KAZİM MEÇİEV-Кязим Мечиев DASTANLA-ДАСТАНЛА
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 7:02 PM | Mesaj # 1 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
| (Poemala)
JARALI JUGUTUR
1
Barıbız da bilebiz
Jaşau kıyının, tarın,
Jaralı juguturnu
Aytayım men haparın.
Ol hapar esge tüşse,
Men kuru da küeme.
Anı siz barıgız da
Eşitsegiz bek süeme.
Zarfha urup çıgarırga
Zarfıbız jokdu bizni,
Karangılık açdırmay
Turad közleribizni.
Kitap okuy bilgen – az,
Jahil jarlı halkıbız,
Jaşaybız, togubuzdan
Köp bolganlay açıbız.
Bügün tauda kar jauad,
Arbazlanı tolturup.
Haparımı aytayş,
Ot jagada olturup.
Sıyıradıla jerni,
Sıyıralla gırjınnı,
Koldan kelmey sıyırga
Haparnı bla jırnı.
Zalimlede allay küç
Jokdu. Şukur Allahha!
Biz jürek sözübüznü
Bermebiz malgunlaga.
Jaralı juguturnu
Ok jarası janngança,
Janadı jürek jaram –
Kama kirip kalgança.
Aytayım haparımı,
Sizge, manga da asıud.
Adamlaga aytmasang,
Küydürüp koyad jarsıu.
Oy, jaralı jugutur!
Men da sanga uşayma.
Jüregimi kan juua,
Haparımı başlayma.
2
Ariu, aybaş jugutur
Otlay edi ıranlada,
Keçe enip, içe edi
Tauda kara suuladan.
Iranda kiyik sürüu,
Soluy, jatıp turganda,
Karauulu jugutur
Bola edi kayalada.
Ol köp kuthargan edi
Sürüuün uuçuladan,
Kesi da köp kutula
Kelgen zdi ajaldan.
Bir jol, tang jarıganlay,
Kiyik sürüu, suu içip,
Iranlı geleu betni
Bara edi örge ketip.
Alaylay birsi betden
Açı uşkok atıldı,
Sürüu kaçdı, jugutur
Jaralı bolup kaldı.
Ol, örge baralmayın,
Mıllıgın enişge atdı,
Teren sızga içine
Ketip, termile jatdı.
Uuçu – jugutur kayrı
Dump bolganın bilmedi,
Ol ne köp izlese da, –
Kaydagısın körmedi.
Köp aylanıp, zat tapmay,
Kara açıuu keldi.
Başha kiyik mararga
Bir başha jarı ketdi.
Jauurunun ok teşgen
Jugutur ol sızgada
Sau kün, sau keçe turdu,
Kutulup marauçudan.
Tauda geleu kırdıkga
Kathaned taza kanı,
Açıy edi, küe edi
Auur jarası anı.
Ol erça kötüre edi
Jarasını açıuun,
Jigitça küreşe edi
Kutharırga jaşauun.
Jarası açıp, anı
Koymasa da atlarga, –
Üzmey edi umutun
Ol sürüuün tabarga.
Jüregi tartdıra edi
Kayalanı başına,
Közün almay karay edi
Sürüu ketgen janına.
3
Biz elli jarlı uuçu
Haşim, tang jarıganlay,
Çıkgan edi taulaga,
Kiyik, jugutur maray.
Ol, taulada aylana,
Kiyikleni öltüre,
Jaşay edi, alay bla
Üyürün keçindire.
Haşim, tik jolnu çıgıp
Barganlay, birsi betde
Ol aksak juguturnu
Kördü da, seyir etdi.
Ol jaralı jugutur
Örge kaçıp bara edi,
Erkinlikge kast etip,
Jarasın unuta edi.
Haşim kördü: bir börü,
Juguturnu ızından
Kuuup, jete barganş, –
Toyayım dep kanından.
Haşim, uşkogun sermep,
Kol üsünden terk atdı.
Börü, örge sekirip,
Sora – soylanıp kaldı.
Jugutur, entda uşkok
Anga atılgan sunup,
Suhu da bir karadı,
Başın artha terk burup.
Alay ol jol anga ugay, –
Uşkok jauuna atıldı!
Jugutur tauga ketdi,
Börü joülup kaldı!
Jaralı janıuarnı
Kuugan zulmuçu börü,
Tüzlük ogu ızından
Jetip, alayda öldü.
Allay kara kün kelip
Kutulgan juguturga
Haşim tiymedi, – erkin
Keterge koydu tauga.
Anı ızından karap,
Haşim töşde olturdu,
Ol kayala artına
Augunçu, karap turdu.
Jaralı juguturnu
Jaraları sau bolup,
Taulada entda jaşar,
Janı kuuançdan tolup.
Taulanı, erkinlikni
Çeksiz süygen jugutur,
Izıngdan ok jetmesin,
Jaularıng joyalmay tur!
4
Jaralı juguturnu
Kutharganından sora,
Haşim, janıuar atmay,
Üyüne kaytıp barad.
Kiyik et keledi dep,
Sabiyleri çapdıla...
Alay ala ol keçe
Kiyik etsiz kaldıla.
Haşim üydegisine
Juguturnu haparın,
Tizip bolgan halında,
Aytıp berdi har barın.
Katını: «Tüz etgense,
Janım kor bolsun sanga! –
Dedi. – Janım aurudu
Ol jarlı janıuarga.
Biz da açdan ölmebiz,
Hudur etip içsek da.
Ne eteyik! Çıdarbız, –
Ne kıyınlık körsek da!»
5
Ahşam karangısı da
Elge şoş kirip keldi.
Jambolat biy Haşimge
Jumuşçusun jiberdi.
Biyni ser jumuşçusu
Ahşamda salıp keldi.
– Biyim seni çakırad,
Hayda, jür, Haşim! – dedi.
Haşim, eski çepkenin
Jengil kaplap üsüne,
Jumuşçunu ızından
Bardı biyni üyüne.
Haşim, eşikden kirip:
– Üyge igilik! – dedi,
Jambolat biyni beti
Küysüz bolganın kördü.
– Bügün uuga bardıngmı? –
Dep sordu biy uuçuga.
Haşim uuda haparın
Terk okun aytdı anga.
– Ay, sen aman! – dedi biy, –
Er tüyülse – katınsa!
Jüreging, korgaşinça,
Eriy turgan amansa.
Men biying bolganımı
Unuthanmı etgense?
Art keziude sen manga
Kiyik nek keltirmeyse?
– Biyim, kesing bilese,
Beş-altı sabiyim bard.
Küçüm jetmeydi: üyürüm
Açdan kıynalıp turad.
– İt küçükleringi aç
Bolganı manga nedi!..
Haşim, jüregi jana:
– Biz da adambız! – deydi.
– Auuzungu kıs! – dedi biy,
Sekirip örge turdu,
Mujura bla, sermep,
Jarlı Haşimni urdu.
Haşim eşik artına
Jıgıldı. Alay, küçden
Kobup, mıllıgın atdı
Zorçu biyni üsüne.
Ol biyni buuup okun
Koyarık edi, alay
Şapaları çapdıla, –
Aç börüle çaphanlay.
Jarlı uuçunu, tüyüp,
Athan elle eşikge.
Ala anga etgenni –
Adam etmeydi itge.
Biy mujurası tiyip,
Sındırganed bilegin.
Zalimlikni örteni
Küydürgened jüregin.
6
Haşim! Aç börü kuugan
Jaralı juguturga
Kesing teng bolup kaldıng, –
Kişi boluşmad sanga.
Sanga çaphan börünü
Kişi atıp urmadı.
Ol börünü kanından
Kara jer kızarmadı.
Çolak bolup kaytdıng sen
Jarlı, kurum üyünge,
Sau bolmaz jara tüşdü
Ogurlu jüreginge.
Tauda ol sen kuthargan
Juguturga uşaysa,
Anıça, jaralarıng
Kıynay, alay jaşaysa.
Zalimlikni tıyagı
Bizge aman tiedi.
Ne etsin jarlı Kyazim –
Janı otda küedi.
Haşim! Aman açıdıng –
Bizge palah azmıdı?!
Közlerim jaşdan tola,
Eteme bu nazmunu.
Seni jarsıuung – meni
Jarsıuumd, jarlı uuçu,
İnş-Allah, iynanabız –
Kelir bir dert alıuçu!
Jarlı Haşim, kesing da
Jaralı jugutursa.
Körgen kıyınlıgıngı
Sen kaçai unutursa?
– Seni urgan zalimni –
Allah ursun! – deyme men, –
Palahlanı ırhısın
Anga bursun! – deyme men.
Bar etgen artıklıgı
Anı kesine jetsin!
Kyazim bergença, anga
Allah da nalat bersin!
Kün sayın anı körüp,
Men amalsız bolama,
Başha jolnu tapmayın, –
Nazmulanı tagama.
7
Oy, meni jarlı halkım!
Kıyınlıkda turasa.
Sen da, bir başha bolmay,
Jaralı jugutursa.
Zıgırlı kolda zıgır
Kibik, köp kıyınlıgıng.
Ne zatha çıdamadı
Seni kıyınlı janıng?!
Kurum ojaklarıngdan
Keçegi kar jaugança, –
Jauadı kaygı üsünge,
Seni Allah kargagança.
Jaz jabalak taulaga
Jaugan kibik, üsünge
Kara palah jauadı,
Kirip keledi üyünge.
Kaygılarınga jarsıy,
Jarlı Kyazim talgadı.
Ol başın tau çerekge
Atar kibik bolgandı.
Jarlı halkım! Börüle
Kuuup bargan jaralı
Jugutursa. Ne eteyim,
Kim bolur bizni janlı?
Kim körür seni ızıngdan
Jumulgan börüleni?
Kaygıların kim körür
Jarlı taulu elleni?
Seni sürgen börüge
Kimni ogu atılır?
Fitnanı, zalimlikni
Tili kaçan tartılır?!
Bar kıyınlıklarıngı
Jarlı Kyazim köredi.
Jüregi kandan tola,
Açı nazmu etedi.
8
Jaralı juguturnu
Aytdım sizte haparın.
Alay ol sau etalmaz
Jürekle jaraların.
Anı eşitgen – birsine
Ayta, halkga jayılsa,
Jarlı ot jagalada
Aytılıp alay tursa, –
Kim biledi, asıu bolur
Kaygılı jüreklege;
Kim biledi, açıu bolur
Zulmuçu zalimlege.
Alanı kollarından
Kelmeyd manga tierge,
Jarlı uuçu Haşimni
Tüygen kibik, tüerge.
Şişlik koylay soyarga
Kollarından kelse ed,
Urup, tüyüp, joyarga
Atım amal berse ed, –
Bir kün jaşatmaz elle
Ala meni duniyada,
İçer suuum tügenip
Kalır edi taulada.
«Keleçige ölüm jok!» –
Degen söz bardı halkda.
Halkımı keleçisi
Boldum kıyın sagatda.
Men Mekkaga barganma –
Tierge bazınmayla,
Alay biçak bileunü,
Janıgannı koymayla.
«İt ürgenin – jel eltir», –
Ürme koy jaularımı!
Kıyın kün ökülünley
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 7:18 PM | Mesaj # 2 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
|
Kalırma men halkımı!
Jarlı halkım! Küreşdim:
Asıu bolur dep sözüm.
Sanga igilik tiley,
Jaşayd duniyada Kyazim.
1907
Buzjigit
1
Süymeklik, jannet çıpçık
Kelgen kibik, keledi,
İnsanlanı barına
Ol köp kuuanç beredi.
Alay bu tar duniyada
Anı da kanatların
Koyadıla küydürüp
Artıklıknı otları.
Anı hakında köple
Açı nazmu etdile,
«Süymeklik – keziusüzley
Kurugan terek! – dedile.
Süymeklik teli etip,
Mejnun ketgendi tüzge,
Anı haparı, kuugun
Sözüça, açıdı bizge.
Ol hapar tamam uşayd
Keçegi ojaklada
Uluy aylanngan jelge,
Kelip kış uzakladan.
O, Leylya bla Mejnun!
Sizni haparıgızga
Kyazim da köp jilyadı,
Küydü kadarıgızga.
Nizami, Navoi da,
Küyüp-bişip, jazdıla,
Altın sözleri bizge,
Janngan otça, kaldıla.
Fizuli! Açı nazmun
Jüregimi, süngüça,
Teşip ötdü, – jilyadım,
Atam bügün ölgença.
Köp takırlık sınagan
Süygenlege sözügüz
Asıu boldu, köp azap
Körgenlikden özügüz.
Alay Mejnun entda da
Aylanad kara tüzde, –
Azaplık da, zorluk da
Az tüyüldüle jerde.
Süymeklikni çıpçıgı
Entda kanatsız kalad,
Süymeklikni teregi
Keziusüzley kuu bolad.
Entda Farhad kayanı
Teşip boşamagandı,
Entda da Şirin anga
Sarnauun koymagandı.
Zorluk jetgen jigitle
Ölelle, joülalla,
Jürekleri ömürde
Janıp turgan otlalla.
Alaysız jaşau, keçe
Kibik, karangı bolup
Kalır edi, sau duniya
Börü uluudan tolup.
Andan başlayma sizge
Buzjigitni haparın,
Sau etallıkça Şarknı
Ol eski jaraların.
Menden köp da ustala
Jırlay keldile anı, –
Köplege jarsıu berdi
Buzjigitni kadarı.
Har taunu kesi suuu,
Kesi jırı, bulbulu,
Tauda da jürüsün dep,
Aytdım bu tauruhumu.
Zalimlik joyganlanı
Kölü barla sıylayla,
Keziusüz ölgenlege
Sau kalganla jilyayla.
Buzjigit da biridi
Keziusüz ölgenleden,
Subay sanların zorluk
Kabırga kömgenleden.
Ahlularım, barıbız
Buzjigitni sıylayık,
Anga, karındaşıbız
Ölgen kibik, jilyayık.
2
Tau elde jaşagandı,
Deyle, bir üy ustası.
Sora ol kart bolgandı,
Çaçın-başın çal basıp.
Köplege üy işlegend.
Kuuana ol işine,
Ol üyleni barısın
İşlegença kesine.
Buzjigit degen jangız
Jaşı bolgandı anı,
Anı bla birge edi
Ol kart ustanı janı.
Atası jaşın, kesi
Kibik, üy usta etgend,
«Men ölsem, ustalıgım
Sanga kallıkdı», – degend.
«Ustalık, – degendi ol, –
Barıbızdan da ullu.
Ansız kalsa – künsüzley
Kalır edi adam ulu.
Ustalık süymeklikge
Bla künnge teng bolad,
Ustala ölgenlikge,
Ustalık saulay kalad.
Biz, ustala, duniyaga
İşler üçün tuuabız,
Suuuk, tilsiz taşlanı
Biz jırlaga burabız.
Taşladan, agaçladan
Biz hastanla etebiz,
Alanı bu duniyaga
Koüp, alay ketebiz.
Men jaşadım duniyada,
Kişige hata etmey,
Ustalık işden sora
Bir başha zat izlemey.
Bu hıyla köp duniyada
Jannga hıyla etmedim,
Kesim jaşasam, barı
Tüp bolsunla demedim.
Bu artıklık köp jerde
Bir artıklık etmedim,
Kan köp tögülgen jerde
İnsan kanın tökmedim.
Kollarşa kan ugay, –
Tıtırla jagıldıla.
Üylerim şaharımı
Aybatlıgı boldula.
Meni katılıgımdan
Bir sabiy jilyamadı,
Bir jarlı, bir karıusuz
Atanga çamlanmadı.
Oldu meni nasıbım –
Men ırahat ölürme,
Bar ustalıgımı da,
Balam, sanga berirme.
Jerim meni kesine,
Irazı bolup, alır,
Jerimi taşı manga,
Kuuanıp, sın taş bolur.
İş, ustalık duniyada
Künüm boldula meni.
Men ölsem, ustalıgım
Kalır üsünde jerni.
Taşnı da, agaçnı da,
Topuraknı da süyüp,
Jaşadım men jerimde,
Jaşau kıymatın bilip.
Sen da alay jaşasang,
Jarsımam kadarıma,
Ol zamanda ırahat
Jatarma kabırımda.
Sen – jangız balam, janım,
Köz jarıgımsa meni.
Atang jaşaganıça,
Jaşa üsünde jerni.
Mahtau kelir kesime
Dep, açıtma kişini,
Anı üçün tökdürme
Köz jaşın bir sabiyni.
Mahtau degen çars kibik
Bir zatdı bu duniyada.
Bir sabiy kuuandırsang,
Ol biyikdi mahtaudan.
Mahtau, baylık da keter,
Kertiley kal tüzlükge,
Duniyada bir zat jetmez
Halallıkga, igilikge.
Sen işni, ustalıknı
Jarık künnge teng etip
Jaşa jerde, alaga
Teng bolgan zat jokdu dep.
Sora ala da sanga
Bu duniyanı kuuançın
Sınatırla, nasıpnı
Eşigin kengnge açıp.
Kuuanç, buşuu da kelir, –
Keziu bolalla ala.
Ne azap sınasang da,
Adamlayın kal, balam!»
3
Buzjigit ösdü, jetdi
Atasını kolunda,
Huneri bar, – üyrendi
Üy ustası bolurga.
Akılbalık boldu ol,
Köp zatlaga jaradı,
Körgenine es etip,
Süyüp, sorup karadı.
Adam ugay – faygambar
Berdi delle hunerin,
Ol da, künün kızganmay,
Eted koldan kelgenin.
Atasına nögerge
Baradı üy işlerge:
Kolu jetgen nür janıp,
Kaladı halk seyirge.
Taşmı jonsa, jan salıp, –
Koymaydı kün tiydirmey.
Agaçnı ua agaçha
Koşhan jerin bildirmeyd.
Auurkaram, az sözlü,
Sabır hallı, terk işli,
Ata, ana iynagı,
Aythan sözge kelişli.
Kart usta, taukel bolup,
Buzjigitni çakırdı;
Joluna algış etip,
Okurga atlandırdı.
* * *
Köp kıynalıp, köp jürüp,
Şark jerine kelgendi,
Köple körgen Misirni
Buzjigit da körgendi.
Üyrendi ol işine
Bagdad bla Misirde,
Burunngu kalalaga,
Mejgitlege büsürep.
Kümüşçünü şekirti
Boldu. Bir auuk ketdi, –
Altın soza üyrendi,
Bagır, kümüş eritdi.
Eline kaytıp keldi,
Anasın kuuandırdı,
Buzjigit kallay usta
Bolganın halk tanıdı.
Kolunu ustalıgı,
Sanını ariulugu
Köp jerlege jayıldı,
Jaratıp gitçe, ullu.
Hanladan keleçile
Keldile anı köre,
Ustalık izlegennge
Buzjigit boldu töre.
4
Kart usta, hıysap etip,
Aytdı bir şoş ingirde: –
Buzjigit ösdü, jetdi,
Zamandı üy eterge.
Barmıdı elde, jurtda,
Bir közü karaganı?
Jarık etip jaşauun,
İşine jan salganı?
