmegen kıyınlı,

Küreşedi ıçhınırga,

Hazırdı keçim izlep,

Allına jıgılırga.



Biybert, sagışlı bolup,

Tahir taba atladı.

Atın ilkiçden alıp,

Bılay ayta, atlandı:



– Tahir, ayıp etmeseng,

Bir sözüm bardı meni:

Kannı kan bla juumay,

Boşlayık bu hauleni.



Ol jarlı anasına

Kıçırıp jilyayd mında,

Tersdi, alay biz hurmet
 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:19 PM | Mesaj # 11
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda


Eteyik jaşlıgına!



Kart Tahir, bek ogursuz

Bet alıp, kayırıldı:

– Biybert, sen halalsa da,

Bilmeyse aytırıngı!



Jau çapdı kündüzgü kün,

Keçim deyse küyüne!

Duşmannga hurmet etgen

Sau kaytmauçudu üyüne!



Andan ese barayık,

Malgunlanı tabayık,

Malıbıznı kaytarıp,

Kanıbıznı alayık.



Tahirni sözün jaklap,

Şamsüdün da söleşdi:

– Duşmanlaga bet etgen

Ol ters ugay, – bedişdi!



Tau artını malgunu

Jollaga ustadıla,

Izlarından kuumasak, –

Bizden kutuladıla.



– Bediş – jauga bet etgen,

Men da bileme anı.

Kereksiz tögülür dep

Korkama adam kanı!



Bu jaşdı, sakal-mıyık

Endi urgand, körebiz,

Jaşha aman tübese,

Teriltedi, bilebiz.



Bizni kibik, anı da

Bar anası, egeçi,

Kayda da har ananı

Birça küedi içi.



Har kaydaça, bizde da

Bardıla bek «jigitle» –

Börü jıyından başha

Bolmagan haule itle.



Şakman ulu Daulet da

Katı aythandı bizge:

Ebze elni kırmayın

Kaytmazga elibizge.



Alanı hataları

Jetedi kesibizge.

Jaşau tınç bolmaganın

Alayık esibizge.



Çona biy kanlı edi,

Mayna, Allah iymedi,

Kara jol izley ese –

Tersligine tübedi.



Çona biyni betinde

Körmeyik ebze halknı.

Ol da, bizniça, kıyın

Jaşau etgeni hakdı!



Kart Tahir, sabır bolup,

Biybertge ıspas etdi;

Anı tüzlügün köre,

Ogursuzlugu ketdi:



– Ölümge – ölüm desek,

Ölümge ahır kelmez.

Uruşda ölüm hakdı,

Jesir a alay ölmez.



Siz anı atha baylap,

Eltigiz birgegizge.

Çonanı tasha jolun

Körgüztüp barır sizge.



Auuşda atdan teşip,

Joluna jiberigiz,

Ol, kaçıp, alır uşkok

Ne bolur nögerigiz.



Ol, kaçıp, uşkok alsa,

Jaş tüyüldü – duşmandı,

Kazauatda Allah da

Öltürge buürgandı.



Barıgız, men bılayda

Turayım, koşnu korup.

Jamauat agaç atın

Terk jerlep, jete bolur.



Koyçula, güren turup,

Şeyitge duua etdile.

Jaunu ızından bolup,

Terk atlanıp ketdile.



Alay tüşmedi ol kün

Auuşda kan alırga,

Jarlılanı malların

Sau-esen kaytarırga.



Keçe belinde koşha

Kaytdıla, arıp, talıp,

Kiydile otdan kölek,

Duşmannı jetmey kalıp.



VIII

Maydannga jıyılgandı

Mujal elni adamı.

Jauar künden muthuzdu

Har birini karamı.



Mujal suunu boynunda

Ürülgendi koy bölek,

Kıyın jolnu kötürmey,

Haram ölgen mal da köp.



Karayla da – ak atda

Çona biyni körmeyle,

Malnı sürgen jaşlaga

Salam-kelyam bermeyle.



Alanı sürüp kelip,

Araga algandıla,

Haram tulukla etip,

Tuuraga salgandıla.



Çubur çepken kiygenle,

Jubu sakal iygenle,

Bek usta hunaçıla,

Sabançıla, malçıla –



Alanı ellileri,

Har işde ökülleri.

Tulpar Beso jürüydü,

Tapmay olturur jerin.



Urup keldi maydannga

Mujal elni babası,

Kün tıyaklay janadı

Anı altın abası.



Altın joru boynunda,

Uzun tıyak kolunda,

Elni jıyar umutu

Bardı kesi horuna.



Jor altınlı tıyagın

Terk-terk uradı jerge,

Ol naças da ırazıdı

Adam öltürgenlege!



– Artıklık tüyül – tüzdü

Jaşlanı etgenleri,

Jorubuznu maltayla

Tau elleni itleri!



Çegemni abrekleri

Az çapmadıla bizge, –

Urlap, tınçlık bermeyle

Tuugan sabiyibizge.



Klisabıznı tonagan

Ataylanı Jurtubay,

Altın çabaknı urlap,

Ketgen edi, tutdurmay.



Altın çabak – Teyribiz,

Betibizni jarıthan.

Ajaşhanlarıbızga

Tüz jolların tanıthan!



Altın çabak ketgenli

Bereket da ketgendi,

Teyri bizni ters körüp,

Aç, jalanngaç etgendi.



Tau artını malların

Saulay sürüp kelsele,

Çegem elle birigip,

Bizge jasak bersele, –



Altın çabak dauletin

Bizge kaytaralmazla,

Musliyman majüsüle

Bizge dau aytalmazla.



Har majüsü tauluga

Jürekde dert kaynasın,

Svanlı bolup, bir adam

Anı da unutmasın!



Babasnı sözü jarap,

Bayla tiriledile,

Zulmuçula kayda da

Bek terk birigedile.



Çona biyni ahlusu,

Juuugu, tengi – barı,

Kan izlep, – adam kanın,

Sermeyle kamaların!



Kozutup mamır elni,

Teriltip kartnı, jaşnı,

Turalmay jerlerinde,

Buzalla taunu, taşnı.



Halk anga boysunmaydı,

Biledi jaramazın, –

Babas ne küreşse da,

Kan tögerge barmazın.



Babasnı sözün bölüp,

Boldurmay muratların, –

Halk süygen tulpar

Beso Aytadı işni hakın:



– Çegemge barıp-kelip,

İgi bla jaşadık,

Koşlarında olturup,

Halal gırjın aşadık.



Taulada birçad jaşau;

Taş köpdü, aşlıgı – az,

Biz çapdık koşlarına, –

Unuturga jaramaz.



Birge ete keldile

Eki halk da işlerin,

Da bizni jau etdile

Elibizni itleri.



Tınç koşlarına çabıp,

Kauga saldık ellege,

Babas, anı tüz körüp,

Köl beredi serlege!



Köp tözdük – endi boldu –

Zalimleni küyüne,

Halkga keregi – tınçlık,

Anı izleyd, tüyüle.



Beso suhu karadı

Kılıç kayırganlaga,

Babasnı sözün jaklap,

Millet ayırganlaga.



– Jangı kan izlemeyin,

Ketmeyin boş tersine,

Karasagız igidi

Çonanı ölümüne.



Sıylı babas bılayda

İzleydi açı dauur,

Çurumga jaraşdırıp

Altın çabaknı dauun.



Kertidi, ertte bared

Çegemde bir abrek, –

Ataylanı Jurtubay –

Köp aylanngandı halek.



Alay ol bizni sıylı

Klisabızga tiymegend.

Ol dinsizni ayagı

Eşiginden kirmegend.



Bizni jau eter üçün

Aytılgan sant tauruhha

İynanıu jok, – ol işdi

Halknı kölün auruthan.



...Bölündü el ekige,

Jarlı halk boldu birge.

Ol tutdu tüzlük jolun,

Horlatmay zalimlege.



İzlemey uruş, tüyüş,

Tüz aytdı tiejegin,

Jaraşıu tabar üçün

Halklaga ne keregin!



İgidi, jauluk ketip,

Araga birlik kelse;

İgidi, eki halk da

Jaraşıp jaşay bilse...



Besonu başçı etip,

İydile keleçile,

Holamnı koy bölegin

Aydalla tüz kişile.



Zuhanı ak baytalın

Aldıla, adej tutup, –

Şagatlık kerek edi,

Jaraşıu izley turup!



IX

Mallanı kaytarırga

Atlanngan er ulanla

Bızıngı auuşundan

Audula Bulunguga.



Mölüşkü özeninde

Köründü eki atlı,

Tıngısız – karamları,

Halları – tüz muratlı.



Bek ötgür Aliy edi, –

Terk çabıp, alga ketdi,

Ol kelgen atlılaga

Jıyından alga jetdi.



Tanıdı, seyir ete,

Zuhanı ak baytalın,

Kelgenle, atdan tüşüp,

İzleyle söznü tabın.



Terk jetdi atlı jıyın,

Sak karay tögerekge.

Besonu, nögerin da

Tıydıla bir bölekge.



Bottalanı Zuhanı

Auuş augan ak atı

Kişnep keldi allına, –

Mujal elni şagatı.



Ak baytal, anı tanıp,

Közün, başın jaladı,

Közleri mılı bolup,

Bek sabırsız karadı.



Alay çegemli jıyın

İzlemedi jangı kan,

Jaraşıunu sayladı

Ayrılıkdan, jaulukdan.



Baş iyip, ong kolun da

Salıp köküregine,

Beso şatık söleşdi –

Usta çegem tiline!



– Bek buşuulu iş boldu,

Palah keldi auuşdan.

Adamla elgendile

Entda uşkok tauuşdan.



Elibiz boldu şagat

Bu jangı haramlıkga.

Mujalnı hauleleri

Çapdıla kara halkga.



Ölüm jok keleçige,

Kelgenbiz allıgızga:

Algınça, konak etip,

Koysagız hantıgızga!



İtleni onouların

Tözsegiz kesibizge!

Jau ugay – şuöh bolup,

Kelsegiz elibizge!



Jamauat anı tilep,

Saklaydı jaraşıuluk,

Sizniça, bizge da jük

Arada kara jauluk.