Ullu edi ustanı
Süymeklikge hurmeti.
Ustalıkga aythança,
Anga da – ömürlük! – dedi.
Süymeklik – jannet çıpçık
Bolganın bilip keldi,
Ustalıkça, anı da
Har zatdan sıylı kördü.
Buzjigit kişi bolup,
Jetgende da kadarı,
Süymeklikni jarıgın
Suradı ol, kadalıp.
Süymedi öz anası
Jaşha açık bolurga, –
Tuura salıp kengeşni,
Buzjigitge sorurga.
Etgen muratların ol
Jaz til bla sanadı,
Buzjigitim eştir dep,
Umut etip karadı.
– Ana süygen balanı
Jarık bolur kadarı,
Kart bolsa ata-ana,
Az bolur üy madarı.
Kanatlı uya işler,
Jaşarga nöger izler.
Jangız bolsa balası,
Jengil jeterin süer.
Bala uçar biyikge,
Jeter köp igilikge,
Kesi süygen – nasıpdı,
Kuş kanatdı jigitge.
Kara çaçlı kız alsang,
Katapala biçerme,
Halk jıyılıp toüma,
Kara sıra süzerme.
Altın çaçlı kız alsang,
Ak dariyle biçerme,
Halk jıyılıp toüma,
Bal bozala süzerme.
Kara közlü kız alsang,
Kaurak kaptal biçerme,
Han konakla çakırıp,
Hant kangala tizerme.
Ala közlü kız alsang,
Ala jıyrık biçerme,
Ayga, künnge teng etip,
Algış ete keterme...
Da jokdu Buzjigitni
Jüregin arsar etgen,
Keçe tınçlıgın alıp,
Jaşauun jarık etgen.
Uyalıp, beti tola,
Bir janına ketedi,
Ana süygen jan bala
Adep, namıs etedi.
Ata-ana bilmedi,
Balası ne körürün,
Süymeklik tolkun, urup,
Anı jerge kömerin...
Buzjigitge jol çıkdı
Uzakga atlanırga,
Kart ustanı kuuançı
Tüşdü köp saklanırga.
Köp jerleça duniyada,
Ol jerni da kesini
Bar edi hukmat etgen
Askeri, hanı, özürü.
Ayta edile hannı
Tüzd dep nieti, işi,
Anı zorlugun körüp,
Tarıkmay edi kişi.
Hanlık jeri jetedi
Tengizlege, uzakga.
«Anı küyünden adam
Tüşmegendi tuzakga», –
Dey edile bilgenle,
Hannı mahtap, büsürep.
Meni sartın, bolmadı
Allay han jer üsünde!..
Tuzaksız han – han bolmaz,
Han ese – hal suramaz,
Köp halklanı kul etip,
Jesir jekmey turalmaz.
Kul jegilgen jerde ua
Tüzlük atası ölür,
Han toy etse üyünde –
Halkga kıyınlık kelir.
Jomakda kıyın tüyül
Hannı ogurlu etgen,
Tüzlügün, sözün aytıp,
Anga sıy, mahtau bergen.
Kanatlıga til çıkgan,
Bir jigit barın jıkgan –
Jomakda seyirmidi
Hannı da igi sunngan?!
Jaşau a jomak tüyül, –
Kördük agın, karasın:
Har han da halk kanında
Kalaydı zor kalasın.
Men körmedim bir hannı
Jarlıga bet etgenin,
«Ol da adam balasıd,
Bir solusun!» – degenin.
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 7:24 PM | Mesaj # 3 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
|
Kalırma men halkımı!
Jarlı halkım! Küreşdim:
Asıu bolur dep sözüm.
Sanga igilik tiley,
Jaşayd duniyada Kyazim.
1907
Buzjigit
1
Süymeklik, jannet çıpçık
Kelgen kibik, keledi,
İnsanlanı barına
Ol köp kuuanç beredi.
Alay bu tar duniyada
Anı da kanatların
Koyadıla küydürüp
Artıklıknı otları.
Anı hakında köple
Açı nazmu etdile,
«Süymeklik – keziusüzley
Kurugan terek! – dedile.
Süymeklik teli etip,
Mejnun ketgendi tüzge,
Anı haparı, kuugun
Sözüça, açıdı bizge.
Ol hapar tamam uşayd
Keçegi ojaklada
Uluy aylanngan jelge,
Kelip kış uzakladan.
O, Leylya bla Mejnun!
Sizni haparıgızga
Kyazim da köp jilyadı,
Küydü kadarıgızga.
Nizami, Navoi da,
Küyüp-bişip, jazdıla,
Altın sözleri bizge,
Janngan otça, kaldıla.
Fizuli! Açı nazmun
Jüregimi, süngüça,
Teşip ötdü, – jilyadım,
Atam bügün ölgença.
Köp takırlık sınagan
Süygenlege sözügüz
Asıu boldu, köp azap
Körgenlikden özügüz.
Alay Mejnun entda da
Aylanad kara tüzde, –
Azaplık da, zorluk da
Az tüyüldüle jerde.
Süymeklikni çıpçıgı
Entda kanatsız kalad,
Süymeklikni teregi
Keziusüzley kuu bolad.
Entda Farhad kayanı
Teşip boşamagandı,
Entda da Şirin anga
Sarnauun koymagandı.
Zorluk jetgen jigitle
Ölelle, joülalla,
Jürekleri ömürde
Janıp turgan otlalla.
Alaysız jaşau, keçe
Kibik, karangı bolup
Kalır edi, sau duniya
Börü uluudan tolup.
Andan başlayma sizge
Buzjigitni haparın,
Sau etallıkça Şarknı
Ol eski jaraların.
Menden köp da ustala
Jırlay keldile anı, –
Köplege jarsıu berdi
Buzjigitni kadarı.
Har taunu kesi suuu,
Kesi jırı, bulbulu,
Tauda da jürüsün dep,
Aytdım bu tauruhumu.
Zalimlik joyganlanı
Kölü barla sıylayla,
Keziusüz ölgenlege
Sau kalganla jilyayla.
Buzjigit da biridi
Keziusüz ölgenleden,
Subay sanların zorluk
Kabırga kömgenleden.
Ahlularım, barıbız
Buzjigitni sıylayık,
Anga, karındaşıbız
Ölgen kibik, jilyayık.
2
Tau elde jaşagandı,
Deyle, bir üy ustası.
Sora ol kart bolgandı,
Çaçın-başın çal basıp.
Köplege üy işlegend.
Kuuana ol işine,
Ol üyleni barısın
İşlegença kesine.
Buzjigit degen jangız
Jaşı bolgandı anı,
Anı bla birge edi
Ol kart ustanı janı.
Atası jaşın, kesi
Kibik, üy usta etgend,
«Men ölsem, ustalıgım
Sanga kallıkdı», – degend.
«Ustalık, – degendi ol, –
Barıbızdan da ullu.
Ansız kalsa – künsüzley
Kalır edi adam ulu.
Ustalık süymeklikge
Bla künnge teng bolad,
Ustala ölgenlikge,
Ustalık saulay kalad.
Biz, ustala, duniyaga
İşler üçün tuuabız,
Suuuk, tilsiz taşlanı
Biz jırlaga burabız.
Taşladan, agaçladan
Biz hastanla etebiz,
Alanı bu duniyaga
Koüp, alay ketebiz.
Men jaşadım duniyada,
Kişige hata etmey,
Ustalık işden sora
Bir başha zat izlemey.
Bu hıyla köp duniyada
Jannga hıyla etmedim,
Kesim jaşasam, barı
Tüp bolsunla demedim.
Bu artıklık köp jerde
Bir artıklık etmedim,
Kan köp tögülgen jerde
İnsan kanın tökmedim.
Kollarşa kan ugay, –
Tıtırla jagıldıla.
Üylerim şaharımı
Aybatlıgı boldula.
Meni katılıgımdan
Bir sabiy jilyamadı,
Bir jarlı, bir karıusuz
Atanga çamlanmadı.
Oldu meni nasıbım –
Men ırahat ölürme,
Bar ustalıgımı da,
Balam, sanga berirme.
Jerim meni kesine,
Irazı bolup, alır,
Jerimi taşı manga,
Kuuanıp, sın taş bolur.
İş, ustalık duniyada
Künüm boldula meni.
Men ölsem, ustalıgım
Kalır üsünde jerni.
Taşnı da, agaçnı da,
Topuraknı da süyüp,
Jaşadım men jerimde,
Jaşau kıymatın bilip.
Sen da alay jaşasang,
Jarsımam kadarıma,
Ol zamanda ırahat
Jatarma kabırımda.
Sen – jangız balam, janım,
Köz jarıgımsa meni.
Atang jaşaganıça,
Jaşa üsünde jerni.
Mahtau kelir kesime
Dep, açıtma kişini,
Anı üçün tökdürme
Köz jaşın bir sabiyni.
Mahtau degen çars kibik
Bir zatdı bu duniyada.
Bir sabiy kuuandırsang,
Ol biyikdi mahtaudan.
Mahtau, baylık da keter,
Kertiley kal tüzlükge,
Duniyada bir zat jetmez
Halallıkga, igilikge.
Sen işni, ustalıknı
Jarık künnge teng etip
Jaşa jerde, alaga
Teng bolgan zat jokdu dep.
Sora ala da sanga
Bu duniyanı kuuançın
Sınatırla, nasıpnı
Eşigin kengnge açıp.
Kuuanç, buşuu da kelir, –
Keziu bolalla ala.
Ne azap sınasang da,
Adamlayın kal, balam!»
3
Buzjigit ösdü, jetdi
Atasını kolunda,
Huneri bar, – üyrendi
Üy ustası bolurga.
Akılbalık boldu ol,
Köp zatlaga jaradı,
Körgenine es etip,
Süyüp, sorup karadı.
Adam ugay – faygambar
Berdi delle hunerin,
Ol da, künün kızganmay,
Eted koldan kelgenin.
Atasına nögerge
Baradı üy işlerge:
Kolu jetgen nür janıp,
Kaladı halk seyirge.
Taşmı jonsa, jan salıp, –
Koymaydı kün tiydirmey.
Agaçnı ua agaçha
Koşhan jerin bildirmeyd.
Auurkaram, az sözlü,
Sabır hallı, terk işli,
Ata, ana iynagı,
Aythan sözge kelişli.
Kart usta, taukel bolup,
Buzjigitni çakırdı;
Joluna algış etip,
Okurga atlandırdı.
* * *
Köp kıynalıp, köp jürüp,
Şark jerine kelgendi,
Köple körgen Misirni
Buzjigit da körgendi.
Üyrendi ol işine
Bagdad bla Misirde,
Burunngu kalalaga,
Mejgitlege büsürep.
Kümüşçünü şekirti
Boldu. Bir auuk ketdi, –
Altın soza üyrendi,
Bagır, kümüş eritdi.
Eline kaytıp keldi,
Anasın kuuandırdı,
Buzjigit kallay usta
Bolganın halk tanıdı.
Kolunu ustalıgı,
Sanını ariulugu
Köp jerlege jayıldı,
Jaratıp gitçe, ullu.
Hanladan keleçile
Keldile anı köre,
Ustalık izlegennge
Buzjigit boldu töre.
4
Kart usta, hıysap etip,
Aytdı bir şoş ingirde: –
Buzjigit ösdü, jetdi,
Zamandı üy eterge.
Barmıdı elde, jurtda,
Bir közü karaganı?
Jarık etip jaşauun,
İşine jan salganı?
Ullu edi ustanı
Süymeklikge hurmeti.
Ustalıkga aythança,
Anga da – ömürlük! – dedi.
Süymeklik – jannet çıpçık
Bolganın bilip keldi,
Ustalıkça, anı da
Har zatdan sıylı kördü.
Buzjigit kişi bolup,
Jetgende da kadarı,
Süymeklikni jarıgın
Suradı ol, kadalıp.
Süymedi öz anası
Jaşha açık bolurga, –
Tuura salıp kengeşni,
Buzjigitge sorurga.
Etgen muratların ol
Jaz til bla sanadı,
Buzjigitim eştir dep,
Umut etip karadı.
– Ana süygen balanı
Jarık bolur kadarı,
Kart bolsa ata-ana,
Az bolur üy madarı.
Kanatlı uya işler,
Jaşarga nöger izler.
Jangız bolsa balası,
Jengil jeterin süer.
Bala uçar biyikge,
Jeter köp igilikge,
Kesi süygen – nasıpdı,
Kuş kanatdı jigitge.
Kara çaçlı kız alsang,
Katapala biçerme,
Halk jıyılıp toüma,
Kara sıra süzerme.
Altın çaçlı kız alsang,
Ak dariyle biçerme,
Halk jıyılıp toüma,
Bal bozala süzerme.
Kara közlü kız alsang,
Kaurak kaptal biçerme,
Han konakla çakırıp,
Hant kangala tizerme.
Ala közlü kız alsang,
Ala jıyrık biçerme,
Ayga, künnge teng etip,
Algış ete keterme...
Da jokdu Buzjigitni
Jüregin arsar etgen,
Keçe tınçlıgın alıp,
Jaşauun jarık etgen.
Uyalıp, beti tola,
Bir janına ketedi,
Ana süygen jan bala
Adep, namıs etedi.
Ata-ana bilmedi,
Balası ne körürün,
Süymeklik tolkun, urup,
Anı jerge kömerin...
Buzjigitge jol çıkdı
Uzakga atlanırga,
Kart ustanı kuuançı
Tüşdü köp saklanırga.
Köp jerleça duniyada,
Ol jerni da kesini
Bar edi hukmat etgen
Askeri, hanı, özürü.
Ayta edile hannı
Tüzd dep nieti, işi,
Anı zorlugun körüp,
Tarıkmay edi kişi.
Hanlık jeri jetedi
Tengizlege, uzakga.
«Anı küyünden adam
Tüşmegendi tuzakga», –
Dey edile bilgenle,
Hannı mahtap, büsürep.
Meni sartın, bolmadı
Allay han jer üsünde!..
Tuzaksız han – han bolmaz,
Han ese – hal suramaz,
Köp halklanı kul etip,
Jesir jekmey turalmaz.
Kul jegilgen jerde ua
Tüzlük atası ölür,
Han toy etse üyünde –
Halkga kıyınlık kelir.
Jomakda kıyın tüyül
Hannı ogurlu etgen,
Tüzlügün, sözün aytıp,
Anga sıy, mahtau bergen.
Kanatlıga til çıkgan,
Bir jigit barın jıkgan –
Jomakda seyirmidi
Hannı da igi sunngan?!
Jaşau a jomak tüyül, –
Kördük agın, karasın:
Har han da halk kanında
Kalaydı zor kalasın.
Men körmedim bir hannı
Jarlıga bet etgenin,
«Ol da adam balasıd,
Bir solusun!» – degenin.
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:01 PM | Mesaj # 4 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
|
Kalırma men halkımı!
Jarlı halkım! Küreşdim:
Asıu bolur dep sözüm.
Sanga igilik tiley,
Jaşayd duniyada Kyazim.
1907
Buzjigit
1
Süymeklik, jannet çıpçık
Kelgen kibik, keledi,
İnsanlanı barına
Ol köp kuuanç beredi.
Alay bu tar duniyada
Anı da kanatların
Koyadıla küydürüp
Artıklıknı otları.
Anı hakında köple
Açı nazmu etdile,
«Süymeklik – keziusüzley
Kurugan terek! – dedile.
Süymeklik teli etip,
Mejnun ketgendi tüzge,
Anı haparı, kuugun
Sözüça, açıdı bizge.
Ol hapar tamam uşayd
Keçegi ojaklada
Uluy aylanngan jelge,
Kelip kış uzakladan.
O, Leylya bla Mejnun!
Sizni haparıgızga
Kyazim da köp jilyadı,
Küydü kadarıgızga.
Nizami, Navoi da,
Küyüp-bişip, jazdıla,
Altın sözleri bizge,
Janngan otça, kaldıla.
Fizuli! Açı nazmun
Jüregimi, süngüça,
Teşip ötdü, – jilyadım,
Atam bügün ölgença.
Köp takırlık sınagan
Süygenlege sözügüz
Asıu boldu, köp azap
Körgenlikden özügüz.
Alay Mejnun entda da
Aylanad kara tüzde, –
Azaplık da, zorluk da
Az tüyüldüle jerde.
Süymeklikni çıpçıgı
Entda kanatsız kalad,
Süymeklikni teregi
Keziusüzley kuu bolad.
Entda Farhad kayanı
Teşip boşamagandı,
Entda da Şirin anga
Sarnauun koymagandı.
Zorluk jetgen jigitle
Ölelle, joülalla,
Jürekleri ömürde
Janıp turgan otlalla.
Alaysız jaşau, keçe
Kibik, karangı bolup
Kalır edi, sau duniya
Börü uluudan tolup.
Andan başlayma sizge
Buzjigitni haparın,
Sau etallıkça Şarknı
Ol eski jaraların.
Menden köp da ustala
Jırlay keldile anı, –
Köplege jarsıu berdi
Buzjigitni kadarı.
Har taunu kesi suuu,
Kesi jırı, bulbulu,
Tauda da jürüsün dep,
Aytdım bu tauruhumu.
Zalimlik joyganlanı
Kölü barla sıylayla,
Keziusüz ölgenlege
Sau kalganla jilyayla.
Buzjigit da biridi
Keziusüz ölgenleden,
Subay sanların zorluk
Kabırga kömgenleden.
Ahlularım, barıbız
Buzjigitni sıylayık,
Anga, karındaşıbız
Ölgen kibik, jilyayık.
2
Tau elde jaşagandı,
Deyle, bir üy ustası.
Sora ol kart bolgandı,
Çaçın-başın çal basıp.
Köplege üy işlegend.
Kuuana ol işine,
Ol üyleni barısın
İşlegença kesine.
Buzjigit degen jangız
Jaşı bolgandı anı,
Anı bla birge edi
Ol kart ustanı janı.
Atası jaşın, kesi
Kibik, üy usta etgend,
«Men ölsem, ustalıgım
Sanga kallıkdı», – degend.
«Ustalık, – degendi ol, –
Barıbızdan da ullu.
Ansız kalsa – künsüzley
Kalır edi adam ulu.
Ustalık süymeklikge
Bla künnge teng bolad,
Ustala ölgenlikge,
Ustalık saulay kalad.
Biz, ustala, duniyaga
İşler üçün tuuabız,
Suuuk, tilsiz taşlanı
Biz jırlaga burabız.
Taşladan, agaçladan
Biz hastanla etebiz,
Alanı bu duniyaga
Koüp, alay ketebiz.
Men jaşadım duniyada,
Kişige hata etmey,
Ustalık işden sora
Bir başha zat izlemey.
Bu hıyla köp duniyada
Jannga hıyla etmedim,
Kesim jaşasam, barı
Tüp bolsunla demedim.
Bu artıklık köp jerde
Bir artıklık etmedim,
Kan köp tögülgen jerde
İnsan kanın tökmedim.
Kollarşa kan ugay, –
Tıtırla jagıldıla.
Üylerim şaharımı
Aybatlıgı boldula.
Meni katılıgımdan
Bir sabiy jilyamadı,
Bir jarlı, bir karıusuz
Atanga çamlanmadı.
Oldu meni nasıbım –
Men ırahat ölürme,
Bar ustalıgımı da,
Balam, sanga berirme.
Jerim meni kesine,
Irazı bolup, alır,
Jerimi taşı manga,
Kuuanıp, sın taş bolur.
İş, ustalık duniyada
Künüm boldula meni.
Men ölsem, ustalıgım
Kalır üsünde jerni.
Taşnı da, agaçnı da,
Topuraknı da süyüp,
Jaşadım men jerimde,
Jaşau kıymatın bilip.
Sen da alay jaşasang,
Jarsımam kadarıma,
Ol zamanda ırahat
Jatarma kabırımda.
Sen – jangız balam, janım,
Köz jarıgımsa meni.
Atang jaşaganıça,
Jaşa üsünde jerni.
Mahtau kelir kesime
Dep, açıtma kişini,
Anı üçün tökdürme
Köz jaşın bir sabiyni.
Mahtau degen çars kibik
Bir zatdı bu duniyada.
Bir sabiy kuuandırsang,
Ol biyikdi mahtaudan.
Mahtau, baylık da keter,
Kertiley kal tüzlükge,
Duniyada bir zat jetmez
Halallıkga, igilikge.
Sen işni, ustalıknı
Jarık künnge teng etip
Jaşa jerde, alaga
Teng bolgan zat jokdu dep.
Sora ala da sanga
Bu duniyanı kuuançın
Sınatırla, nasıpnı
Eşigin kengnge açıp.
Kuuanç, buşuu da kelir, –
Keziu bolalla ala.
Ne azap sınasang da,
Adamlayın kal, balam!»
3
Buzjigit ösdü, jetdi
Atasını kolunda,
Huneri bar, – üyrendi
Üy ustası bolurga.
Akılbalık boldu ol,
Köp zatlaga jaradı,
Körgenine es etip,
Süyüp, sorup karadı.
Adam ugay – faygambar
Berdi delle hunerin,
Ol da, künün kızganmay,
Eted koldan kelgenin.
Atasına nögerge
Baradı üy işlerge:
Kolu jetgen nür janıp,
Kaladı halk seyirge.
Taşmı jonsa, jan salıp, –
Koymaydı kün tiydirmey.
Agaçnı ua agaçha
Koşhan jerin bildirmeyd.
Auurkaram, az sözlü,
Sabır hallı, terk işli,
Ata, ana iynagı,
Aythan sözge kelişli.
Kart usta, taukel bolup,
Buzjigitni çakırdı;
Joluna algış etip,
Okurga atlandırdı.
* * *
Köp kıynalıp, köp jürüp,
Şark jerine kelgendi,
Köple körgen Misirni
Buzjigit da körgendi.
Üyrendi ol işine
Bagdad bla Misirde,
Burunngu kalalaga,
Mejgitlege büsürep.
Kümüşçünü şekirti
Boldu. Bir auuk ketdi, –
Altın soza üyrendi,
Bagır, kümüş eritdi.
Eline kaytıp keldi,
Anasın kuuandırdı,
Buzjigit kallay usta
Bolganın halk tanıdı.
Kolunu ustalıgı,
Sanını ariulugu
Köp jerlege jayıldı,
Jaratıp gitçe, ullu.
Hanladan keleçile
Keldile anı köre,
Ustalık izlegennge
Buzjigit boldu töre.
4
Kart usta, hıysap etip,
Aytdı bir şoş ingirde: –
Buzjigit ösdü, jetdi,
Zamandı üy eterge.
Barmıdı elde, jurtda,
Bir közü karaganı?
Jarık etip jaşauun,
İşine jan salganı?
Ullu edi ustanı
Süymeklikge hurmeti.
Ustalıkga aythança,
Anga da – ömürlük! – dedi.
Süymeklik – jannet çıpçık
Bolganın bilip keldi,
Ustalıkça, anı da
Har zatdan sıylı kördü.
Buzjigit kişi bolup,
Jetgende da kadarı,
Süymeklikni jarıgın
Suradı ol, kadalıp.
Süymedi öz anası
Jaşha açık bolurga, –
Tuura salıp kengeşni,
Buzjigitge sorurga.
Etgen muratların ol
Jaz til bla sanadı,
Buzjigitim eştir dep,
Umut etip karadı.
– Ana süygen balanı
Jarık bolur kadarı,
Kart bolsa ata-ana,
Az bolur üy madarı.
Kanatlı uya işler,
Jaşarga nöger izler.
Jangız bolsa balası,
Jengil jeterin süer.
Bala uçar biyikge,
Jeter köp igilikge,
Kesi süygen – nasıpdı,
Kuş kanatdı jigitge.
Kara çaçlı kız alsang,
Katapala biçerme,
Halk jıyılıp toüma,
Kara sıra süzerme.
Altın çaçlı kız alsang,
Ak dariyle biçerme,
Halk jıyılıp toüma,
Bal bozala süzerme.
Kara közlü kız alsang,
Kaurak kaptal biçerme,
Han konakla çakırıp,
Hant kangala tizerme.
Ala közlü kız alsang,
Ala jıyrık biçerme,
Ayga, künnge teng etip,
Algış ete keterme...
Da jokdu Buzjigitni
Jüregin arsar etgen,
Keçe tınçlıgın alıp,
Jaşauun jarık etgen.
Uyalıp, beti tola,
Bir janına ketedi,
Ana süygen jan bala
Adep, namıs etedi.
Ata-ana bilmedi,
Balası ne körürün,
Süymeklik tolkun, urup,
Anı jerge kömerin...
Buzjigitge jol çıkdı
Uzakga atlanırga,
Kart ustanı kuuançı
Tüşdü köp saklanırga.
Köp jerleça duniyada,
Ol jerni da kesini
Bar edi hukmat etgen
Askeri, hanı, özürü.
Ayta edile hannı
Tüzd dep nieti, işi,
Anı zorlugun körüp,
Tarıkmay edi kişi.
Hanlık jeri jetedi
Tengizlege, uzakga.
«Anı küyünden adam
Tüşmegendi tuzakga», –
Dey edile bilgenle,
Hannı mahtap, büsürep.
Meni sartın, bolmadı
Allay han jer üsünde!..
Tuzaksız han – han bolmaz,
Han ese – hal suramaz,
Köp halklanı kul etip,
Jesir jekmey turalmaz.
Kul jegilgen jerde ua
Tüzlük atası ölür,
Han toy etse üyünde –
Halkga kıyınlık kelir.
Jomakda kıyın tüyül
Hannı ogurlu etgen,
Tüzlügün, sözün aytıp,
Anga sıy, mahtau bergen.
Kanatlıga til çıkgan,
Bir jigit barın jıkgan –
Jomakda seyirmidi
Hannı da igi sunngan?!
Jaşau a jomak tüyül, –
Kördük agın, karasın:
Har han da halk kanında
Kalaydı zor kalasın.
Men körmedim bir hannı
Jarlıga bet etgenin,
«Ol da adam balasıd,
Bir solusun!» – degenin.
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:04 PM | Mesaj # 5 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
| .
Men eştmedim bir hannı
Halkga kuuanç bergenin,
Kişi kıyını kıynap,
Azatlık izlegenin.
Meni bu sur haparım –
Şark jerini kertisi.
Zulmuga boün salmam,
Janım çıgş ketginçi.
Bir hannı da mahtamam,
Kereksiz ayıp almam,
Biyik ese da tahı, –
Allında tobuklanmam,
Alay hakdı jırçıga
Boluşun tüz aytırga,
Jaşau halın jaşırmay,
Saulanı sagaytırga.
Kerti edi ol hannı
Esliligi, akılı,
Az edi zor jasagı,
Sakatı em fakırı.
Uruşlaga çakırgan
Dauurbas tauuşları
Tüşlerinde eştile
Kaldıla. Ozdu barı.
Kurçu sınsa adamnı,
Suuusa ötgür kanı, –
Jılıtmaz biylik külü,
Karangı bolur künü.
Jaş jokda – kün karangı;
Jangız kızı – kadarı;
Han da tüyül ölümsüz, –
Jok ızından kararı.
Ölümnü suuuk jeli
Sagaytadı köpleni,
Han da, kızın çakırıp,
Ahır künün esgerdi.
– Kız eseng da – jangızım,
Köknü julduzu boldung!
Men ketsem, hanlık eter
Jaşım jok – kurup ongum, –
«Aüp hannı kalası»
Dep kalırça ömürge,
Kast etdim bu jerlede
Bir kala işletirge.
Men sanga altın kala
İşletip, tahım bla
Berlikme, bayram kurap,
Onou et akıl bla.
Anası jok kız bala
Ata kölün sakladı,
Sözüne kulak sala,
Han tahın kuçakladı:
– Jaz jabalak – kar bolmaz,
Jalgan adep – hal bolmaz,
Akılı köp bolsa da,
Tişirıu han – han bolmaz.
Seni sıylı tahıngda
Uzak bolsun ömürüng,
Altın kala işlerge
Bildim usta kelirin.
Men tüşümde körgenme:
Altınkanat bir duudak,
Uçup kelip kondu da,
Boldu tögerek çuuak.
Han jangıdan jaşarıp,
Boldu ötgür, kuuatlı,
Özürlerin jiberip,
Üy ustala suratdı.
Buzjigitni haparın
Hannga bayam etdile.
Kart ustanı eline
Keleçile jetdile.
Biz bilebiz, – ustalık
Allahnı bergenidi,
Saylap, janın bu jerde
Bek sıylı körgenidi.
Alay anga han közü
Karasa umut bla,
Kutharmazsa, altınnı
Berseng da tuluk bla.
Allah bergen ustalık
Hannı üyün jarıtır.
Unamasang – han zoru
Oljanlada arıtır.
«Allah berir – han alır», –
Dep andan jürüydü söz,
Usta eseng – mahtauga,
Köp kıyınlıkga da töz!
Kart usta arsar boldu, –
Toüna jauadı kar,
Alay hannı salamın
Almazga da jok madar.
Buzjigit bek kuuandı,
Keterge jol köl aldı,
Nöger surap joluna,
Tengi Kamalga bardı.
Ana sütün teng içgen
Kamal seyirge kaldı...
Söz aytmay, jengil bolup,
Birgesine atlandı.
6
Keriuan kelgen jollaga
Karay, közleri talgan
Zuleyhanı tüşleri
Bolmaz edile jalgan:
Atlı keriuan körüp,
Eki közü nür jandı.
Karauaş kızlarına
Karap, bılay küy saldı:
3uleyha Jolda kıynadı janın,
Kurman etdi köp malın,
Eki kolu nür janngan
Buzjigit ol bolmazmı?
Jorga atlay jürüşü,
Han sıfatlı külüşü,
Köz kamathan köp işi,
Buzjigit ol bolmazmı?
Siz allına barıgız,
Bizden hapar salıgız,
Arıp bolur jolundan,
Sorup, kölün alıgız!
Künçıkgannı julduzu
Buzjigitim ol ese,
Sizni tanıp, hal sorup:
«Han erkesi – kim?» – dese,
Adebine büsürep,
Birgesine kaytıgız,
Saklap turgan jazıkga
Süyünçülük aytıgız.
Altın jüzük, kauhar taş
Süyünçüge berirme,
Kırk karauaş içinde
Anı sıylı körürme.
7
Kızla kelip aytdıla
Jaş ustanı haparın:
– Ol bolmasın, Zuleyha,
Tüşüngdegi duudagıng.
– Tüşümdegi duudagım
Ol ese, jan tenglerim,
Bayram etip, sıy etip,
Bildireyik kelgenin!
Az bolmasın jaş kölü,
Biz allına barayık,
Anı tohtar jerine
Saklauulla salayık.
...Buzjigit – han konagı,
Han sarayın sormadı,
Bir jarlını üyünde
Fatar alıp tohtadı.
Jarlı katın Fatimat
Razılıgın bildirdi.
Asıl usta Buzjigit
Kesin anga süydürdü.
Jarlı katın Fatimat
Adamlanı asılı,
Ol ösdürdü han kızın
Bılay ariu, basımlı.
Unutmadı Zuleyha
Anı sütün, jomagın;
Entda bolur ol ökül,
Süydü ese konagın.
Zuleyha sabır-sabır
Aytdı sözün, ışara: –
Allah da süygen janın
Asıllaga ışanad!..
8
Buzjigit kala işleyd,
Kamal da kerek izleyd.
Ozalla ayla, künle,
Zuleyha otda küed.
Köp işçi, taşçı keldi,
Ustanı işin kördü.
Ne aytsa zakiy usta,
Aüp han barın berdi.
Altını, kümüşü köp,
Aytmaydı mardası dep,
Kamalnı közçü etip,
Buzjigit işleydi bek.
Şaharnı ustaları,
Körgenle, bilgenle da,
Kalanı ösgenine
Kararga kelgenle da,
Tangsınıp ustalıkga,
Jayalla hapar halkga:
«Köz körüp, bu jerlede
Bolmadı bıllay kala!»
Han kölü taudan biyik, –
Karaydı, sakal iyip.
Köredi Buzjigitni,
Hunerin, sıyın bilip.
Buzjigit aşıgadı
Kalanı bitdirirge,
Kaytıp barıp, anasıi,
Atasın da körürge.
Da, ne medet, jazıuu
Bolmagan jok insanda:
Kördü ol da han kızın,
Kölü uzak uçhanda.
Eki közü – çolpanla
Janngan kibik, jannganlay,
Ol kız alay bara ed, –
Kırdıkda jur barganlay!
Har atlaganı sayın
Jer andan uyalgança,
Terekle, kırdıkla da
Ol kızga baş urgança.
Anı körgenle barı
Kalmayın kızargança,
Anı körgen kartla da
Jaşla bolup kalgança.
Ol bolmasa, duniyada
Kün jarıtmay kallıkça,
Ansız kalsa, duniyanı
Saz tuman basarıkça.
Ansız kalsa, duniyada
Kögetle bişmezlikça,
Jerni kurgaklık alıp,
Sabanla bitmezlikça.
Ansız kalgan duniyada
Şaudanla kururukça,
Terekle kögermeyin,
Samum jelle urlukça.
Ansız kalgan duniyada
Ot tirgizilmezlikça,
Ansız kalsa, duniyada
Üyle işlenmezlikça, –
Buzjigitge ma alay
Köründü. Hayran boldu.
Kaygıdan, kuuançdan da
Anı jüregi toldu.
Hansarayına kirip,
Kız andan çıkmay kaldı,
Buzjigitni jüregi
Otda-örtende jandı.
Köp aylandı Buzjigit
Alayda, ol tiyrede,
Közün alalmaganlay
Kız jaşagan üyleden.
Hayran bolup aylandı,
Ne eterin bilmeyin,
Ol tiyreden keterge
Jüregi jibermeyin.
«Ol kimdi? Kimni kızıd?»
Buzjigit bilmey edi,
Anı tabıp, söleşir
Jolun da körmey edi.
«...Ogese ol... tüşümde
Uçup kelgen kanatlı
Bolup, manga tünümde
Bir jarık tangmı atdı?
...Ogese ol, janımı
Köp künleni jarıthan
Tauuş bolup, julduzum
Kamatdımı jarıkdan?»
Arlak ketip, dagıda
Kayta edi Buzjigit,
Kesi kesine bılay
Ayta edi Buzjigit:
«Manga bolur bolgandı.
Allah, boluş sen manga!
Boluş, örtennge tüşüp,
Küe turgan insannga.
Ansız kırdık çıkganın
Esleyalmam duniyada,
Ansız kün, ay çıkganın
Men köralmam duniyada.
Ötmekni tatıuun da
Sezalmam jer üsünde,
Suuum da açı bolur,
Bir tınçlık bolmaz mende...»
Keçe ortaga deri
Tentek bolup aylandı.
«Ol kızga tübemeyin
Koymam!» – dedi, kargandı.
9
Tangnga kalkş, tüş kördü,
Kamalnı terk uyatdı,
«Joldaşıngı esgermey,
Juklaysa», – dep uyaltdı.
Kamal turup, nögerin
Tanımay, seyir etdi: –
Beting-kutung ketgendi,
Ne boldu sanga? – dedi.
Buzjigit Bügeçe bir tüş kördüm,
Bir tauga salam berdim,
Uçup çıkdım men arı,
Ak kanatlı – nögerim.
Ol kanatlı nögerim,
Kanatların jaydı da,
Meni birgeme uçup,
Uzak bardı janımda.
Sora ol alga ketdi,
Tauga karangı jetdi,
Konar jerimi tapmay,
Men köp adırgı etdim.
Men da anga uçalmay,
Ol da manga uçalmay,
Ekibiz eki tauda
Köp etdik sıyıt-kauga.
Karangılık, taş bolup,
Meni üsümden basdı,
Ak kanatlı, şoş bolup,
Köz tuuramdan ajaşdı.
Tul-tuman, kara çauka
Künnü betyan japdıla,
Tırnakların çıgarıp,
Jan-janımdan çapdıla.
Tau artı bir karangı, –
Köp turdum jol tabalmay,
Ketdim kara kuldege,
Kaldım andan çıgalmay…
Aman tüşnü joralap,
Aytır kişi – tengmidi?
Han kızın süygen jigit
Han kızından kemmidi?
Kamal tolu bilgendi
Buzjigitni sırların,
Umutuna jetalmay,
Köz jaş tögüp, jilyarın.
Buzjigitden kem kalmay,
Kamal da küydü, jandı.
Bu duniyada bir jannı
Süyüuden kim kuthardı?
Ol aytdı, arsar bola,
Kölü ajımdan tola:
– Jokdu bizge öküllük
Bir Fatimatdan sora.
Kıyın boldu kadarıng,
Buzjigit, tengim, janım!
Fatimatha ayt barın,
Ol körür bir madarın.
Buzjigit ol katınnga
Aytdı biteu haparın,
Anasına aythança,
Aytdı bar kaygıların.
Bildi, küe, Fatimat
Jaş Zuleyni körgenin.
Buzjigitge aytdı ol
Kız – han kızı ekenin.
– Balam, sen hannı kızın
Körüp kelgense, janım.
Köp han, biy ulula da
Tilep turalla anı.
Andan ariu kız jokdu
Biz jaşagan jerlede,
Anıça akıllı jok
Şaharlada, ellede.
Buzjigit Meni közlerim şagat
Boldula, anam, anga.
Ant eteme, allay kız
Tuumagandı duniyaga.
Künüm keçe bollukdu,
Anı körmesem, anam!
Duniyada jaşarıkma
Men, örten otda jana.
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:12 PM | Mesaj # 6 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
| !
Fatimat Sen da duniyaga ariu
Jaratılgan bir jansa,
Kirgen üyüngü sen da,
Künça, jap-jarıtasa.
Ekigizni bir birge
Dep jarathança Allah;
Alay ol han kızıdı, –
Andadı, balam, palah.
Buzjigit
Anam! Hanın, biyin da
Unuthanma bügün men,
Kuthar meni, oy, anam,
Bu azapnı küyünden!