Sizniça, biz da katı

Süd etebiz terslege,

Jütüdü malgun kılıç,

Az boldu namıs degen!



Terslik boynubuzdadı,

Erkinsiz çamlanırga, –

Keçmeyin tüzlük kanın,

Dertigizni alırga!..



Biybert, ne eteyik dep,

Karayd nögerlerine.

İçinden a ırazıdı

Keleçi kelgenine.



Anı tüz umutları

Barı kerti bolganı,

Ebze el jauluk ugay, –

Jaraşıuluk sorganı, –



Jaşaunu sartı edi,

Anı tüzlügü, kaçı.

Jarası küydürse da,

Jaraşıu izler malçı!



Biybert bek alga, kelip,

Azat etdi jesirni,

Hakdı endi ol jaşnı

Jolga çıkmazı, esirip!



– Bilebiz, ebze halkda

Jokdu terslik, hıylalık.

Bizniça, ol da tauda

Jaşau eted, kıynalıp.



Malgunla kayda da bir, –

Alaga bet, nizam jok.

Konşusun ayamagan

Üyüne da atar ok.



Bilebiz ebze halknı

Hunerin, igiligin,

Ol kesi tıya bilir

Börüsün, haule itin.



Kol tutuşup, jaraşıp,

Sauluk, tınçlık sordula,

Gürjü konaklarına

Ala jarık boldula.



Çegem koşlaga eltip,

Sıylı körüp, karalla.

Kayda da çomartdıla

İş ahlusu adamla.



Ekinçi kün Beso da

Alıp ketdi jıyınnı...

Çegemli konaklaga

Mujal saulay jıyıldı.



Besonu arbazında

Toguz kazan asıldı.

Jauluk ketip aradan,

Bir birge jol açıldı.

 
AssıTarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:21 PM | Mesaj # 12
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
Kılıçlaça, er jaşla,

Örge etip jenglerin,

Aşlauga saladıla

Koy uça şişliklerin.

Ebze çagır oynaydı

Kümüşlü müyüzlede.

Beriledi nalat da

Har kayda küysüzlege.



Ajımlı ölüm köpdü

Taulada em tüzlede.

Kıyınlık köp keledi

Jarlıga, öksüzlege.



Dagıda saula sauluk

İşlerin etedile,

Bir birge kala bolup,

Buşuunu kesedile.



Şukur bolsun! – Adamnı

Horlatmay keledi esi,

Jaşaydı ol, jauluknu

Aman tamırın kese!



Har kayda terslik süygen

Tersligine jetedi,

Kyazim da bu nazmunu

Anı üçün etedi.



Har kayda da tüz adam

Tileyme horlasın dep!

Har kayda da ters adam

Tüp bolsun, ongmasın dep!



1916





MAHETÇİ BLA SALİYHAT


Eki janı – biyik tau,

Tuugan edim bir elde.

Özeni jay, tauu kış,

Hauası salkın jerde.



Atam, anam kart boldu,

Üyürde men tamata.

Katın al dep kısdıla, –

Kaydan çıkdı bu hata?



Bir işge – ol ullu iş,

Sagış eterça boldum.

Elde adetge köre,

Üyde kartlaga sordum.



Kartla erkin etdile

Ol onounu kesime.

Uzak barmay, konşuda

Tüşdü bir kız esime.



Taukel etip tiledim,

Keleçibiz – Karamay,

Bek kuuanıp aylandı,

Başha işge karamay…



«Babliyga ua, bir Allah…

Köp kıyından solursuz,

Allah aytsa, top kibik,

Tolu üyürlü bolursuz…»



Bolsa – bolur kesiça, –

Suu surat, uzun sanlı,

Körseng – karap tururça,

Adepli, ariu sınlı…



Oramnı ötdü Saliyhat,

Biz söleşe turganlay.

Anı körüp, türlendim,

Şo eliya urganlay.



Saliyhatnı körgenley,

Babliyganı unutdum.

Taplıgından iymenip,

Söleşmeyin kutultdum.



Aşım, başım tas boldu,

Jan tınçlıgım kurudu.

Bara turgan joluma

Temir kafu uruldu.



Keçem, künüm çars boldu,

Kaygılarım çaçıldı.

Jar oülgan joluma

Teyri eşigi açıldı.



Köp aylandım, uyalıp

Kızga halımı aytırga.

Bir kün saklap turganem,

Ol da suudan kaytırga.



Biyçe kızlay atladı,

Çeleklerin tolturup.

Men tansıklap karadım,

Tuurasında olturup.



Sekirip örge turdum,

Ol da suudan kaytırga.

Arsarsız jolun tıydım –

Kölümdegin aytırga.



Karagan karamından

Kamadıla közlerim…

Kayrı ketip kaldıla

Meni aytır sözlerim?!.



Saliyhat
Söz koratıp kıynalma:

Aytırıngı bileme.

Ahşı jaş, kız tileseng,

Oramlada tileme.



Mahetçi
Bazınmasam kesime,

Çıkmaz edim allınga.

Kararıgım keledi

Seni ariu halınga...



Saliyhat
Sen tanıysa atamı,

Toyga ne mal soyarsa?

Koy, karama kızına –

Köz tiyirip koyarsa.



Mahetçi
Közüm senden toymaydı,

Sözüng kengde koymaydı.

Korkma, sen kirlik arbaz

Kurmanlıksız bolmaydı.



Saliyhat
Adet bla tilerça,

Barmıdı ullu baylıgıng?

Ne tamammı sunasa

Sıfatıng, çıraylıgıng?



Mahetçi
Irıshı – taşadadı,

Baylık üçün süymedim.

Süymeklikni karıuun

Sanga deri bilmedim.



Saliyhat
Jürek – jürekge açhıç,
Jüregingi bileme.

Koy, seni atam unamaz,

Tahlık kızın tileme.



Mahetçi
Seni ariu auazıng

Akılımı aladı.

Atangı katılıgı

Manga korkuu saladı.



Saliyhat
Men da atamdan korkama,

Ogursuzdu, küysüzdü.

Kızın sanga berirmi –

Jarlıdı der, üysüzdü...



Mahetçi
Jarlılıgın bilmegen

Bay bolup da ne eter?

Biz ekibiz bir bolsak,

Ol baylıkga ne jeter?



Saliyhat
Allay nasıp kim berir –

Süygenle bir bolurça?

Mından arı korkuusuz

Kaygıladan solurça?...



* * *

Açıu tiydi Kallannga

Saliyhatnı etgeni,

Neden da küç köründü

Aytmay, kaçıp ketgeni.



«Bazınıp turgan kızım

Başımı kesip ketdi,

Kartlıgımda uyalmay

Halkga çıkmazlık etdi...



Ullu edi namısıng

Namıs kerek jerlede...

Köp jıllını aylandıng

Onou etip ellede...



Halkga etgen onouung

Tabılmadı kesinge...

Bolatlaga kaçarga

Kaydan tüşdü esinge?..



* * *

Zabakları, jıyılıp,

Bolatlaga çapdıla.

Eki köpür arada

Ketmez açıu tapdıla.



Ullu mejgit allında

Ullu uruş kurdula.

Mahetçini burnuna

Tıyak bla urdula.



Adil ketdi çaphanlay

Çerek köpürden ötüp,

Koldan kelmedi anı

Tıyarga, ızından jetip.



Soralanı üylerine

Urup kirdi sormayın,

Kanı ketip betinden,

«Sau kel», «sau bol» bolmayın.



Kirip barsa otouga –

Jabıu artında adam jok!

Jer tübüne kirse da,

Tapmay kaytır amal jok!



Arlak barıp karasa –

Müyüşde hapçuk töbe.

Müyüşde hapçuk töbe –

Solusa, örge köbe.



Adil junçup kalmadı –

Hapçuklanı taşladı,

Sora-suray turmayın,

Kıznı tüyüp başladı.



«Öltürse – öltürsün» degen

Halı bar Saliyhatnı.

Bu üyge süyüp kelgen

Jalı bar Saliyhatnı.



* * *

Esli kartla, süelip,

Uruşnu da tıydıla.

Ayıp etip Kallannga,

Kesi üyüne jıydıla.



Etgen işin tüz körüp,

Ol keçginlik sormadı...

Tıyak tiydi kieuge,

Başha hata bolmadı.



Bir kauum kün ozganlay,

Keleçile keldile.

Üyge okuna kirginçi,

Bolmazlıgın bildile.



Malkarda kart kalmadı

Jaraşdıra kelmegen...

Bu duniyada bolurmu

Antına bir ölmegen!..



Bıllay a kim körgendi –

Adam sözün almagan,

Antına bılay katı...

Üyü kurup kalmagan!



Ne küreşdile ese da,

Jüregi teşilmedi,

Mahetçini sartından

Bir toklu kesilmedi.



* * *

Bıllay kuuanç kim eştdi –

Toü-oünu bolmagan.

Kelin kelgen künlede.

Üyü adamdan tolmagan.



Boza ayak kötürüp,

Adam algış etmegen,

Bu haparnı kaygısı

Köpge deri ketmegen.



Bolatlanı Mahetçi

Bek ayıpsız jaş edi.

Ol jıyılgan jerlede

Tenglerine baş edi.



İgilikden ne hayır –

Tabılmasa juuukluk?

Aragızga tüşgendi

Jılınmazça suuukluk.



Soralanı Ahmatda

Köp turdula konakda,

Anı etgen namısı

Unutulmaz jomakda.



Saliyhatnı kaygısın

Bek küreşdi çaçarga –

Jüregin japsarırga

Kölün aşha açarga.



Kaygısı köp Saliyhat

Aşın-suuun da koydu.

Jaşar üçün termilgen

Taza janından toydu.



Katında turgan kızla

Ol jilyasa – jilyayla.

Başın tobuklarına

Salsa, çaçın sılayla.



Etgen işi Ahmatnı –

Unutulmaz, ölse da,

Jarımadı Saliyhat,

Ol ne sıylı körse da!



Konaklıkdan kelinni

Üyüne eltdi kesi,

Künlümde örlep bara,

Tayışhan edi esi.