Bügünnge deriçi men
Tar zindanda turgança,
Bu duniya jarıgına
Men şo bügün çıkgança,
Alay bolup turama,
Boluş manga, oy, anam!
Bügünden başlap, seni
Bolurma kerti balang.
Fatimat Zuleyha da öz balam, –
Ol da sütümü içdi,
Öz ana etip meni,
Ol da koynumda ösdü.
Ne bla boluşayım,
Jarsıulu balam, sanga?
Jarlı katınnı sözü
Jetalmaz ullu hannga.
Buzjigit
Hannga söleş demeyme,
Han süygennge karamaz.
Üy ustasını jaşın
Ol tengine sanamaz.
Kıznı kesine barıp,
Meni süygenimi ayt,
Anı künnge teng etip,
Meni küygenimi ayt.
Fatimat Han kabagı allında
Ölüm saklap tursa da,
Han, buyruk etip, meni
Zindannga saldırsa da,
Da ho, balam, barayım,
Boluşalsam – köreyim.
«Küsegening tabılgand,
Hanım, Zuleyha!» – deyim.
10
Köget, jemiş jayılgan,
Bulbul kuşu jırlagan,
Sansız türlü gülleni
Zuleyha süyüp jıygan,
Jerge berip tazalık,
Şaudan suula kaynagan,
Kök kırdıkda kauşalıp
Jur kiyikle oynagan,
Zuleyha ser çabıuçu,
Çeksiz zauuk tabıuçu,
Ertten çakda kuşkanat
Bolup, köget kabıuçu,
Gyahinik japırılgan,
Jannet seriuün urgan,
Teng kızları kurşalap,
Zuleyha oün kurgan
Hansarayı, bahçası –
Endi şoşdu, muthuzdu.
Ahırzaman duniya
Jan jürekge uçuzdu.
Gül da künsüz açılmaz,
Terek, kırdık kögermez,
Buzjigitsiz Zuley da
Duniyada kün körmez.
Sak egetle arada,
Söleşirge jok ongu, –
Han tüyüldü Buzjigit,
Altın ese da kolu.
Taşdan katı tahında
Alay turgan çagında,
Süt anası Fatimat
Köründü jol janında.
Çabıp çıkdı Zuleyha,
Tansıklap kuçakladı,
Közüne mudah karap,
Sözüne kulak saldı.
Fatimat aytdı barın
Buzjigitni haparın.
Eki süygen jürekni
Ol bildi azapların.
– Biz neteyik kalada?
– Amal izle, jan bala!
– Amalım jok, – atam sak,
– Koymaydı üyden çıgarga.
– Jangız kızı aythannı
Han okuna etedi...
Bilmeyme, han kalanı
Kimge dep işletedi?!
Sanga atagan bolsa
Altın kala – aybatın,
Süymeklik kıshan bala,
Bilseng kerek kıymatın:
«Kesim körüp, büsürep,
Süygenimça bolmasa,
Kalangı kabıl almam,
Muratlarım tolmasa», –
De da, – atang bügülür!
Kız jüregin kim bilir?!
Buzjigitge jol tabıp,
Tüberse ertten, ingir...
11
Köp kızlanı içinde
Zuley keldi kalaga,
Buzjigit çakırgandı
Nakışlaga kararga.
Buzjigit
Suratlarım kalada –
Kün kubulthan kögürçün.
Jan salalmam boyauga,
Zuleyha bir körgünçün.
Zuleyha Suratlarıng kalada –
Kün kubulthan kögürçün,
Kanat kagıp uçalmaz,
Buzjigit jan berginçin.
Buzjigit
Jolum tikdi, begipdi, –
Han kalası biyikdi!
Jan salırga darmanım
Jan tutalmaz kiyikdi.
Zuleyha Han kalası biyikdi,
Jolu nek bitelipdi?
Jan salırga darmanıng
Öz allınga kelipdi...
Buzjigit, söz aytalmay,
Turdu nasıp çagında,
Beti jibip, nür bolup,
Zuleyhangjanında.
Tebirenip bek kala,
Buzjigit kökge uçdu.
Jan kirip nakışlaga,
Boyauları bet kusdu.
Buzjigit
Manga Teyri eşigi
Açılgannga uşaydı.
Kertimidi, Zuleyha,
Jarıgı künnü, aynı?
Zuleyha Köp jıl seni sakladım,
Jolga çıgıp karadım.
Sen janıma koşulup,
Bir körürge tapmadım.
Jüregimde kaygıdan
Kutulur kün körmedim.
Tüşlerime jan salıp,
Tünümde bir kelmeding.
Sen kelgenli kalaga,
Jol kesilip kalganlay,
Kerti süygen jan edim,
Turdung manga karamay.
Bıllay kala işleding,
Burmay seni izledim,
Entda jalın, janngan ot –
Seni körgen tüşlerim.
Teyri eşigi açılıp,
Tübegenbiz eki teng.
Ahır-aual bolgunçu
Ayırılmabız bir birden.
Buzjigit
Jol jürüdüm, suu tapmay,
Suuda jüzdüm, jol tapmay,
Hayran bolup jaşadım,
Manga bir terek çakmay.
Köp tajiret kördüm men,
Jer kıdırıp keldim men,
Jeti jılnı jek bolup
Jürügenme elimden.
Oltanlarım teşilip,
Kaptallarım sögülüp,
Huner izlep jürüdüm,
Nasıpnı anda körüp.
Atamı da körmedim,
Anamı da körmedim,
Ustalıkdan başhanı
Men jukga tergemedim.
Taudan, taşdan ötgenme,
Bu şaharga jetgenme,
Köp kitap okuganma,
Köp tilek da etgenme.
Seni körüp bahçada,
Közlerim ot çakdıla.
Andan beri sanlarım
Bu auruunu tapdıla.
Ustalık, huner – barı,
Bu duniyanı zatları,
Süymeklik – jangız nasıp,
Men anı angıladım.
Boş kıdırdım kıralnı,
Boş okudum Kurannı,
Seni körür kün bolsa, –
İşim kesi kuraldı.
Men bir konak jolouçu,
Hauh fatarında kalgan,
Jarlı ustanı jaşı,
Han kızına taralgan.
Atım meni Buzjigit,
Har insannga tüz jigit.
Alır bolsang tenglikge,
Üyge kirsemmi igid?
Eter bolsang meni teng,
Üyge kirsem kerekdi,
Janım süygen hanımı
Kesim körsem kerekdi.
Kızla Biring – narat, biring – naz,
Tizilipsiz, yariu-yar,
Biring – altın, biring – nür,
Birigipsiz, yariu-yar!
Biring – kün da, biring – ay,
Koşulupsuz, yariu-yar.
Kıyama kün kelginçi
Ayırılmagız, yariu-yar.
12
Buzjigit Zuleyhanı
Köre turdu kalada,
Süymeklik künden-künnge
Öse bardı arada.
Süymeklik ol karangı
Kalaga kün tiydirdi,
Tauuşluk suratlaga
Jangıdan jan kiyirdi.
Ustanı nakışları,
Kalanı bar taşları,
Uyanıp, oynap, külüp,
Jaraşıp kaldı barı.
Zuleyhanı külgeni,
Kuuançı, mudahlıgı –
Barı da, tauruh bolup,
Seyirlik sıfat aldı.
Allay usta bolmadı
Biz tanıgan jerlede,
Allay süygen bolmadı
Kız saylagan erlede.
Allay kala körmedi
Bu tiyreni halkları,
Allay hapar eştmedi
Bu jerleni kartları.
Salgan taşı ot janıp,
Tarthan ızı kuralıp,
Buzjigit süygenine
Tübey turdu, kuuanıp.
Kız bilmedi atası
Buzjigitge bermezin,
Üy ustanı ulanın
Anga durus körmezin.
Zulmunu bilmey sırın,
Ala taukel etdile:
«Jan sau bolup, bir birni
Taşlamabız!» – dedile.
Haram adam azmıdı, –
Söz jetdirdile hannga:
«Kızıng el külkülügü
Eted!» – dedile anga.
Han, kızın çakırdı da,
Ariu söleşdi, küldü...
Da ne küreşse da ol,
Sözü barmazın bildi.
Uruşdu... «Sen – han kızı!»
Dep, esine tüşürdü,
Kız antına ölmezin
Kart han tolu tüşündü.
Han Olmudu ahır sözüng,
Kızım, balam, atanga?
Ne hata etgen edim
Men ömürümde sanga?
Zuleyha
Manga duniya jarıgın
Sen bergense, oy atam!
Senden bir da katılık,
Körmegenme, oy atam!
Keç sen jarlı kızınga, –
Jokdu başha aytırım.
Taukel bolganma, atam,
Jokdu artha kaytırım!
H a n Kızım, jarık künümse,
Kıynama meni bılay.
El külkülügü etme
Atangı, janı saulay!
Zuleyha Jüregim men aythannı
Etmeyd, keç, atam, manga.
Ne eteyim? Sanap koy
Meni Allah urgannga.
Altın tejep, tah tejep,
Boş kıynama janımı,
Allah bergend – kesime
Koy meni tört sanımı.
Dariyleni ne eterme, –
Nakut bla nalmasnı?
Buzjigitsiz duniyada
Kanım kurup kalmazmı?!
Keriuanla kelsinle
Başhalanı üyüne,
Başha kızla tursunla
Altınlaga süyüne.
Han ululanı barın
Buzjigitça köralmam,
Buzjigitni tırnagın
Men barına beralmam.
13
Adam janı hanlaga
Gebenek janıça tüyül, –
Aythanına boy salıp
Turmagannga ol küyün
Terk körgüztür, uuatır,
Kim bolur hannga batır?!
Adam kanın köl etip,
Üsünde salad çatır!
Kolunda – sauut-saba,
Aythanı bolup bara,
Usu tutsa – halknı da
Etedi han auara.
Zuleyha – teli sabiy, –
ilmeydi jaşau halın,
Süygen ata ese da,
Atası han bolganın.
İt itligin etgença,
Han da hanlıgın eter,
Tınmagan usta jaşnı
Tartır da, boynun keser.
Tişirıu a... akılsız,
Jilyar da, terk unutur,
Han saylagan nasıbın
Sıylı körüp, kubultur.
Haram akıl jarıtıp,
Han tahında olturdu.
Buzjigitni çakırtıp,
Kaladan hapar sordu.
Buzjigit, başın iyip,
Kala bitgenin aytdı.
Hurmet etip, asıl jaş
Jerine sabır kaytdı.
Han ullu ıspas etdi,
Irazılıgın bildirdi.
Altın-tuhtuy kaptalnı
Buzjigitge kiydirdi.
Özürlege karadı,
Akılın etdi bayam: –
Jaşım jok, bıllay usta
Bolsun meni öz balam!
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:13 PM | Mesaj # 7 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
|
Jamauatnı jıyıgız,
Soüm malla tıyıgız,
Zuleyhanı toüna
Tamam bolsun sıyıgız.
Jangız kızım nasıplı
Bolsun, anı süeme,
Halkga hapar jayıgız, –
Buzjigitge bereme!..
Buzjigit, junçusa da,
Tobuklanmayın kaldı.
Başın enşge iygenley,
Hannı salamın aldı.
14
Han uzak uruşladan
Hordam alıp kelgende,
Jıyılıp kuuanç etgen
Töre edi bu jerde.
Kızganç tüyül edi han:
Kişige etmey hını,
Töge edi, ayamay,
Tonalgan ırıshını.
Toya edile açla,
Tokla – esirip jata,
Kengde tögülse da kan,
Mında bir kişi hata
Körmeyin, ullu toyda,
Barı bolgança azat,
İçe edile, toya,
Han bermezlikça azap.
Ol uruşda jaralı,
Ölgen da bolmagança,
Alay edi han toü,
Jır jürekleni aça.
At çarişle, oünla
Bola edile kızıu,
Han allay horlam toyga
Alıp çıkganda kızın.
Bu jol oünu başha, –
Kelgença halk jubançha.
Aüp han – jengil, suhu, –
Uşamay toy kuuançha.
Çapsala da, han erge
Beredi kızın derge,
Jetmedi, tauuş bolup,
Ol, algınça, jer-jerge.
Zuleyha da körünmey
Toyçula arasında,
Turadı begitilip
Kesini kalasında.
Han konakla, sıylıla
Olturuuçu jerlede –
Askerçile,egetle,
Han işin jürütgenle.
Aş, içgi, jır da elpek
Boluuçu hansarayda
Han özürle, egetle
Kuş-muşdula har kayda.
Buzjigitni tüz janı
Bilmeyin bir hıylanı,
Nögerlerin çakırıp,
İçed kara sıranı.
Han egetle, hal bile,
Kurşalaydıla anı.
İçgini erkin tejep,
Buzadıla jaş kanın.
Birle anı kozutup,
Tüyüş açarga kerek,
Han a ustanı tutup,
Zindannga atarga kerek.
Zuleyha kalasında,
Tengleri arasında
Kiyinedi. Buzjigit –
Közünü karasında.
Barına da tüşünüp,
Hannı oün tüz bilip,
Kamalnı janı ketdi,
Zuleyhaga terk jetdi.
Kamal Han toündan keldim men,
Han akılın bildim men:
Hannı közü suuukdu,
Ölüm bizge juuukdu.
İgi tüyül toyları,
Bizge etgen oyları,
Kurmanlıkga uşamaydı
Bügün soygan koyları.
Hıylaga jıyılgand halk.
Bizge bilened biçak,
Buzjigitden boşaybız,
Zuleyha, bılay tursak.
Duşman tolup sarayga,
Kuuanışıp karayla,
Köp içinde jangıznı
Ölür künün marayla.
Jetse bu küysüz kadar,
Buzjigitge ne madar?
Sen kazauat etmeseng,
Bu oünda jan çıgar!
Köp duşmannı içinde
Boün salıp jatadı,
Boün salgan jigitni
Ölür tangı atadı.
Süygeninge janıngı,
Gaşık taza kanıngı
Kurman etseng, – bügün sen
Tıyarıksa hanıngı!
Kengeşge koşulursa,
«Bu nedi?» dep sorursa,
İgi akıldan tolsang,
Bizge nöger bolursa.
Senden sebep bolmasa, –
Buzjigitni joyalla.
Künümü keçe etip,
Meni tengsiz koyalla.
...Zuleyha çabıp bardı,
Toy için eki jardı,
Atasına bir karap,
Ol barın angıladı.
Közünden köz jaş bardı,
Barına tabu saldı.
Hannı allında tohtap,
Tüzlük töre dauladı.
Zuleyha Salam berdik, atala,
Kutlu bolsun toüguz.
Köp halknı çakırgansız,
İgi bolsun oüguz.
Allah üçün toy bolsa –
Koy-kozula soüguz,
Duşman üçün toy bolsa –
Azat etip koüguz.
Soüm kerek desegiz –
Adam etin tatmagız.
Oün kerek desegiz –
Tüzge kılıç tartmagız.
Nasıp kelgen künlede
Bıllay suuuk oy etgen
Eştmedim men bir jerde –
Adam soüp, toy etgen.
Toy üsünde öçeşip,
Bıllay akıl keltirgen,
Köp içinde jangıznı
Hıyla bla öltürgen.
Hıyla kelmey esine,
Süymeklikden esirgen,
Öz üyünden ajaşıp,
Kıyın jolu kesilgen,
Atasından ayırılgan,
Anasından ayırılgan,
Kozu kıllı bu harip,
Jaşlay sanı kıyılgan,
Altın nakış kalanı
Kanı bla kaladı.
Kızın berlik han anı
Jangız janın maradı.
Jürek sırın aytırga,
Jaş janın sagaytırga,
Bir ana süt ösdürgen
Joldaşın da kabırga
Salırga aytıpsız siz.
Ogese han adepsiz,
Hurmetsiz da bolup, biz
Boş kaugamı etebiz?
Öz jurtundan ajaşıp,
Kimdi uzak ketmegen,
Halal kıyını üçün
Kimdi azap çekmegen?
Men jilyayma, tileyme
Atam bla anamdan,
Han katında olturgan
Kiçiden, tamatadan:
Aythanımı alsagız,
Sorganımı bersegiz:
Asıl adam bu ese,
Bir haterin körsegiz...
15
Zuleyhanı köz jaşı
Eritmedi betlerin,
Anı taza tilegi
Ketermedi dertlerin.
Karauaşla jetdile,
Anı tart-soz etdile.
Buzjigitni tört eget
Tartıp alıp ketdile.
Muratına jetip, han
Buzjigitni tutdurdu,
Kızını jarık künün
Tar zindannga sukdurdu.
Zuleyha tapdı amal,
Tuthundan başın aldı,
Betinden kanı ketip,
Atasına karadı.
Zuleyha Akılsızga söz aytsang,
Köküregine konmaydı.
Rahmusuzga söz aytsang,
Erir kanı bolmaydı.
Kar üsüne kün tiyse,
Jılınır dep kuuanma,
Han kalada toy etse,
Jarlı eseng, kuuanma.
Süygening jarlı bolsa,
Jaşarma dep kuuanma.
Bay jarlıga jalganmaz,
Jalgarma dep kuuanma,
Hannı kızı sen bolup,
Erkeme dep kuuanma,
Kılıç jeter boynunga,
Erkinme dep kuuanma.
Ariu aytsa han atang,
Kertidi dep kuuanma,
Duniya malı, altını
Menidi dep kuuanma.
Köp kan tökgen atanı
Kaçı bar dep kuuanma,
Korkutmaz bala kanı,
Açımam dep kuuanma.
Kamal Hannga tuzak salmadı,
Kan töleuge kalmadı,
Dertigiz bolmaz anga –
Malıgıznı almadı.
Sanına kılıç tagıp,
Süngü bla çapmadı,
Balta-biçak bilep, ol
Sizge hıyla tapmadı.
Atagıznı öltürgen
Duşmanıgız bu tüyül,
Bar tersligi – bu kala,
İşledi ol han üyün.
Bir adamnı kanına
Boyalmadı kolları,
Şahar koüp, el koüp,
Bu kalanı kaladı.
Bir adamnı kanın ol
Kara jerge tökmedi,
Bir adamga dert tutup,
Hıylı murat etmedi.
Kara bolsa işigiz, –
Adam kanın içigiz!
Terslik asmak asdıgız –
Bir kesigiz tüşügüz!
Hayır jokdu hanladan,
Sokur boldula barı,
Akıl kaçdı aladan,
Aman iş, ölüm tarıp.
Hanla barı, kuturup,
Sangırau bolgandıla,
Karangı zindanları
Jesirden tolgandıla.
Ay, Buzjigit, sen jazık!
Birge ösdük, jaşadık,
Jarlı anang bişirgen
Gırjınnı köp aşadık.
Sen elingde han eding,
Erke ösgen jan eding,
Bulbul eding jeringde,
Jarlılaga tang eding!
Bolmaz jerge tüşgense, –
Terk tururga madar jok.
Janngan otha tüşgense, –
Kutharırga kadar jok.
Egiz tuugan balalay,
Ayırılmay jaşadık.