Bolatlanı kartları

Kuuandıla-jaşnalla.

Kelin üyge kelgenley,

İgi karap başlalla...



* * *

Saliyhat turdu alay –

Adam barmay üyünden,

Barlıkla da korkdula

Atasını küyünden.

Jangız kiçi egeçi,

Taşalanı keledi,

Anası Ayşat jibergen

Saugalanı beredi.



Arık boldu Saliyhat

Jilyagandan, sagışdan.

Anga ölürge korkuudu

Atası etgen kargışdan.



Alay jaşay turganlay,

Bılaga auruu tiydi.

Siz körgen mudahlıknı

Sizge deri kim bildi?



Saliyhat ongsuz boldu,

Juuukları jetdile.

Kalannga da sormayın,

Kesi üyüne eltdile.



Keçginlik tilep kızga

Küreşdile Kalannga,

Bermedi ol keçginlik

Süygenine bargannga.



Ayşat jilyap tiledi –

Jengilmedi sözüne.

Kızı öle turganda,

Karamadı közüne.



* * *

Kazaklanı Jünüsdü.

Jarsıp, darman izlegen.

Darmandan öllüklerin

Ol da, harip, bilmegend!



Künlümge örlep kelding,

Darman suuung – kolungda.

Kallay ogursuzluk bar

Bügün seni jolungda!



Sen kelgende, Mahetçi

Tura edi jathanlay.

Aşı-suuu bolmayın,

Karnı içine kathanlay.



Mahetçige içirding

Agaç ayak tolturup.

Biraz hapar da aytdıng,

Tüz allında olturup.



Endi igi bolur dep,

Mahetçige köl etdi,

Darman suuun da alıp,

Saliyhatha ol jetdi.



* * *

Jarlı egeçing Ayşat

Kuuandı kelgeninge,

Şukur etdi Allahha

Juuuknu bilgeninge.



Saliyhat jathan jerge

Çırmausuz kirip bardıng,

Ölmezlik jaş jannı sen

Ajalsız tartıp aldıng.



– Mahetçige içirdim,

İgirek bolup kaldı.

Seni da sau eter, – dep.

Darmannı allına saldıng.



– Mahetçi içgen suudan

Ne bolsam da, içeyim.

Sen keltirgen darmannı

Jararlıgın köreyim. –



Saliyhat içdi suudan,

Ne içgenin bilmedi.

Andan artda auzuna

Ölgünçü suu tiymedi.



* * *

Mahetçi etgen edi

Ahlulaga amanat:

Saliyhatha jaş tuusa,

Atagız dep Kanamat...



Jarlı bala Saliyhat,

Sezdingmi ajal kelgenin?

Sen kalay da bilgeneng

Mahetçini ölgenin?



Kün ortada jan berdi,

Közleri örge aralıp.

Katınla sarnaydıla,

Jürekleri taralıp…



Jarlı bala Saliyhat,

Sezdingmi ajal jetgenin?

Sen kalay da bilgeneng

Mahetçini ölgenin?



Saliyhatnı küyü


«Jar başında taş üyçük –

Keseu başlay karalsın!

Meni jauum, jaş bolup,

Süygenine taralsın!..



Kaya allında kökbaş üy

Şeker tuzlay erisin!

Meni jauum, kız bolup,

Süygenine termilsin!



Eki janı – biynk tau. –

Bir birine oülsun!

Süygenleni koymagan –

Arasında joülsun!



Men da barıp busagat

Kabırınga kirirme.

Ne jürek kıyınıngı

Sormaganlay bilirme.



Men tuumay kalganlıkga,

Ne bolluk edi sanga?

Sen tuumay kalganlıkga,

Ne bolluk edi manga?



Bıllay bir küer kibik,

Sen ne köründüng manga?!

Bıllay bir süer kibik,

Men ne köründüm sanga?!



Tüzlede subay çıbık

Körmegenmi edi janım?

Tükende orus surat –

Körmegenmi eding anı?



Sensiz kalgan duniyada

Men kalay jaşar edim?!

Auazıngı eşitmesem,

Akıldan şaşar edim.



Sıfatıngı körmesem –

Körge kirip keterem,

«Kel» degende – kelmesem –

Kesimi asmak eterem.



Endi sen ölüp ketip,

Bu duniyada ne manga?!» –

Olsagatdan jan berdi,

Kalay tözer edi anga?!



* * *

Bir auruudan aurulla,

Bir auruudan öldüle,

Bir kabırga kirdile,

Ortaların böldüle.



Koyamı edi atası

Ortaların böldürmey!

Küysüzlügün körgüztmey,

Anda da bir öltürmey!



Ol eki da jarlıga

Bir janazı etdile,

Zabaklanı serreylya

Birem-birem ketdile…



Saliyhatnı auazı


Kökge bashıç salganma,

Tumanlanı çaçarga,

Atam Kallan koymaydı

Mahetçi bla kaçarga.



Kaçsam a, billik edim

Kaysı jolnu barırga.

Küysüz atam koymaydı

Bolatlada kalırga.



Kartla örlep baralla

Meni ogursuz atama,

Tobaga bir kaytmadı

Meni etgen hatama.