Han sözüne iynanıp,
Bıllay palahha kaldık.
Buzjigit Ay, jan dosum, Kamalım!
Jok seni da amalıng:
Ajal jetdi, madar jok, –
Kıyın edi kadarım.
Kara kuşnu kanatı
Kayırılır kün jetdi,
Janımça körgen tengim,
Ayırılır kün jetdi.
Sen bu jerden keterse,
Elibizge kaytırsa,
Meni bu haparımı
Jomak etip aytırsa.
Jangız kalgan atama,
Jilyay kalgan anama,
Buzjigitni sözü dep,
Salamımı ala bar.
Jangızım dep, jan bere,
Karamımdan toymagan,
Meni jarlı atama
Bılay aytmay koymagın:
«Bala atadan tuuar,
Ana kindigin juuar,
Ata bolsa er kişi, –
Ulanı ızın kuuar.
Ata sözün atmadım,
Kıyınlıkdan kaçmadım, Bilese, kollarıma
Kişi kanın jakmadım.
Ata sözün sakladım,
Jarlılanı jakladım,
Atamça, kollarıma
Tıtır boldu jakganım».
Jangızım dep, köz kısmay, Karap, menden toymagan, Jilyay kalgan anama
Bılay aytmay koymagın:
«Zindan içi karangı,
Andan çıgar karıu jok, Ajal jetse, adamga
Bu duniyada kalıu jok».
Başımdagı börkümü
Sen anama eltirse,
«Buzjigitni közünden
Körüp tur, anam», – derse.
Esen kaytıp elge, sen
Atabıznı körürse,
Kolumdagı jüzüknü
Eltip anga berirse.
Kıyın künde anama
Bala bol sen, köl bere!
Sabır bol de, duniyada Kıyınlıklanı köre!
Meni suray kelgende,
Seni jangız körgende,
Barın aytırsa, burmay,
Jaşıra-jilyay turmay.
Elteme men birgeme
Jalan süymekligimi.
Altın, jauhar alalmaz
Seni bu tengligingi.
Atam bergen dersleni,
Jap-jaş ustalıgımı,
Zuleyhanı karamın,
Anama tansıklıgımı!
Eltmedi andan özge,
Kul da bolmadı derse,
Elime, jamauatha
Tüzlügümü bildirirse!
16
Buzjigitni joydula
Keçeni arasında.
Kart usta ayırıldı
Ol jangız balasından.
Buzjigitni jüregi –
Kökden uçhan julduzça,
Dump boldu, küçü ketdi,
Eridi, jazgı buzça.
Anı usta kolları,
Atası bergen huner,
Ketdile, joüldula, –
Alıp koydu kara jer.
Taşlada til jok ansı, –
Ala kargar edile,
Taşlada köz jok ansı, –
Ala jilyar edile.
Kallay üyle işlered,
Buzjigit ol taşladan!
Zulmu ayırdı anı
Jaşaudan, ustalıkdan.
Kün bilse ol zorluknu,
Tau artından çıkmazed,
Buzça suuuk şaudan suu
Jırlamazed, akmazed.
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:14 PM | Mesaj # 8 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
|
Terekleni köklügü
Kap-kara bolur edi,
Kögerip turgan kırdık, Sargalıp, kurur edi.
Keziusüz jerge kirip
Ketdile ariu közle,
Ömürde eştilmezle
Zuleyha eştgen sözle.
Haparımda tursunla
Ol julduzlaça közle,
Haparımda kalsınla,
Jaz kibik, jılı sözle.
Kyazim andan jazadı
Sizge mudah haparın.
Taulu halk unutmasın
Buzjigitni kadarın!
İgi, kayda tursa da,
Sau duniyanı jaşıdı,
Ol har taza jürekni
Ahlusu, joldaşıdı.
Nazmu saklayd keziusüz
Jerge kirgen sözleni,
Ol bermeydi ölümge
İşlerin igileni.
17
«Buzjigitni öltürüp,
Kızımı kuthardım! – dep, Endi kızım Zeytunnga –
Han uluna, barır», – dep,
Han kuuanıp turaed.
«Toy etilsin!» – degened, Jangı toynu kurarga
Kesi buyruk bergened.
...Zuleyha, şekli bolup,
Toy bargan jerge keldi, – Zindanda Buzjigiti
Ölgenin bilmey edi.
«Negedi bu kuuanç?!» – dep,
Ol seyir etip turdu.
Toy etgenlege karap:
«Ne toydu bu?» – dep sordu.
Zuleyha Uçup kelip bılayga,
Balalı kuş sarnasa,
Ol tas etgen balasın,
İnjip, küyüp çakırsa, –
Aytıgız siz, jamauat,
Balası anga çıgarmı?
Kuşbalaköz Buzjigit
Bu toy-oünda barmı?
Kızla Balalı kuş sarnasa, –
Kuş balası çıgalmaz,
Kuşbalaköz Buzjigit
Bu oünda tabılmaz.
Zuleyha Kozulu koy makırsa,
Kozusu barmı eken?
Kozu közlü Buzjigit
Bu oünda barmı eken?
Kızla Kozulu koy makırsa, – Kozusun ol tabalmaz,
Kozu közlü Buzjigit
Bu toy-oünda bolmaz.
Zuleyha Bulbul jaşla jırlayla, – Kızıl gülle barmı eken?
Gül sıfatlı Buzjigit
Bu oünda barmı eken?
Kızla Bulbul kelip jırlasa, –
Kızıl gülge konalmaz,
Kızıl gülley, Buzjigit
Bu toy-oünda bolmaz.
Kara kayın, kara agaç,
Örten tüşüp, karalır,
Ömür izlep tursa da,
Ölgenni kim tabalır!
Alınngan jüjek kaygısı – Kuş algannga uşaydı,
Buzjigitni jaşauu
Boşalgannga uşaydı.
18
Zuleyha, jilyap, sarnap,
Alayda sıyıt etdi.
Künü karangı bolup,
Ol atasına jetdi.
Zuleyha Eştdim men, oy, atam,
Aman akıl etgense:
Buzjigitni öltürüp,
Muratınga jetgense.
Kalın agaç içinde
Bala kiyik athansa,
Jaş kanın suulay tögüp, Murdarlıkga bathansa.
Kızınga kün koymazdan
Atha minip çıkgansa.
Duniya sanga keng kaldı, – Duşmanıngı jıkgansa!
Köp aythandan fayda jok, Aman hapar okupsa,
Manga sen ata ugay, –
Kara kanlım bolupsa.
Han Ne bolgand, kızım, sanga,
Nege sıyıt etese?
Kızım, köz jaşlarıngı
Ne zat üçün tögese?
Zuleyha Bu kara künden başlap,
Seni kızıng bolalmam,
Meni künüm bathandı, –
Men üyüngde turalmam.
Kollarıngda kathandı
Buzjigitni nür kanı.
Bir kızga da bermesin
Allah senlyay atanı!
Han Kızım, bu açı söznü
Kalay aytasa manga!
Buzjigit kesi ölgend, –
Ölüm töred insannga!
Zuleyha Kızım deme sen manga, –
Atam deyalmam sanga!
Üyüng da, arbazıng da
Boyalgandıla kannga.
Üyüng kabırdan erişi Körüned manga endi.
Manga ata, üy da jok, –
Ahır künüm kelgendi.
Han Boş jilyama sen, balam, –
Halk içinde ahşı köp.
Ahşıladan ahşısın
Saylarma men sanga dep.
El-elleni kıdırıp,
Elden elge barırma,
Köp ahşını içinden
Saylap kieu alırma.
Başımdagı tajımı,
Tübümdegi tahımı,
Kızım, sanga berirme,
Seni sıylı körürme.
Ming tüeni jükletip,
Sanga berne alırma,
Altın otou jasatş,
Karauaşla salırma.
Zuleyha Kulaklarım sangırau, – Eştalmayma sözüngü,
Ol nasıp kerek tüyül, –
Boş kıynama kesingi.
Duniya mülkün keltirseng,
Birine karamazma,
Akılım başdan ketdi,
Senden akıl almazma.
Menden özge kızıngı
Süygeninge berirse,
Ming karauaş, kul salıp, Anı sıylı körürse.
Buzjigitim bolmasa,
Özgeni men tergemem,
Anı nürün körmeyin,
Jaşap turayım demem.
Han Bu duniyada kul ugay, –
Han, şıyıh da öledi,
Buzma, kızım, toüngu, –
Hanladan hat keledi.
Usta edi Buzjigit, –
Anga meni sözüm az.
Anı üçün han kızı
Sıyıt etip jaramaz.
Namısıng köp bu jerde,
Seni köple tileyle,
Aslan kibik jigitle,
Kızım, seni küseyle.
Jaylıklada jılkıng bar,
Jüz emilik baylarsa,
Jaganga teng han jaşla, Jüzün salıp, saylarsa.
Jılkı içinde ak ajir, Aklıgına karıu jok,
Han deberli Zeytunnu
Jaşlıgına dauung jok.
Seni anga berirme,
Namısıngı körürme.
Ketgen sunup nasıbıng,
Boş, kereksiz terilme.
Nakut bla nalmasdan
Ming tüeni jüklerme,
Ming kulnu, karauaşnı
Seni ızıngdan ierme.
Mal ahşısın alırsa,
Ton ahşısın kierse,
Buzjigitni unutup,
Sen Zeytunnu süerse.
Zuleyha Altın tahha olturup,
Bal ayakla tolturup,
Bu Zeytunnu keltirip,
Hansarayda toüng bar.
Buzjigitni öltürüp,
Jan darmanın küydürüp, Teşmez kara kiydirip,
Manga hıyla oüng bar.
Temir – altın bolalmaz,
Bagır – kümüşça janmaz,
Seni süygen Zeytunung
Buzjigitni horlamaz.
Anga altın kiydirseng,
Toün da jıl etdirseng,
Buzjigitni karamı
Muthuz bolmaz, bilgin sen!
Kanatları kesilse, –
Kuş biyikge uçalmaz,
Seni sıylı Zeytunung
Buzjigitge uşamaz.
Buzjigitni bir tügün
Altın üyge bermezme.
Ming han ulan birikse,
Anı tengli körmezme.
Ming Zeytunnu keltirseng, – Birin kabıl körmezme,
Buzjigitim bolmasa,
Men katınga kelmezme.
Kızıngda hater kalmadı, – Aldarga karıu jetmez,
Jaş jüregi jerge teng, –
Anı bir jan sau etmez.
Buzjigit ölüp zindanda, Jüregim bek sınnganda,
Ne fayda bar fitnadan,
Sen meni taş sunnganda?!
Altın kuşum uçdu jek,
Büsüremey işinge,
Kon deseng da, – konalmaz
Altınnga, kümüşünge.
İçim buzlap buz boldu,
Han sözü uçuz boldu.
Manga endi ne kerek? –
Jaşau tatıusuz boldu.
Men kuşpungu ne eteyim, Kuşung manga ne tutar?
Nakut bla nalmasdan
Jansız jannga ne çıgar?
Men kulungu ne eteyim,
Kul jegerim bathanda?
Altın otou ne kerek,
Janım jerde jathanda?
Başıngdagı tajıngı,
Tübüngdegi tahıngı,
Alıp, atam, ne eteyim? –
Jerge sukdung janımı.
At ahşısın ne eteyim? –
Tutup miner kişim jok,
Ton ahşısın ne eteyim? – Alıp kier kişim jok.
Elden elge jol salıp, Kieulükle izleseng,
Manga jılıu jok ase,
Nege kıynalasa sen?
Halkda ahşı köp ese, Kieulükle körürse,
Menden başha kızıngı
Süygeninge berirse!
19
Zuleyha, esin jıya,
Zat tilemed kadardan.
Bashan jeri oüla,
Çıgıp ketdi kaladan.
Uçhan kuşnu ızından
Bardı, fakır, tarala,
Buzjigitni közlerin
Kolu bla jabarga.
Köz jaş küydüre betin,
Ming süngü çança etin,
Jarık duniya çars bola,
Örtende suna kesin,
Alay keldi kız bala,
Kesi kibik az bala,
Süymekligine baz bala,
Bu duniyadan tas bala.
Altın üyde, jibekde
Andan jarlı bolmayın,
Köp muratı jürekde –
Jangız biri tolmayın.
Bu duniyada azap köp, –
Barın men sanayalmam,
Barından bek süymeklik
Azabın çegedi adam.
Jarıgıça – jarık jok. Azabıça – azap jok,
Anga jaşlık, kartlık da,
Jarlılık, baylık da jok.
Süymeklik asıl eter,
Zulmudan saklar, korur,
Anı otun öçültgen
Jahanim iti bolur.
Zuleyha Hayran başıng, han başıng
Kesilgennge uşaydı,
Ariu beting, nür beting
Ezilgennge uşaydı.
Jibek çatır salınıp,
Kolung, butung baylanıp,
Kebining jok, körüng jok, –
Jatasa sen, soylanıp.
Kannga bulgap başıngı, Kumga bulgap kaşıngı, Körmey jan joldaşıngı,
Közden akgan jaşımı.
Koüp halal aşıngı,
Emçek karındaşıngı,
Jatasa sen, ay jazık,
Tapmay tuugan taşıngı!
Bal şekerley – sözlering, – Sangırauma, – eştmezme,
Bala kuşlay közlering, – Sokur boldum, – körmezme!
Kollarımı al, jigit,
Köküreginge sal, jigit,
Közleringi jabayım,
İyman bla kal, jigit!
Jaşauumu al, jigit,
Jan jolunga sal, jigit,
Közleringi jabayım,
Köple esinde kal, jigit!
Endi sözüm ötmezlik,
Kıçırıgım jetmezlik,
Jan süygening Zuleyha
Oynap-külüp kelmezlik;
Endi nürüm jazmazlık,
Seni süyüp azmazlık,
Külüp-oynap, allınga
Suusap alıp barmazlık;
Kaygıng – esden ketmezlik,
Öz karangı teşmezlik,
Kişi sözü ötmezlik,
Duniya – kuuanç bermezlik.
Uzak joldan süydürdüng, Uzak ketip, küydürdüng,
Ay, Buzjigit, jatasa,
Betingden ketip nürüng!
Uzak ketding – körmezge,
Çakırsam da kelmezge.
Ming söz aytsam, – birine Kaytıp juuap bermezge.
Sarnap, jerni jarsam da,
Seni üçün jan alsam da,
Esingde jok, talsam da, Jilyap, küyüp kalsam da.
Duniya senden ketgendi, Nürüngü saz etgendi,
Atam bergen sauganı
Allah kabıl etgendi.
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:16 PM | Mesaj # 9 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
| ,
Sen katımda bolmasang, –
Bu duniyanı ne eteyim?
Senden sora jarık jok, – Men birgenge keteyim.
Bu zulmulu duniyada
Amal tapsak kerekdi:
Kaygı jetmez terende
Birge jatsak kerekdi!
20
Andan sora Zuleyha
Teng kızların suradı,
Irazı salam berip,
Bılay aytıp sarnadı:
Zuleyha Jarar aythan jırlarım,
Sau kalıgız, janlarım! Manga keter kün jetdi, Jilyamagız, hanlarım!
Endi sizni köralmam,
Ertten salam beralmam,
Kiyinirge, oynarga Katıgızga kelalmam.
Sizden köp hater kördüm,
Kesim da hurmet berdim,
Irazı bolup jürügüz, – Unutmagız, tenglerim!
Duniyada rahmu az, –
Ariu bolsun tiligiz,
Sizni körüp süygenni
Siz da süe biligiz.
Meni sıylı körgenle,
Künde salam bergenle,
Bügün beri kelgenle,
Jilyagız bıllay ölgennge!
Duniya bakı bolsa da,
Ahşıladan tolsa da,
Endi manga kuuat jok, –
Bar zulmu kurusa da.
Altınjaga koy tonla, –
Sizni kier kişim jok,
Altınier boz jorga, –
Sanga miner kişim jok.
Altın japhan bek kala, –
Sanga kirir kişim jok,
Kızıl güllü keng tala, –
Oynar-külür kişim jok.
Bizden duniya ketdi,
Han meni öksüz ztdi,
Aytama: adam tözmez, –
Kurutur bu adetni!
Artık çaphan – abınır,
Artık süygen – kabılır,
Ayta keteme körge:
Zulmuga küç tabılır!
Ajaldan kalır bolmaz, –
Kelse, kişiden sormaz.
Buzjigitsiz duniya
Manga duniya bolalmaz.
21
Kamal kaytdı eline,
Üç kün turdu körünmey,
Buzjigitni üyüne
Kalay barırga bilmey.
Kıyın jolun arıtıp
Keldi, fakır, eline.
Küe-bişe olturdu
Zulmu tüşgen tengine.
Buzjigitni kol ızın
Kayalada kördü ol,
Kesine sın saldı dep,
Ustalıgın bildi ol.
Kamal köp-az tursa da
Açı kadarnı jaulap,
Ölgenni osuyatı
Hakdı, sıylıdı sauga.
Ölüm açı bolsa da,
Ong jok alırga, daulap, –
Anı duuasın, aşın
Eterge kerek saula.
Köz jaş tökgen Kamalnı
Ol osuyat sagaytdı,
Köpnü körgen bir kartha
Buşuu haparın aytdı.
Kart mıçıdı, tıngılap,
Kamal bla keldi ol.
Jamauatnı jıydı da,
Bıllay uuaz berdi ol:
Kartnı uuazı Ay, zamana, zamana,
Zamanıma kaytayım!
Köpnü körgen kart edim,
Bir-eki söz aytayım,
Küçüm bar dep kuuanma, –
Küçüng keter kün çıgar.
Tuuganma dep kuuanma, – Ajal jeter kün çıgar.
Malım bar dep kuuanma, –
Malıng kalmaz kün çıgar.
Tangım bar dep kuuanma, –
Tangıng atmaz kün çıgar.
Üsübüzde kara jer –
Ajal ölüm kayda jok?
Karap tursak, igige
Bu duniyadan fayda jok.
Bu duniyadan fayda jok – Angılagız, igile!
Faygambarla, şıyıhla
Jer tübüne kirdile.
Angılagız, jigitle,
Akılmanla aytdıla:
Jer tepdirgen zalimle
Bu duniyadan kaytdıla.
Burunngunu sözlerin
Esigizge alıgız:
Ölüm hakdı, kertidi,
Öllükbüz biz barıbız.
Köpnü körgen jamauat,
Kabırlaga kara sen:
Ölmey ese tuugan jan, –
Nek tolgandı ol özen?
Ustaladan kalgan söz,
Hal hıysabın algan söz, –
Kara jerni körlükdü
Bu duniyanı körgen köz!
Jarathannga ne eterbiz, –
Bu duniyadan keterbiz.
Kara topurak bolup,
Kara jerde erirbiz.
Ajal jetmey, öllük jok, Jilyagandan kellik jok:
Buzjigitim ölgendi, –
Bizge buşuu berlik jok!
Ölüm jolun biliu jok,
Ölgen bizge keliu jok,
Ajal karı bir jetse, – Jilyagandan kellik jok.