Sen ne tukum balasa –
Ata sözge sıyınmay?
Kayrı ketip barasa,

Bu duniyada tıyılmay?!



Sen ne tukum anasa –

Sabiy üçün jaşamay?

Kayrı ketip barasa,

İçer suuung boşalmay?..



* * *

Darman tapmay kaldıla

Sizni igi eterça.

Kimge ne hata etdigiz –

Jaşlay ölüp keterça?



Sizge duua jazmagan

Halkda adam kalmadı –

Bir sebeplik kelmedi,

Bir boluşluk bolmadı!



Jansız zatha jan çıgıp,
Bu hariplege erirge

Biteu Malkar keldile
Ölüklerin körürge.



Üç ölüknü tüzetip,

Eki salga saldıla.

Bılanı ahluları

Jilyay-uluy kaldıla.



Buşuuları bir etdi,

Balaların kapdıla.

Süymeklikge jau bolup

Ne igilik tapdıla?!



Açılganlay kalgandı

Mahetçini eşigi,

Birgesine baradı

Saliyhatnı beşigi.



Kart atası Kallan da

Börkün enişge kiygendi,

Jerge karap kalgandı.

Eki kaşın tüygendi.



Efendile aytdıla —

Birge kabır kazarga,

Sın taşların bir etip,

Eki atnı jazarga.



Kazıuçula kazdıla,

Jazıuçula jazdıla,

Duniyaların bir etip,

Azıuçula azdıla.



Bir birlerin süydüle,

Bir birni ariu kördüle,

Bir uuahtıda aurup,

Bir künde jan berdile...



İynanmagan – karasın

Ullu Tüzde obaga.

Endi kızı kaçhanla,

Kaytmamısız tobaga?



Mekkya bolsun, bir bolsun

Ullu Tüznü obası.

Kyazim etgen bu küy da –

Malkar Elni tobası.





DASTANLARI
Jaralı jugutur

Buzjigit

Sarı koşda

Mahetçi bla Saliyhat
 
AssıTarih: Çarşamba, 03-06-15, 0:13 AM | Mesaj # 13
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
Osuyat

Meni duuama kellikle,
Janazıma süellikle,
Tert sanımı juuarıkla,
Bashıçımdan tutarıkla;

Kabırımı kazarıkla,
Manga küyüp azarıkla,
Salımı eltip barlıkla,
Sau-salamat kallıkla,-

Barıgızga bardı sezüm,
Osuyat etedi Kyazim:
Kıyın kün jaşay bilirge,
Bilek boluguz bir birge!

Birlikde – tirlik, biligiz,
Bir birig8izni süyügüz!
Ariuluk bolsun tiligiz,
Hata kermesin üyügüz.

1944
****

5

İgi söz

İgi söznü biçak kesmez,
İgi söznü boran eltmez.
İgi söz otda da küymez,
İgi sözge baga jetmez.

İgi sözsüz jaşau nedi?
Tuzsuz hantha teppe-tengdi!
İgi söznü aythan – erdi!
Akılı, jüregi kengdi.

İgi söz – halknı küçüdü,
Zulmuga kebin biçedi.
Ol igileni işidi,
Osallaga kamiçidi.

İgi söz korkgannı bilmeyd,
Bayga mujuraça tied.
Jarlı üyge ökülça kired,
Kıyınlıkga ol ong bered.

Ok jerine jetip, suuuyd,
Suu da bir zamanda kuruyd,
İgi söz suuumaz, kurumaz,
Anı kişi tutp tıymaz.

İgi söz – jomakdı, jırdı,
Sözü barnı – küçü bardı!
İgi sözsüz duniya tardı,
Jürek, jol da karangıdı.

İgi söz – köz jarıgıngdı,
Ahlunga aytırıgıngdı.
Jılı otdu ot jagangda,
Ol koruulayd duşmanıngdan.

Toüng, kuuançıng – igi söz,
Künde jubançıng – igi söz.
Künde tıyançıng – igisöz,
Kamang, kılıçıng – igi söz.

İgi söz – jol nöger bolad,
Kıyın kün birgennge barad,
Biz ölsek, igi söz kalad,
Ol sau kanlaga jarayd.

Kyazim sözün bermez sizge,
Zulmunu süygen betsizle!
Meni sözüm – nögerd tüzge,
Tıyanç fakırga, öksüzge! 

1905
****
Kongur taşım, biyik kayadan tüşüp,
Endi, harip, teren kolda jatasa.
Amal çıgıp, artha-kesi kayanga,
Kongur taşım, sen ne hazna kaytasa!.

Men fakırnı taş okuna et, Allah! 
Alay tuugan ot jagama elt, Allah!
Mında kömüp koyma da kumlarınga, 
Kayıtar, Allah, kayıtar sen taularıma!
***
4

JARLI HALKIM

Men aythannga tıngılagız,
Aythanımı angılagız,
Şaşar jolda siz barmagız,
Jüreklege açıu salmagız.

Tamata onounu biçdi,
Milletge köçerge tüşdü,
Tersi, tüzü ayırılmay,
Bu ne alamatlık işdi?

Azıksızlay çıkdık jolga,
Kaygı bla, arıp-talıp.
Ölgen – ölüp, kalgan – şaşıp,
Aslamıbız jolda kalıp.

Duşman otu jetdi bizge,
Terslik boldu bu jol tüzge.
Başıbız tüşdü sözge,
Erişi köründük közge.

Tolturganbız vagonlanı,
Tanıganbız kurç jollanı,
Tüzetirle zakonlanı.
Tözüm bolsun az zamannı.

Az bolgandı karıuubuz,
Erşi boldu ariuubuz,
Bılay bolsa barıuubuz,
Bolmaz bizni jarıuubuz.

Aman boldu jaşauubuz,
Tatıusuzdu aşauubuz,
Kıyından jok boşauubuz,
Telilegedi uşauubuz.

Suuudula tiri sanla,
Eridile jürek jaula,
Kıynalalla jarlı janla,
Sıraf boldu kolhoz malla.

Jeribizge duşman keldi,
Bizni jok eterge dedi.
Jetmez bizge assı derti,
Kesi keter taudan keri.

İşdi sizni jaşatırık,
Ariu kiyip, aşatırık,
Bıllay tar jolga tüşgende
Namıs bla boşatırık.

Halkımdan tilep aytama,
İşlegiz, işni koymagız.
Korkmagız, siz kutulursuz,
Kol jetdirip, bet joymagız.

KYaZİM,1944

0

Allay biyle kerek bizge

Halkga salmay bugou, kişen,
Namısların tuta bilgen,
Tereni jaulap, tüzge burgan, -
Allay biyle kerek bizge.

Halknı ongar jolun izlep,
Alga karap, jolga tizgen,
El jumuşun tuura süzgen, -
Allay biyle kerek bizge.

Halknı tizip halal işge,
Sak bolup ümmetibizge,
Nür keltirgen betibizge, -
Allay biyle kerek bizge!

Duniyalıkga hıysap etgen,
Günah etmey, suuap etgen,
Jalçı jekmey ölüp ketgen, -
Allay biyle kerek bizge.

Kul, özden dep ayırmagan,
Madar izlep, tüz karagan,
Orun bergen igibizge,-
Allay biyle kerek bizge!

Katı tuthan dinibizni,
Şatık bilgen tilibizni,
Saz etmegen künübüznü,-
Allay biyle kerek bizge!

1900

****
8

Adamdı bizni atıbız

Aytama, kulak salıgız,
Hatadan keri kalıgız,
Sözümü esge alıgız,-
Adamdı bizni atıbız.

Biyikdile taularıbız,
Bek köpdüle jaularıbız,
Eşitilsele daularıbız,-
Adamdı bizni atıbız.

Jeribiz az, köp taşıbız,
Takırdı bizni aşıbız,
Dagı tözedi janıbız,-
Adamdı bizni atıbız.

Ürkgen sürüuley halkıbız,
Jokdu ongubuz, hatıbız.
Tolmaydı köp muratıbız,-
Adamdı bizni atıbız.

Zulmuga jetmey karıbız,
Kaynaydı kızıl kanıbız,
Da bükmez palah – kanlıbız,-
Adamdı bizni atıbız.

Krangıdı öz halkıbız,
Birlikdi tuthan antıbız,
Kelgenge bardı hantıbız,-
Adamdı bizni atıbız.

Bek köpdü zatıbız,
Azlıkda çomartıbız,
Ketmesin bu kuuatıbz,-
Adamdı bizni atıbız.

Alga barayık surap ız,
Köp kıynalsa da janıbız,
Tolur bir kün muratıbız,-
Adamdı bizni atıbız.

1908

****

İGİLİK

İgilikge sarkadıla çerekle,
İgilikge ösedile terekle,
İgilikge sauulalla iynekle,
İgilikge bişedile kögetle,

İgilikge çagadıla kırdıkla,
İgilikge tuuadıla tuudukla,
İgilikge tartıpdıla jürekle,
İgilikge bolsun barı tilekle!

KYaZİM,1930

***

0

KERİMGE

Kelseng, sen eski üyümü körürse,
Meni eski gürbejime kirirse.

Meni kalay jazganımı bilirse,
Sen, jaşım, Kaysınça «teli» tüyülse.

Kadırlaga minip, örlerbiz elge,
Nazmuçu, tohtaman, baradı örge.

Har adamga jürek bla kan birdi,
Nazmuçuga nazmu bla jan birdi.

Nazmuçu nazmuçuga karındaşdı,
Anı angılamagan nazmuçu – boşdu.

Temir işleyme, nazmula jazama,
Aksak bolsam da, sizni ozarma!

Lakırdanı kertige tergemegiz,
Kart sılhır bolgand, mahtanad demegiz!

Lakırdasız – duşmanıbız jaşasın,
Jarık sözsüz – bizni jauubuz kalsın.

Jarık söz – üyde çırak kibik janad,
Jarık söz – jaşauubuznu jarıtad.

KYaZİM, 1940

******

1

(«Tahir bla Zuhra» degen dastandan)

Bu duniyaga alay keledi süymeklik
Jer jarıtıp, jaz başı kün kaythanlay;
Tangnga çıgıp, erkin uçhan kanatlı
Adamlaga süyünçülük aythanlay!