Körgen jerde köz kalır,
Aythan jerde söz kalır,
Jigit ölse, jamauat, –
Eli, jeri sau kalır!
At ölse, ier kalır,
El köçse, jeri kalır,
Er kişi jolga çıksa,
Eline salam salır.
Jolouçudan jol kalır,
Ton ustadan ton kalır,
Er kişi ölüm körse,
Eline kuugun salır.
Teng ölse, tengi kalır,
Jolu, işi kem kalır,
Karap tursak, ahşıla,
Bu duniyada kim kalır!
Karındaşı ölgenni
Karındaşı kaladı,
Er başına iş tüşse,
El arkasın saladı.
Katın ölse, tul kalır,
Biy joülsa, kul kalır,
Altın, kümüş haznası
Uzak barmay tonalır.
Minngen atıng boş kalsa,
Anga miner tabılır;
Kiygen tonung boş kalsa,
Anı kier tabılır;
Ulan kalsa, mal tabar;
Kızıng kalsa, jaş tabar;
Jaşıng ölüp bir ketse, –
Harip başıng ne tabar?
Katın kalsa, er tabar,
Jaş ayırılsa, jer tabar, Jangızına jilyagan
Jamauatdan köl tabar.
Az jaşadı Buzjigit,
Az kördü kuuanç, nasıp.
Oldu buşuu açısı, –
Terk ketdi, Allah jazıp.
Jarık julduz terk küer,
Jarık kün da bek tier.
Jarık julduz Buzjigit,
Sanga halk kara kier...
22
Kart usta, sanı tutmay,
Tögeregin karmadı.
Buzjigitni anası
Bılay açı sarnadı:
– Ay, ay, duniya, ay, duniya,
Jangıznı da koymadıng,
Ne köp jannı alsang da,
Alganlıkga – toymadıng.
Kesing jangız bir eding,
Argamakga teng eding.
«Buzjigitim» degende, –
«Janım, anam!» – der eding!
Köz allımda tursanged,
Körmezmedim, jan balam!
Ölgen jeringde bolsam,
Ölmezmedim, jan balam!
Toymay kaldım közüngden,
Kanmay kaldım sözüngden,
Jarlı balam, kaydasa,
Jaşlay jolu kesilgen?!
Şaudan suuum süzülgen,
Biyik tauum tizilgen,
Jarlı balam, kaydasa,
Jaşlay otu öçülgen?!
Uzak jerlege ketding,
Kesinge tansık etdiig,
Katın almay, toy etmey,
Karaldı jauhar beting.
Öldüng, balam, tuzakda,
Asıraldıng uzakda,
Allah ese suualçı, –
Kalay tözdü bu zatha?!
Aytmay ketding sözüngü,
Körmey kaldım kezüngü»,
Ata kölü taş bolsa, –
Jetermi eken tözümü?
Ajalsız jazıu bolsa, –
Artıngda kiming kalsın?
Seni izlep tarıksam, –
Kölümü kiming alsın?
Balaların suu algan
Sülesinley, – anangma!
Jangızın jerge kömüp,
Jilyay kalgan anangma!
23
Zuleyhanı ölümden
Kişi ayıralmadı.
Buzjigitni öltürüp,
Hannı işi barmadı.
Ullu toü, kuuançı
Buşuu bolurun kördü,
Boy salıp, Zuleyhanı
Allına kesi kedi:
Han Keç endi manga, balam, –
Buzjigit öldü, ketdi.
Anı sau eter amal
Jokdu duniyada endi.
Ölgen ölüp ketse da,
Sau – jaşarga kerekdi.
Allahnı kadarına
Atang ne eterikdi?
Ariu kala işletip,
Buzjigitni men anda
Asıratırma, kızım,
Kötürüp halk allında...
24
Han, aythanıça, kala
İşletip, Buzjigitni
Namıslı asıratdı,
Asıragança jigitni.
Ol anı bla birge
Kızını kuuançın da
Asıradı, nasıbın
Koymay jerni başında.
Zuleyha ol kalaga
Kirdi da, anda kaldı.
Ol kalanı eşigin
Bir kişi açalmadı.
Buzjigitni üsüne
Kaplanıp, jilyay-jilyay,
Zuleyha ölüp kaldı,
Buzjigitni taşlamay.
Saulay birge jaşarga
Koymadıla alanı,
Ölüp, birge kaldıla
İçinde ol kalanı!
Ol kalanı eşigin
Bir kişi açalmadı.
Ol entda da ma alay
Açılmayın turadı.
Endi biz da bılayda
Eşiklerin haparnı
Eteyik, eşiginley
Ala jathan kalanı.
Endi biz da bılayda
Tohtayık, mudah bola,
Süymeklikni jarıgı
Betleribizge ura.
Oy, Buzjigit, Zuleyha, –
Jüregimi jarası,
Sizge jilyay kalgandı
Tüzlknnü çal anası.
Taunu halkı unutmaz
Açı haparıgıznı, –
Zulmunu tumanında
Bergensiz janıgıznı.
Süymeklikni öçülmez
Otu – turur jannganlay.
Sizni jüreklerigiz –
Ol otça jarıthanlay
Tururla keçeleni
Bu karangı duniyada.
Kyazim jarlı tilinde
Jazgand haparın andan.
1910 – 1917
SARI KOŞDA
I
Jaula, tuuganıgızlay
Anagıznı karnından,
Börüleça, içesiz
Jarlı halknı kanından.
Tınçaymaysız, koymaysız
Bizni ırahat jaşarga,
Bu kol kıyınıbıznı
Adamıça aşarga.
* * *
...Uruçu jıyın etdi
Zalim Çona kesine:
Malla urlau tüşgendi
Entda anı esine.
Ay batıp, jan ayagı
Tınçaygan tap keziude.
Çona biy jıyın bla
Keldi Mujal keçiuge.
Atı kişney tübünde,
Jauga atlanngança ol,
Aytdı abreklerine,
Tau auuşha alıp jol:
– Ey, Gürjünü kuşları!
Biz az auuş aumadık,
Çegemde çola malga
Jol konuş a salmadık.
Anda bizni unuthan
Haparların eştebiz,
– Ol kültıpıs taulula
Uyanngınçı jeterbiz!..
Uruçu jıyın çıkdı
Bızıngıga çabarga,
Sauut küçün körgüzte,
Çola ırıshı tabarga.
II
Tauda jaşagan kıyın, –
Anı kim da biledi.
Jangızlay tirinmeklik
Etiu koldan kelmeydi.
Taşnı birge kötüre,
Malnı da birge küte,
Alay kelebiz tauda,
Kıyınlıklanı büge.
Sarı koş – el jaylıgı,
Anda keçinedi el.
Har kaydaça, mında da
Jarlıga takırdı jer.
Jıyırma üy, koş bolup,
Turadı ol jaylıkda,
Jürekleri hoş bolup
Malga tınçayıulukda.
Ogurlu jer edi ol,
Kişi hata körmegen,
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:18 PM | Mesaj # 10 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
| Bir adamnı malı da
Anda ölüp kelmegen.
Tatımlı edi kırdıgı,
Hosu tüyül bir çöbü.
Mal aynıtır bolganaga
Jok edi anı çegi.
Bızıngı kesi malın
Tutadı Sarı koşda.
Şıkı da koy bölegin
Boladı arı koşhan.
Bıyıl a anda Zuha
Koş tamata bolgandı,
Jıyırma üynü malı
Sarı koşha tolgandı...
Bottalanı Jaşiko
Kadırına minedi.
Jarlılanı malların
Bek toydurup keledi.
Gayda bla Tahir da
Auuşha karaydıla,
Sınçılagan körsek dep,
Jollanı maraydıla.
Sarı koşda bereket
Bar edi, şukur bolsun! –
Jau, bişlyak etedile,
Unutmay elni ongun.
Terk-terk enelle elge
Jaş-kuşla da birleşip,
Tulpar eşeklerine
Gıbıtlanı jükleşip.
Koş galaunu tatıuu
Tamaklarında barır.
Kaymak kalak eltsele,
Egeçleri kuuanır.
Taulu koşda möreze
Etiu da kalmaz, teyri.
Örge, enişge ozgan da
Terk kaytadıla beri.
Kıyır saklaganlaga
Uzun boladı keçe...
Ariu jırlaydı Zuha,
Birsile ejiu ete.
Jibigen buhçakların
Kuruta kıyı otda,
Jomak da aytadı ol,
Tışında kaygı jokda.
Ne dau anga – jaşaunu
Bu ülüşü da igi, –
Jarlını koşu tursa,
Kırmasa ölet kirip;
Otu jansa, kırdıksız
Kalmasala tauları,
İti sürüu kaytarsa,
Kelmesele jauları;
Zulmu tıyagı sabır,
Hıyla jıyın da keri
Bolsala, – özge nasıp
İzlemezi da kerti.
Alay tura edile
Şıkı, Özen da birge.
Ushurda, Toturda da
Kurala koş nögerle...
III
Tahir jigit bardı da,
Kalauurga baş boldu.
Anı ullu köllülügü
Çona biyge aş boldu.
Uruçula kelelle –
Sırtdan halkga hahay et!
Ölüm izleymi keled
Ol Çona biy – murdar it?!
Uruçula kelelle,
Börüleça, jutlanıp,
Ala tasha marayla,
Tau başında kaplaiıp.
Tahir aytdı Mollaga:
«Eşitemise dauurnu?
Jigit, alçı ilişannga
Alda kelgen gyauurnu!»
Molla jütü közlerin
Auuş jolga kadadı,
Tasha kelgen jıyınnı
Jıyırmasın sanadı...
Barakalla, maşalla
Ismayılnı jaşına!
Jigit Molla ok berdi
Bir malgunnu başına.
Molla uşkok athanda,
Uruçu alga sekirdi.
Ok tiygende, çulganıp,
Kaban kibik, ökürdü.
Koşdan çıgıp, eşitedi
Şamsüdün ol atışnı,
Tüz köredi olsagat
Elge kuugun barışnı.
Kesi jengil jetedi
Kan uruşnu allına:
Janından bek korkadı
Jarlı halknı malına.
Tahir keroh bergendi:
«Gayda, munu ata tur!
Uşkogung tauda kalıp,
Kesing koşda jata tur...»
Ok tiygendi Gaydaga –
Ong bilegi kuruşdu...
Jaş bolsa da, Şamsüdün,
Kişi kibik, uruşdu.
Alay duşman, köp bolup,
Koyçulanı ongladı,
Alanı tıyar kibik
Sauut-saba bolmadı...
Okla kelip tielle
Sarı koşnu başına,
Şamsüdün jara saldı
Bir malgunnu başına.
(Kaydan usta boldula
İt malgunla jollaga?)
Barakalla, maşalla
Şaualanı Mollaga!
Ol atdan töngeretdi
Kaçıp bargan malgunnu,
Jetip, koltukdan aldı,
Saldı tobuk karıunu!
Kuruşdurup sanların,
Tepmez kibik baylaydı.
Barakalla, maşalla, –
Jigit bolsa – alaydı!
Çatda uruş baradı,
Eki kaual ne bolsun?!
Dagı saklar umut bar
Jarlı halknı koy koşun.
Çona zalim keledi,
Ak kadırga kaplanıp.
Avstir uşkok atıldı,
Eşik artha japlanıp.
Çona zalim, terk çabıp,
Bıdırkıga sekirdi.
Ok tiygende belinden,
Kızıl kanla kekirdi.
Anı körüp, malgunla,
İtle kibik, ürdüle,
Jartıları uruşup,
Jartıları sürdüle.
Bottalanı Zuhanı
Tüydüle, injitdile,
Kesin terekge baylap,
Ak baytalın eltdile.
Atla bla kuudula
İynekleni, koylanı,
Bolmadı jau jıyınnı
Jarlı koşda koyganı.
Çona biyni ölügün,
Jesir bolgan jaşların
Esgermeyin ketdile,
Alıp kara başların.
Molla, jengil karmaşıp,
Kauallanı jerledi.
Jesirni koşha süyrep,
Izlarından tebredi.
IV
Analanı jaş Husey,
Koşdan çıgıp, taygandı,
Kuşdan ese terk jetip,
Elge kuugun jaygandı.
Elge kuugun kelgenley,
Erle atlaga mindile,
Kan tögülmey, mal artha
Kaytmazlıgın bildile.
Jaboladan – Tebonu,
Bızıngıdan – Aliyni,
Totur bla Ushurdan –
Hamma bla Şamiyni;
Holam elden – Biybertni,
Mahay bla Jaşuknu,
Örge kelsk, Şıkıdan –
Öz konşum Jumaruknu
Jengil tebiretdile,
Sauut-saba berdile,
Duşmannga keçim, tözüm
Bolmazın esgerdile.
Biy, çıgıp allarına,
Atından tüşmey, aytdı: –
Kün jokdu elibizge,
Kırmayın malgun halknı!
Ol bizge çaphanlaga,
Koşlanı çaçhanlaga,
Bet etmey bir insannga, –
Ot salıgız klisaga!
Jaşla jengil ketdile,
Tau tübüne jetdile,
Onou-kengeş etdile,
Keslerin begitdile.
Onouları ol boldu –
Birin koymay kırırga!
Ellerine da çabıp,
Buz urganlay, ururga!
– Korka turgan biz tüyül,
Auuşladan auayık,
Bizge bolgan hatanı
Biz da barıp salayık, –
Dedi ushurçu Şamiy,
Bek ötgür jaş, men bilip.
Atı, kesine uşaş,
Tohtamagan emilik!
– Şamiy, sözüng jütüdü,
Duşmannga keçip bolmaz, –
Dedi Biybert, – tüz halkga
Malgunluk etip bolmaz.
Halk tüyül – duşmanıbız,
Altakla, abrekle!
Bizgeça, ellerine
Palah keltirgen itle! –
Biybert, sabır söleşip,
Tauusumun etgendi,
Alanı anda koüp,
Kesi koşha ketgendi.
V
Tau allına tögülsün
Tau içini altını.
Saraça, jilyay kalsın
Çona biyni katını.
Çona biyni katını,
Saraça, jilyay kaldı.
Gaydanı kuruşdurgan
Biyden Molla dert aldı.
Rasul Allah jarathan
Janlanı arasında
Gayda kibik bolmazed
Adamnı balasında.
Şaualanı Saranı –
Altın haznası edi,
Bottalanı Jakonu
Jarlı balası edi.
Malda ketdi ömürü,
Bolmadı kışı, jazı.
Sarı koşda jazıldı
Anı hajret niyazı.
Sıylı faygambarıbız,
Mal iesi Şogayıp,
Jolubuznu saklagan
Tauda, tüzde, sagayıp, –
Keçe kelip, Gaydaga
Uuaz berip ketgenli,
Jarlılanı malların
Anga amanat etgenli, –
Irazı bolup, el koün
Ol bek usta küteed,
Geleulü jerle izlep,
Uzaklaga keteed.
Suu içirip, tuz berip,
Karadı har malına,
Sau tutup, semiz etip,
Jetdirdi zamanına.
Köp çapdı bu sırtlada,
Arıp da olturmadı.
Ne eteyik, mubarikni
Allah da ongdurmadı.
Ok tiydi bileginden,
Ekinçi – jüreginden.
Saranı künü batdı, –
Palah eşigin kakdı.
VI
Koşda kalgan ekeulen –
Tahir bla Şamsüdün, –
Mal üçün jan ayamay,
Kördüle palah küyün.
Kördüle koş allında
Uüp turgan kannı da,
Kördüle tal terekge
Baylanngan Zuhanı da.
Terk jetip, jarlı jannı
Terekden algandıla, –
Jip kesgen jaraları
Kan tırmı bolgandıla.
Üç koyçu, az kesekge
Olturup, es jıydıla.
Mal nedi, – entda bolur, –
Gaydaga jarsıdıla.
Tüzetip, üsün jabıp,
Saldıla koş allına,
Hıjısı, at ieri –
Barı da boş kaldıla.
Adam kannga boyalıp,
Bıdırkıga sekirgen,
Ok tiygende belinden,
Kızıl kanla kekirgen, –
Çona biy da jatadı,
Kuruşup sanı-çarhı.
«Kültıpıs taulu» degen
Etedi endi hır-hır!
Jatadı eki ölük,
Alaga palah kelip!
Biri – malın kütüuçü,
Biri – haule jürüuçü.
Biri – malçıgın kütüp,
Öz kıyının aşagan,
Biri – zulmu jol ızlap,
Urlap-tırnap jaşagan.
Biri – kıyı ot etip,
Tau suuugun horlagan,
Biri – kılıç suuurup,
Zorlaga başçı bolgan.
Biri – ahırat surap,
Bir Allahha jalınngan,
Biri – altın çabaknı
Suratına tabınngan.
Biri – belin tüzetmey,
Sabiyine karagan,
Biri – auuşdan auup,
Çola malla maragan!
Çona biy ölüp jatad,
Öz kanına boyalıp.
Bıkıda jesir malgun
Karayd anga, çamlanıp.
Çonaga kesilgença,
Anga da kesildi jol:
Terslik joluna çıgıp,
Jesirge tüşgendi ol.
Koyçula, kelip, anga
Tebine turadıla,
Dert alırga aşıgıp,
Kengeş da kuradıla:
Ol palah jolouçunu
Onouun etergedi:
Gaydanı dertin alıp,
Jengil öltürürgedi!
VII
Bu keziude alayga
Biybert jetip keledi.
Atmagız dep, uzakdan
Kıstau belgi beredi.
Anı körüp, malçıla
Sarhoş bola, mıçılla.
Kan jugu bolgandıla
Jaş baylanngan çıpınla.
Biybert türslep karaydı
Kündüzgü uruçuga,
Anı kazauatına
Bolmaydı adam çıdap.
Til bilmegen kıyınlı,
Küreşedi ıçhınırga,
Hazırdı keçim izlep,
Allına jıgılırga.
Biybert, sagışlı bolup,
Tahir taba atladı.
Atın ilkiçden alıp,
Bılay ayta, atlandı:
– Tahir, ayıp etmeseng,
Bir sözüm bardı meni:
Kannı kan bla juumay,
Boşlayık bu hauleni.
Ol jarlı anasına
Kıçırıp jilyayd mında,
Tersdi, alay biz hurmet
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:19 PM | Mesaj # 11 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
|
Eteyik jaşlıgına!
Kart Tahir, bek ogursuz
Bet alıp, kayırıldı:
– Biybert, sen halalsa da,
Bilmeyse aytırıngı!
Jau çapdı kündüzgü kün,
Keçim deyse küyüne!
Duşmannga hurmet etgen
Sau kaytmauçudu üyüne!
Andan ese barayık,
Malgunlanı tabayık,
Malıbıznı kaytarıp,
Kanıbıznı alayık.
Tahirni sözün jaklap,
Şamsüdün da söleşdi:
– Duşmanlaga bet etgen
Ol ters ugay, – bedişdi!
Tau artını malgunu
Jollaga ustadıla,
Izlarından kuumasak, –
Bizden kutuladıla.
– Bediş – jauga bet etgen,
Men da bileme anı.
Kereksiz tögülür dep
Korkama adam kanı!
Bu jaşdı, sakal-mıyık
Endi urgand, körebiz,
Jaşha aman tübese,
Teriltedi, bilebiz.
Bizni kibik, anı da
Bar anası, egeçi,
Kayda da har ananı
Birça küedi içi.
Har kaydaça, bizde da
Bardıla bek «jigitle» –
Börü jıyından başha
Bolmagan haule itle.
Şakman ulu Daulet da
Katı aythandı bizge:
Ebze elni kırmayın
Kaytmazga elibizge.
Alanı hataları
Jetedi kesibizge.
Jaşau tınç bolmaganın
Alayık esibizge.
Çona biy kanlı edi,
Mayna, Allah iymedi,
Kara jol izley ese –
Tersligine tübedi.
Çona biyni betinde
Körmeyik ebze halknı.
Ol da, bizniça, kıyın
Jaşau etgeni hakdı!
Kart Tahir, sabır bolup,
Biybertge ıspas etdi;
Anı tüzlügün köre,
Ogursuzlugu ketdi:
– Ölümge – ölüm desek,
Ölümge ahır kelmez.
Uruşda ölüm hakdı,
Jesir a alay ölmez.
Siz anı atha baylap,
Eltigiz birgegizge.
Çonanı tasha jolun
Körgüztüp barır sizge.
Auuşda atdan teşip,
Joluna jiberigiz,
Ol, kaçıp, alır uşkok
Ne bolur nögerigiz.
Ol, kaçıp, uşkok alsa,
Jaş tüyüldü – duşmandı,
Kazauatda Allah da
Öltürge buürgandı.
Barıgız, men bılayda
Turayım, koşnu korup.
Jamauat agaç atın
Terk jerlep, jete bolur.
Koyçula, güren turup,
Şeyitge duua etdile.
Jaunu ızından bolup,
Terk atlanıp ketdile.
Alay tüşmedi ol kün
Auuşda kan alırga,
Jarlılanı malların
Sau-esen kaytarırga.
Keçe belinde koşha
Kaytdıla, arıp, talıp,
Kiydile otdan kölek,
Duşmannı jetmey kalıp.
VIII
Maydannga jıyılgandı
Mujal elni adamı.
Jauar künden muthuzdu
Har birini karamı.
Mujal suunu boynunda
Ürülgendi koy bölek,
Kıyın jolnu kötürmey,
Haram ölgen mal da köp.
Karayla da – ak atda
Çona biyni körmeyle,
Malnı sürgen jaşlaga
Salam-kelyam bermeyle.
Alanı sürüp kelip,
Araga algandıla,
Haram tulukla etip,
Tuuraga salgandıla.
Çubur çepken kiygenle,
Jubu sakal iygenle,
Bek usta hunaçıla,
Sabançıla, malçıla –
Alanı ellileri,
Har işde ökülleri.
Tulpar Beso jürüydü,
Tapmay olturur jerin.
Urup keldi maydannga
Mujal elni babası,
Kün tıyaklay janadı
Anı altın abası.
Altın joru boynunda,
Uzun tıyak kolunda,
Elni jıyar umutu
Bardı kesi horuna.
Jor altınlı tıyagın
Terk-terk uradı jerge,
Ol naças da ırazıdı
Adam öltürgenlege!
– Artıklık tüyül – tüzdü
Jaşlanı etgenleri,
Jorubuznu maltayla
Tau elleni itleri!
Çegemni abrekleri
Az çapmadıla bizge, –
Urlap, tınçlık bermeyle
Tuugan sabiyibizge.
Klisabıznı tonagan
Ataylanı Jurtubay,
Altın çabaknı urlap,
Ketgen edi, tutdurmay.
Altın çabak – Teyribiz,
Betibizni jarıthan.
Ajaşhanlarıbızga
Tüz jolların tanıthan!
Altın çabak ketgenli
Bereket da ketgendi,
Teyri bizni ters körüp,
Aç, jalanngaç etgendi.
Tau artını malların
Saulay sürüp kelsele,
Çegem elle birigip,
Bizge jasak bersele, –
Altın çabak dauletin
Bizge kaytaralmazla,
Musliyman majüsüle
Bizge dau aytalmazla.
Har majüsü tauluga
Jürekde dert kaynasın,
Svanlı bolup, bir adam
Anı da unutmasın!
Babasnı sözü jarap,
Bayla tiriledile,
Zulmuçula kayda da
Bek terk birigedile.
Çona biyni ahlusu,
Juuugu, tengi – barı,
Kan izlep, – adam kanın,
Sermeyle kamaların!
Kozutup mamır elni,
Teriltip kartnı, jaşnı,
Turalmay jerlerinde,
Buzalla taunu, taşnı.
Halk anga boysunmaydı,
Biledi jaramazın, –
Babas ne küreşse da,
Kan tögerge barmazın.
Babasnı sözün bölüp,
Boldurmay muratların, –
Halk süygen tulpar
Beso Aytadı işni hakın:
– Çegemge barıp-kelip,
İgi bla jaşadık,
Koşlarında olturup,
Halal gırjın aşadık.
Taulada birçad jaşau;
Taş köpdü, aşlıgı – az,
Biz çapdık koşlarına, –
Unuturga jaramaz.
Birge ete keldile
Eki halk da işlerin,
Da bizni jau etdile
Elibizni itleri.
Tınç koşlarına çabıp,
Kauga saldık ellege,
Babas, anı tüz körüp,
Köl beredi serlege!
Köp tözdük – endi boldu –
Zalimleni küyüne,
Halkga keregi – tınçlık,
Anı izleyd, tüyüle.
Beso suhu karadı
Kılıç kayırganlaga,
Babasnı sözün jaklap,
Millet ayırganlaga.
– Jangı kan izlemeyin,
Ketmeyin boş tersine,
Karasagız igidi
Çonanı ölümüne.
Sıylı babas bılayda
İzleydi açı dauur,
Çurumga jaraşdırıp
Altın çabaknı dauun.
Kertidi, ertte bared
Çegemde bir abrek, –
Ataylanı Jurtubay –
Köp aylanngandı halek.
Alay ol bizni sıylı
Klisabızga tiymegend.
Ol dinsizni ayagı
Eşiginden kirmegend.
Bizni jau eter üçün
Aytılgan sant tauruhha
İynanıu jok, – ol işdi
Halknı kölün auruthan.
...Bölündü el ekige,
Jarlı halk boldu birge.
Ol tutdu tüzlük jolun,
Horlatmay zalimlege.
İzlemey uruş, tüyüş,
Tüz aytdı tiejegin,
Jaraşıu tabar üçün
Halklaga ne keregin!
İgidi, jauluk ketip,
Araga birlik kelse;
İgidi, eki halk da
Jaraşıp jaşay bilse...
Besonu başçı etip,
İydile keleçile,
Holamnı koy bölegin
Aydalla tüz kişile.
Zuhanı ak baytalın
Aldıla, adej tutup, –
Şagatlık kerek edi,
Jaraşıu izley turup!
IX
Mallanı kaytarırga
Atlanngan er ulanla
Bızıngı auuşundan
Audula Bulunguga.
Mölüşkü özeninde
Köründü eki atlı,
Tıngısız – karamları,
Halları – tüz muratlı.
Bek ötgür Aliy edi, –
Terk çabıp, alga ketdi,
Ol kelgen atlılaga
Jıyından alga jetdi.
Tanıdı, seyir ete,
Zuhanı ak baytalın,
Kelgenle, atdan tüşüp,
İzleyle söznü tabın.
Terk jetdi atlı jıyın,
Sak karay tögerekge.
Besonu, nögerin da
Tıydıla bir bölekge.
Bottalanı Zuhanı
Auuş augan ak atı
Kişnep keldi allına, –
Mujal elni şagatı.
Ak baytal, anı tanıp,
Közün, başın jaladı,
Közleri mılı bolup,
Bek sabırsız karadı.
Alay çegemli jıyın
İzlemedi jangı kan,
Jaraşıunu sayladı
Ayrılıkdan, jaulukdan.
Baş iyip, ong kolun da
Salıp köküregine,
Beso şatık söleşdi –
Usta çegem tiline!
– Bek buşuulu iş boldu,
Palah keldi auuşdan.
Adamla elgendile
Entda uşkok tauuşdan.
Elibiz boldu şagat
Bu jangı haramlıkga.
Mujalnı hauleleri
Çapdıla kara halkga.
Ölüm jok keleçige,
Kelgenbiz allıgızga:
Algınça, konak etip,
Koysagız hantıgızga!
İtleni onouların
Tözsegiz kesibizge!
Jau ugay – şuöh bolup,
Kelsegiz elibizge!
Jamauat anı tilep,
Saklaydı jaraşıuluk,
Sizniça, bizge da jük
Arada kara jauluk.
Sizniça, biz da katı
Süd etebiz terslege,
Jütüdü malgun kılıç,
Az boldu namıs degen!
Terslik boynubuzdadı,
Erkinsiz çamlanırga, –
Keçmeyin tüzlük kanın,
Dertigizni alırga!..
Biybert, ne eteyik dep,
Karayd nögerlerine.
İçinden a ırazıdı
Keleçi kelgenine.
Anı tüz umutları
Barı kerti bolganı,
Ebze el jauluk ugay, –
Jaraşıuluk sorganı, –
Jaşaunu sartı edi,
Anı tüzlügü, kaçı.
Jarası küydürse da,
Jaraşıu izler malçı!
Biybert bek alga, kelip,
Azat etdi jesirni,
Hakdı endi ol jaşnı
Jolga çıkmazı, esirip!
– Bilebiz, ebze halkda
Jokdu terslik, hıylalık.
Bizniça, ol da tauda
Jaşau eted, kıynalıp.
Malgunla kayda da bir, –
Alaga bet, nizam jok.
Konşusun ayamagan
Üyüne da atar ok.
Bilebiz ebze halknı
Hunerin, igiligin,
Ol kesi tıya bilir
Börüsün, haule itin.
Kol tutuşup, jaraşıp,
Sauluk, tınçlık sordula,
Gürjü konaklarına
Ala jarık boldula.
Çegem koşlaga eltip,
Sıylı körüp, karalla.
Kayda da çomartdıla
İş ahlusu adamla.
Ekinçi kün Beso da
Alıp ketdi jıyınnı...
Çegemli konaklaga
Mujal saulay jıyıldı.
Besonu arbazında
Toguz kazan asıldı.
Jauluk ketip aradan,
Bir birge jol açıldı.
|
|
| |
Assı | Tarih: Pazartesi, 30-12-13, 8:21 PM | Mesaj # 12 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
| Kılıçlaça, er jaşla,
Örge etip jenglerin,
Aşlauga saladıla
Koy uça şişliklerin.
Ebze çagır oynaydı
Kümüşlü müyüzlede.
Beriledi nalat da
Har kayda küysüzlege.
Ajımlı ölüm köpdü
Taulada em tüzlede.
Kıyınlık köp keledi
Jarlıga, öksüzlege.
Dagıda saula sauluk
İşlerin etedile,
Bir birge kala bolup,
Buşuunu kesedile.
Şukur bolsun! – Adamnı
Horlatmay keledi esi,
Jaşaydı ol, jauluknu
Aman tamırın kese!
Har kayda terslik süygen
Tersligine jetedi,
Kyazim da bu nazmunu
Anı üçün etedi.
Har kayda da tüz adam
Tileyme horlasın dep!
Har kayda da ters adam
Tüp bolsun, ongmasın dep!
1916
MAHETÇİ BLA SALİYHAT
Eki janı – biyik tau,
Tuugan edim bir elde.
Özeni jay, tauu kış,
Hauası salkın jerde.
Atam, anam kart boldu,
Üyürde men tamata.
Katın al dep kısdıla, –
Kaydan çıkdı bu hata?
Bir işge – ol ullu iş,
Sagış eterça boldum.
Elde adetge köre,
Üyde kartlaga sordum.
Kartla erkin etdile
Ol onounu kesime.
Uzak barmay, konşuda
Tüşdü bir kız esime.
Taukel etip tiledim,
Keleçibiz – Karamay,
Bek kuuanıp aylandı,
Başha işge karamay…
«Babliyga ua, bir Allah…
Köp kıyından solursuz,
Allah aytsa, top kibik,
Tolu üyürlü bolursuz…»
Bolsa – bolur kesiça, –
Suu surat, uzun sanlı,
Körseng – karap tururça,
Adepli, ariu sınlı…
Oramnı ötdü Saliyhat,
Biz söleşe turganlay.
Anı körüp, türlendim,
Şo eliya urganlay.
Saliyhatnı körgenley,
Babliyganı unutdum.
Taplıgından iymenip,
Söleşmeyin kutultdum.
Aşım, başım tas boldu,
Jan tınçlıgım kurudu.
Bara turgan joluma
Temir kafu uruldu.
Keçem, künüm çars boldu,
Kaygılarım çaçıldı.
Jar oülgan joluma
Teyri eşigi açıldı.
Köp aylandım, uyalıp
Kızga halımı aytırga.
Bir kün saklap turganem,
Ol da suudan kaytırga.
Biyçe kızlay atladı,
Çeleklerin tolturup.
Men tansıklap karadım,
Tuurasında olturup.
Sekirip örge turdum,
Ol da suudan kaytırga.
Arsarsız jolun tıydım –
Kölümdegin aytırga.
Karagan karamından
Kamadıla közlerim…
Kayrı ketip kaldıla
Meni aytır sözlerim?!.
Saliyhat Söz koratıp kıynalma:
Aytırıngı bileme.
Ahşı jaş, kız tileseng,
Oramlada tileme.
Mahetçi Bazınmasam kesime,
Çıkmaz edim allınga.
Kararıgım keledi
Seni ariu halınga...
Saliyhat Sen tanıysa atamı,
Toyga ne mal soyarsa?
Koy, karama kızına –
Köz tiyirip koyarsa.
Mahetçi Közüm senden toymaydı,
Sözüng kengde koymaydı.
Korkma, sen kirlik arbaz
Kurmanlıksız bolmaydı.
Saliyhat Adet bla tilerça,
Barmıdı ullu baylıgıng?
Ne tamammı sunasa
Sıfatıng, çıraylıgıng?
Mahetçi Irıshı – taşadadı,
Baylık üçün süymedim.
Süymeklikni karıuun
Sanga deri bilmedim.
Saliyhat Jürek – jürekge açhıç, Jüregingi bileme.
Koy, seni atam unamaz,
Tahlık kızın tileme.
Mahetçi Seni ariu auazıng
Akılımı aladı.
Atangı katılıgı
Manga korkuu saladı.
Saliyhat Men da atamdan korkama,
Ogursuzdu, küysüzdü.
Kızın sanga berirmi –
Jarlıdı der, üysüzdü...
Mahetçi Jarlılıgın bilmegen
Bay bolup da ne eter?
Biz ekibiz bir bolsak,
Ol baylıkga ne jeter?
Saliyhat Allay nasıp kim berir –
Süygenle bir bolurça?
Mından arı korkuusuz
Kaygıladan solurça?...
* * *
Açıu tiydi Kallannga
Saliyhatnı etgeni,
Neden da küç köründü
Aytmay, kaçıp ketgeni.
«Bazınıp turgan kızım
Başımı kesip ketdi,
Kartlıgımda uyalmay
Halkga çıkmazlık etdi...
Ullu edi namısıng
Namıs kerek jerlede...
Köp jıllını aylandıng
Onou etip ellede...
Halkga etgen onouung
Tabılmadı kesinge...
Bolatlaga kaçarga
Kaydan tüşdü esinge?..
* * *
Zabakları, jıyılıp,
Bolatlaga çapdıla.
Eki köpür arada
Ketmez açıu tapdıla.
Ullu mejgit allında
Ullu uruş kurdula.
Mahetçini burnuna
Tıyak bla urdula.
Adil ketdi çaphanlay
Çerek köpürden ötüp,
Koldan kelmedi anı
Tıyarga, ızından jetip.
Soralanı üylerine
Urup kirdi sormayın,
Kanı ketip betinden,
«Sau kel», «sau bol» bolmayın.
Kirip barsa otouga –
Jabıu artında adam jok!
Jer tübüne kirse da,
Tapmay kaytır amal jok!
Arlak barıp karasa –
Müyüşde hapçuk töbe.
Müyüşde hapçuk töbe –
Solusa, örge köbe.
Adil junçup kalmadı –
Hapçuklanı taşladı,
Sora-suray turmayın,
Kıznı tüyüp başladı.
«Öltürse – öltürsün» degen
Halı bar Saliyhatnı.
Bu üyge süyüp kelgen
Jalı bar Saliyhatnı.
* * *
Esli kartla, süelip,
Uruşnu da tıydıla.
Ayıp etip Kallannga,
Kesi üyüne jıydıla.
Etgen işin tüz körüp,
Ol keçginlik sormadı...
Tıyak tiydi kieuge,
Başha hata bolmadı.
Bir kauum kün ozganlay,
Keleçile keldile.
Üyge okuna kirginçi,
Bolmazlıgın bildile.
Malkarda kart kalmadı
Jaraşdıra kelmegen...
Bu duniyada bolurmu
Antına bir ölmegen!..
Bıllay a kim körgendi –
Adam sözün almagan,
Antına bılay katı...
Üyü kurup kalmagan!
Ne küreşdile ese da,
Jüregi teşilmedi,
Mahetçini sartından
Bir toklu kesilmedi.
* * *
Bıllay kuuanç kim eştdi –
Toü-oünu bolmagan.
Kelin kelgen künlede.
Üyü adamdan tolmagan.
Boza ayak kötürüp,
Adam algış etmegen,
Bu haparnı kaygısı
Köpge deri ketmegen.
Bolatlanı Mahetçi
Bek ayıpsız jaş edi.
Ol jıyılgan jerlede
Tenglerine baş edi.
İgilikden ne hayır –
Tabılmasa juuukluk?
Aragızga tüşgendi
Jılınmazça suuukluk.
Soralanı Ahmatda
Köp turdula konakda,
Anı etgen namısı
Unutulmaz jomakda.
Saliyhatnı kaygısın
Bek küreşdi çaçarga –
Jüregin japsarırga
Kölün aşha açarga.
Kaygısı köp Saliyhat
Aşın-suuun da koydu.
Jaşar üçün termilgen
Taza janından toydu.
Katında turgan kızla
Ol jilyasa – jilyayla.
Başın tobuklarına
Salsa, çaçın sılayla.
Etgen işi Ahmatnı –
Unutulmaz, ölse da,
Jarımadı Saliyhat,
Ol ne sıylı körse da!
Konaklıkdan kelinni
Üyüne eltdi kesi,
Künlümde örlep bara,
Tayışhan edi esi.
Bolatlanı kartları
Kuuandıla-jaşnalla.
Kelin üyge kelgenley,
İgi karap başlalla...
* * *
Saliyhat turdu alay –
Adam barmay üyünden,
Barlıkla da korkdula
Atasını küyünden.
Jangız kiçi egeçi,
Taşalanı keledi,
Anası Ayşat jibergen
Saugalanı beredi.