Bu duniyaga alay keledi süymeklik, –
Taşnı jarıp, jaşil kırdık çakganlay;
Jesirlege jan azatlık berirge
Tau jollada jengil atlı çaphanlay!

Jaşha, kızga alay keledi süymeklik, –
Bu duniyaga ogurluluk kelgenley;
Tauga, taşha bet jarıklık beredi,
Kün da bizge tazalıgın bergenley!

Süygenlede hapar bolmay hıyladan,
Kara dertden, haram jürek zulmudan, –
Duniyaga ariu közden karayla,
Umut etip gitçeleden, ulludan,

Süygen janla, jangı çakgan terekley,
Buz, boran da saklamayın jaşayla.
İgilikden tolup jaş jürekleri,
Jollarına bizden madar saklayla.

Alay biz a zulmu tuzak salabız,
Bolmaz işge kıynalabız, talabız,
Zaran bolup eki süygen jürekge,
Başıbızga köp günyahla alabız.

Süygenlege kara saban sürebiz,
Izlarından, itle kibik, ürebiz,
Bolalmasak – sanıbıznı tüebiz,
Açıu etip, içibizden küebiz.

Nasıplını nasıbına zarlana,
Terk jegebiz kara işge arbala,
Algış ugay – kargış bolup jolubuz,
Barabız biz ızlarından karmala.

Tahir bla Zuhura da küydüle,
Ol zarlıknı kara jalın otunda.
Ot öçülür, terek kurur, jır tohtar
Hıylaçını uu tırnaklı kolunda.

Fitnaçını kul jasagın ber, Kyazim,
Hıylaçını haule itley kör, Kyazim,
Bu duniyada süygen jolun kesgennge
Nalat bere, iyman bla öl, Kyazim!

KYaZİM MEÇİEV,1891

***

"Har elni da koy soüuu başha..."

Har elni da koy soüuu başha, 
Har el kesiça köredi künün.
Anda jokdu ötürük ne tasha, -
Ayıradı tersligin, tüzlügün.

Alay patçah dau aytadı bizge,
Kaygı bla kiredi elibizge.
Ol büsüremeyd adetibizge,
Biyikden karaydı kesibizge.

1911
****
2

Biz - bu duniyanı konakları

Olturama auur işimden talıp,
Birgeme tıyagım, kalamım kalıp,
Aytama jüregim otça janıp:
Biz-bu duniyanı konakları!

Jaşaybız mal kütüp, çalgı çalıp,
Okuybuz, juk bilmey, kara tanıp,
Tilek etebiz kökge aralıp,-
Biz – bu duniyanı konakları!

Karaybız jerge, suuga kuuanıp,
Katdırabız orak, çalgı, sugarıp,
Taphanıbız bir ton, eki çarık,-
Biz – bu duniyanı konakları!

Köp etebiz biyikde jurtlanı,
Jıyabız baylıklanı jutlanıp,
Bolmaybız tüzlüknü, dinni tanıp, -
Biz – bu duniyanı konakları!

Kıynalabız kul, özden sanalıp,
Tıyak da kötürebiz, karalıp,
Kara dert jetdirebiz, kan alıp,-
Biz – bu duniyanı konakları!

Kız berebiz, sormay, kalın alıp,
Ol jazık jilyasa, janın alıp,
Azapha salabız, günahha kalıp,-
Biz – bu duniyanı konakları!

Kuuanabız otlarıbız janıp,
Jaşlarıbız, kızıbız mahtalıp,
Bilebiz ne bolganın bet jarık,-
Biz – bu duniyanı konakları!

Küreşebiz künnge küyüp, talıp,
Oh demey bir künnü, soluu alıp,
Dagı ketmeybiz jaşaudan kanıp,-
Biz – bu duniyanı konakları!

1912
****
0

"Duniya degen alay kıyın tik joldu..."

Duniya degen alay kıyın tik joldu,
Ol jolda azaplık kim sınamagand?
Duniya degen alay açı tengsizdi,-
Anda kimni kemeleri batmagand?

Açı duniya tengizinde barabız,
Kemebiz kaçan batarın bilmeyin.
Atdan ketgende da alay ketebiz,
Bilekleni biz koldan iymeyin.

Duniya, sen ne açı tengiz eseng da,
Ata üyübüzge sen barıbıznı.
Ne eteyik, - kurtla köp jabadıla
Sendu bargan kıyın jollarıbıznı.

Bagdad, 1910

****
0

"Arbazınga karay ozama..."

Arbazınga karay ozama,
Otunnga bara tang alada.
Seni jilyagan tauuşungu
Eşiteme men kayalada.

Adamla ugay, kayala da
Jazıksınalla ekibizge.
Seni atang bla karındaşıng
Bir da erimeydile bizge.
1890
*****
 
Forum (Nığış) » GENEL BÖLÜM » KARAÇAY-MALKAR YAZAR VE ŞAİRLER » KAZİM MEÇİEV-Кязим Мечиев DASTANLA-ДАСТАНЛА
  • Page 1 of 1
  • 1
Search:

Copyright Karachay © 2024