Arık boldu Saliyhat
Jilyagandan, sagışdan.
Anga ölürge korkuudu
Atası etgen kargışdan.
Alay jaşay turganlay,
Bılaga auruu tiydi.
Siz körgen mudahlıknı
Sizge deri kim bildi?
Saliyhat ongsuz boldu,
Juuukları jetdile.
Kalannga da sormayın,
Kesi üyüne eltdile.
Keçginlik tilep kızga
Küreşdile Kalannga,
Bermedi ol keçginlik
Süygenine bargannga.
Ayşat jilyap tiledi –
Jengilmedi sözüne.
Kızı öle turganda,
Karamadı közüne.
* * *
Kazaklanı Jünüsdü.
Jarsıp, darman izlegen.
Darmandan öllüklerin
Ol da, harip, bilmegend!
Künlümge örlep kelding,
Darman suuung – kolungda.
Kallay ogursuzluk bar
Bügün seni jolungda!
Sen kelgende, Mahetçi
Tura edi jathanlay.
Aşı-suuu bolmayın,
Karnı içine kathanlay.
Mahetçige içirding
Agaç ayak tolturup.
Biraz hapar da aytdıng,
Tüz allında olturup.
Endi igi bolur dep,
Mahetçige köl etdi,
Darman suuun da alıp,
Saliyhatha ol jetdi.
* * *
Jarlı egeçing Ayşat
Kuuandı kelgeninge,
Şukur etdi Allahha
Juuuknu bilgeninge.
Saliyhat jathan jerge
Çırmausuz kirip bardıng,
Ölmezlik jaş jannı sen
Ajalsız tartıp aldıng.
– Mahetçige içirdim,
İgirek bolup kaldı.
Seni da sau eter, – dep.
Darmannı allına saldıng.
– Mahetçi içgen suudan
Ne bolsam da, içeyim.
Sen keltirgen darmannı
Jararlıgın köreyim. –
Saliyhat içdi suudan,
Ne içgenin bilmedi.
Andan artda auzuna
Ölgünçü suu tiymedi.
* * *
Mahetçi etgen edi
Ahlulaga amanat:
Saliyhatha jaş tuusa,
Atagız dep Kanamat...
Jarlı bala Saliyhat,
Sezdingmi ajal kelgenin?
Sen kalay da bilgeneng
Mahetçini ölgenin?
Kün ortada jan berdi,
Közleri örge aralıp.
Katınla sarnaydıla,
Jürekleri taralıp…
Jarlı bala Saliyhat,
Sezdingmi ajal jetgenin?
Sen kalay da bilgeneng
Mahetçini ölgenin?
Saliyhatnı küyü
«Jar başında taş üyçük –
Keseu başlay karalsın!
Meni jauum, jaş bolup,
Süygenine taralsın!..
Kaya allında kökbaş üy
Şeker tuzlay erisin!
Meni jauum, kız bolup,
Süygenine termilsin!
Eki janı – biynk tau. –
Bir birine oülsun!
Süygenleni koymagan –
Arasında joülsun!
Men da barıp busagat
Kabırınga kirirme.
Ne jürek kıyınıngı
Sormaganlay bilirme.
Men tuumay kalganlıkga,
Ne bolluk edi sanga?
Sen tuumay kalganlıkga,
Ne bolluk edi manga?
Bıllay bir küer kibik,
Sen ne köründüng manga?!
Bıllay bir süer kibik,
Men ne köründüm sanga?!
Tüzlede subay çıbık
Körmegenmi edi janım?
Tükende orus surat –
Körmegenmi eding anı?
Sensiz kalgan duniyada
Men kalay jaşar edim?!
Auazıngı eşitmesem,
Akıldan şaşar edim.
Sıfatıngı körmesem –
Körge kirip keterem,
«Kel» degende – kelmesem –
Kesimi asmak eterem.
Endi sen ölüp ketip,
Bu duniyada ne manga?!» –
Olsagatdan jan berdi,
Kalay tözer edi anga?!
* * *
Bir auruudan aurulla,
Bir auruudan öldüle,
Bir kabırga kirdile,
Ortaların böldüle.
Koyamı edi atası
Ortaların böldürmey!
Küysüzlügün körgüztmey,
Anda da bir öltürmey!
Ol eki da jarlıga
Bir janazı etdile,
Zabaklanı serreylya
Birem-birem ketdile…
Saliyhatnı auazı
Kökge bashıç salganma,
Tumanlanı çaçarga,
Atam Kallan koymaydı
Mahetçi bla kaçarga.
Kaçsam a, billik edim
Kaysı jolnu barırga.
Küysüz atam koymaydı
Bolatlada kalırga.
Kartla örlep baralla
Meni ogursuz atama,
Tobaga bir kaytmadı
Meni etgen hatama.
Sen ne tukum balasa – Ata sözge sıyınmay? Kayrı ketip barasa,
Bu duniyada tıyılmay?!
Sen ne tukum anasa –
Sabiy üçün jaşamay?
Kayrı ketip barasa,
İçer suuung boşalmay?..
* * *
Darman tapmay kaldıla
Sizni igi eterça.
Kimge ne hata etdigiz –
Jaşlay ölüp keterça?
Sizge duua jazmagan
Halkda adam kalmadı –
Bir sebeplik kelmedi,
Bir boluşluk bolmadı!
Jansız zatha jan çıgıp, Bu hariplege erirge
Biteu Malkar keldile Ölüklerin körürge.
Üç ölüknü tüzetip,
Eki salga saldıla.
Bılanı ahluları
Jilyay-uluy kaldıla.
Buşuuları bir etdi,
Balaların kapdıla.
Süymeklikge jau bolup
Ne igilik tapdıla?!
Açılganlay kalgandı
Mahetçini eşigi,
Birgesine baradı
Saliyhatnı beşigi.
Kart atası Kallan da
Börkün enişge kiygendi,
Jerge karap kalgandı.
Eki kaşın tüygendi.
Efendile aytdıla —
Birge kabır kazarga,
Sın taşların bir etip,
Eki atnı jazarga.
Kazıuçula kazdıla,
Jazıuçula jazdıla,
Duniyaların bir etip,
Azıuçula azdıla.
Bir birlerin süydüle,
Bir birni ariu kördüle,
Bir uuahtıda aurup,
Bir künde jan berdile...
İynanmagan – karasın
Ullu Tüzde obaga.
Endi kızı kaçhanla,
Kaytmamısız tobaga?
Mekkya bolsun, bir bolsun
Ullu Tüznü obası.
Kyazim etgen bu küy da –
Malkar Elni tobası.
DASTANLARI Jaralı jugutur
Buzjigit
Sarı koşda
Mahetçi bla Saliyhat
|
|
| |
Assı | Tarih: Çarşamba, 03-06-15, 0:13 AM | Mesaj # 13 |
Albay
Grup: Admin
Mesaj: 93
Ödüller: 0
İtibarlarınız: 5
Konum: Dışarıda
| Osuyat
Meni duuama kellikle, Janazıma süellikle, Tert sanımı juuarıkla, Bashıçımdan tutarıkla;
Kabırımı kazarıkla, Manga küyüp azarıkla, Salımı eltip barlıkla, Sau-salamat kallıkla,-
Barıgızga bardı sezüm, Osuyat etedi Kyazim: Kıyın kün jaşay bilirge, Bilek boluguz bir birge!
Birlikde – tirlik, biligiz, Bir birig8izni süyügüz! Ariuluk bolsun tiligiz, Hata kermesin üyügüz.
1944 ****
5
İgi söz
İgi söznü biçak kesmez, İgi söznü boran eltmez. İgi söz otda da küymez, İgi sözge baga jetmez.
İgi sözsüz jaşau nedi? Tuzsuz hantha teppe-tengdi! İgi söznü aythan – erdi! Akılı, jüregi kengdi.
İgi söz – halknı küçüdü, Zulmuga kebin biçedi. Ol igileni işidi, Osallaga kamiçidi.
İgi söz korkgannı bilmeyd, Bayga mujuraça tied. Jarlı üyge ökülça kired, Kıyınlıkga ol ong bered.
Ok jerine jetip, suuuyd, Suu da bir zamanda kuruyd, İgi söz suuumaz, kurumaz, Anı kişi tutp tıymaz.
İgi söz – jomakdı, jırdı, Sözü barnı – küçü bardı! İgi sözsüz duniya tardı, Jürek, jol da karangıdı.
İgi söz – köz jarıgıngdı, Ahlunga aytırıgıngdı. Jılı otdu ot jagangda, Ol koruulayd duşmanıngdan.
Toüng, kuuançıng – igi söz, Künde jubançıng – igi söz. Künde tıyançıng – igisöz, Kamang, kılıçıng – igi söz.
İgi söz – jol nöger bolad, Kıyın kün birgennge barad, Biz ölsek, igi söz kalad, Ol sau kanlaga jarayd.
Kyazim sözün bermez sizge, Zulmunu süygen betsizle! Meni sözüm – nögerd tüzge, Tıyanç fakırga, öksüzge!
1905 **** Kongur taşım, biyik kayadan tüşüp, Endi, harip, teren kolda jatasa. Amal çıgıp, artha-kesi kayanga, Kongur taşım, sen ne hazna kaytasa!.
Men fakırnı taş okuna et, Allah! Alay tuugan ot jagama elt, Allah! Mında kömüp koyma da kumlarınga, Kayıtar, Allah, kayıtar sen taularıma! *** 4
JARLI HALKIM
Men aythannga tıngılagız, Aythanımı angılagız, Şaşar jolda siz barmagız, Jüreklege açıu salmagız.
Tamata onounu biçdi, Milletge köçerge tüşdü, Tersi, tüzü ayırılmay, Bu ne alamatlık işdi?
Azıksızlay çıkdık jolga, Kaygı bla, arıp-talıp. Ölgen – ölüp, kalgan – şaşıp, Aslamıbız jolda kalıp.
Duşman otu jetdi bizge, Terslik boldu bu jol tüzge. Başıbız tüşdü sözge, Erişi köründük közge.
Tolturganbız vagonlanı, Tanıganbız kurç jollanı, Tüzetirle zakonlanı. Tözüm bolsun az zamannı.
Az bolgandı karıuubuz, Erşi boldu ariuubuz, Bılay bolsa barıuubuz, Bolmaz bizni jarıuubuz.
Aman boldu jaşauubuz, Tatıusuzdu aşauubuz, Kıyından jok boşauubuz, Telilegedi uşauubuz.
Suuudula tiri sanla, Eridile jürek jaula, Kıynalalla jarlı janla, Sıraf boldu kolhoz malla.
Jeribizge duşman keldi, Bizni jok eterge dedi. Jetmez bizge assı derti, Kesi keter taudan keri.
İşdi sizni jaşatırık, Ariu kiyip, aşatırık, Bıllay tar jolga tüşgende Namıs bla boşatırık.
Halkımdan tilep aytama, İşlegiz, işni koymagız. Korkmagız, siz kutulursuz, Kol jetdirip, bet joymagız.
KYaZİM,1944
0
Allay biyle kerek bizge
Halkga salmay bugou, kişen, Namısların tuta bilgen, Tereni jaulap, tüzge burgan, - Allay biyle kerek bizge.
Halknı ongar jolun izlep, Alga karap, jolga tizgen, El jumuşun tuura süzgen, - Allay biyle kerek bizge.
Halknı tizip halal işge, Sak bolup ümmetibizge, Nür keltirgen betibizge, - Allay biyle kerek bizge!
Duniyalıkga hıysap etgen, Günah etmey, suuap etgen, Jalçı jekmey ölüp ketgen, - Allay biyle kerek bizge.
Kul, özden dep ayırmagan, Madar izlep, tüz karagan, Orun bergen igibizge,- Allay biyle kerek bizge!
Katı tuthan dinibizni, Şatık bilgen tilibizni, Saz etmegen künübüznü,- Allay biyle kerek bizge!
1900
**** 8
Adamdı bizni atıbız
Aytama, kulak salıgız, Hatadan keri kalıgız, Sözümü esge alıgız,- Adamdı bizni atıbız.
Biyikdile taularıbız, Bek köpdüle jaularıbız, Eşitilsele daularıbız,- Adamdı bizni atıbız.
Jeribiz az, köp taşıbız, Takırdı bizni aşıbız, Dagı tözedi janıbız,- Adamdı bizni atıbız.
Ürkgen sürüuley halkıbız, Jokdu ongubuz, hatıbız. Tolmaydı köp muratıbız,- Adamdı bizni atıbız.
Zulmuga jetmey karıbız, Kaynaydı kızıl kanıbız, Da bükmez palah – kanlıbız,- Adamdı bizni atıbız.
Krangıdı öz halkıbız, Birlikdi tuthan antıbız, Kelgenge bardı hantıbız,- Adamdı bizni atıbız.
Bek köpdü zatıbız, Azlıkda çomartıbız, Ketmesin bu kuuatıbz,- Adamdı bizni atıbız.
Alga barayık surap ız, Köp kıynalsa da janıbız, Tolur bir kün muratıbız,- Adamdı bizni atıbız.
1908
****
İGİLİK
İgilikge sarkadıla çerekle, İgilikge ösedile terekle, İgilikge sauulalla iynekle, İgilikge bişedile kögetle,
İgilikge çagadıla kırdıkla, İgilikge tuuadıla tuudukla, İgilikge tartıpdıla jürekle, İgilikge bolsun barı tilekle!
KYaZİM,1930
***
0
KERİMGE
Kelseng, sen eski üyümü körürse, Meni eski gürbejime kirirse.
Meni kalay jazganımı bilirse, Sen, jaşım, Kaysınça «teli» tüyülse.
Kadırlaga minip, örlerbiz elge, Nazmuçu, tohtaman, baradı örge.
Har adamga jürek bla kan birdi, Nazmuçuga nazmu bla jan birdi.
Nazmuçu nazmuçuga karındaşdı, Anı angılamagan nazmuçu – boşdu.
Temir işleyme, nazmula jazama, Aksak bolsam da, sizni ozarma!
Lakırdanı kertige tergemegiz, Kart sılhır bolgand, mahtanad demegiz!
Lakırdasız – duşmanıbız jaşasın, Jarık sözsüz – bizni jauubuz kalsın.
Jarık söz – üyde çırak kibik janad, Jarık söz – jaşauubuznu jarıtad.
KYaZİM, 1940
******
1
(«Tahir bla Zuhra» degen dastandan)
Bu duniyaga alay keledi süymeklik Jer jarıtıp, jaz başı kün kaythanlay; Tangnga çıgıp, erkin uçhan kanatlı Adamlaga süyünçülük aythanlay!
Bu duniyaga alay keledi süymeklik, – Taşnı jarıp, jaşil kırdık çakganlay; Jesirlege jan azatlık berirge Tau jollada jengil atlı çaphanlay!
Jaşha, kızga alay keledi süymeklik, – Bu duniyaga ogurluluk kelgenley; Tauga, taşha bet jarıklık beredi, Kün da bizge tazalıgın bergenley!
Süygenlede hapar bolmay hıyladan, Kara dertden, haram jürek zulmudan, – Duniyaga ariu közden karayla, Umut etip gitçeleden, ulludan,
Süygen janla, jangı çakgan terekley, Buz, boran da saklamayın jaşayla. İgilikden tolup jaş jürekleri, Jollarına bizden madar saklayla.
Alay biz a zulmu tuzak salabız, Bolmaz işge kıynalabız, talabız, Zaran bolup eki süygen jürekge, Başıbızga köp günyahla alabız.
Süygenlege kara saban sürebiz, Izlarından, itle kibik, ürebiz, Bolalmasak – sanıbıznı tüebiz, Açıu etip, içibizden küebiz.
Nasıplını nasıbına zarlana, Terk jegebiz kara işge arbala, Algış ugay – kargış bolup jolubuz, Barabız biz ızlarından karmala.
Tahir bla Zuhura da küydüle, Ol zarlıknı kara jalın otunda. Ot öçülür, terek kurur, jır tohtar Hıylaçını uu tırnaklı kolunda.
Fitnaçını kul jasagın ber, Kyazim, Hıylaçını haule itley kör, Kyazim, Bu duniyada süygen jolun kesgennge Nalat bere, iyman bla öl, Kyazim!
KYaZİM MEÇİEV,1891
***
"Har elni da koy soüuu başha..."
Har elni da koy soüuu başha, Har el kesiça köredi künün. Anda jokdu ötürük ne tasha, - Ayıradı tersligin, tüzlügün.
Alay patçah dau aytadı bizge, Kaygı bla kiredi elibizge. Ol büsüremeyd adetibizge, Biyikden karaydı kesibizge.
1911 **** 2
Biz - bu duniyanı konakları
Olturama auur işimden talıp, Birgeme tıyagım, kalamım kalıp, Aytama jüregim otça janıp: Biz-bu duniyanı konakları!
Jaşaybız mal kütüp, çalgı çalıp, Okuybuz, juk bilmey, kara tanıp, Tilek etebiz kökge aralıp,- Biz – bu duniyanı konakları!
Karaybız jerge, suuga kuuanıp, Katdırabız orak, çalgı, sugarıp, Taphanıbız bir ton, eki çarık,- Biz – bu duniyanı konakları!
Köp etebiz biyikde jurtlanı, Jıyabız baylıklanı jutlanıp, Bolmaybız tüzlüknü, dinni tanıp, - Biz – bu duniyanı konakları!
Kıynalabız kul, özden sanalıp, Tıyak da kötürebiz, karalıp, Kara dert jetdirebiz, kan alıp,- Biz – bu duniyanı konakları!
Kız berebiz, sormay, kalın alıp, Ol jazık jilyasa, janın alıp, Azapha salabız, günahha kalıp,- Biz – bu duniyanı konakları!
Kuuanabız otlarıbız janıp, Jaşlarıbız, kızıbız mahtalıp, Bilebiz ne bolganın bet jarık,- Biz – bu duniyanı konakları!
Küreşebiz künnge küyüp, talıp, Oh demey bir künnü, soluu alıp, Dagı ketmeybiz jaşaudan kanıp,- Biz – bu duniyanı konakları!
1912 **** 0
"Duniya degen alay kıyın tik joldu..."
Duniya degen alay kıyın tik joldu, Ol jolda azaplık kim sınamagand? Duniya degen alay açı tengsizdi,- Anda kimni kemeleri batmagand?
Açı duniya tengizinde barabız, Kemebiz kaçan batarın bilmeyin. Atdan ketgende da alay ketebiz, Bilekleni biz koldan iymeyin.
Duniya, sen ne açı tengiz eseng da, Ata üyübüzge sen barıbıznı. Ne eteyik, - kurtla köp jabadıla Sendu bargan kıyın jollarıbıznı.
Bagdad, 1910
**** 0
"Arbazınga karay ozama..."
Arbazınga karay ozama, Otunnga bara tang alada. Seni jilyagan tauuşungu Eşiteme men kayalada.
Adamla ugay, kayala da Jazıksınalla ekibizge. Seni atang bla karındaşıng Bir da erimeydile bizge. 1890 *****
|
|
| |
|