AK CUĞUTUR Ertde-ertde, bek ertde, Miñi Taunu başı ayrı bolmağandı, üsünde da, busağatdaça, buzla cıltıramağandıla. Miñi Tau hasebsiz miyik taudu - anı töppesi kökge tirelib turadı. Ol sebebden kamsık culduzçukla, uçub kelib, anı tögereginde buğunçak oynarğa süygendile, teren çatlağa tüşüb alanı içinde, ginasuwça, cıltırab barğan kirsiz tau suulada cuwunub turğandıla. Miñi Taunu tüz töppesinde, mazallı kayanı tübünde, bir caşil deppançık bolğandı. Alaydan uzak bolmay kaya tübünde, cılamukça, kirsiz kara suuçuk bolğandı. Kara suunu katında koşun cartıça, tögerek, sıydam dorbunda wa tüğüne çal urub boşab çımmak ağarğan kart cuğutur üydegisi bla birge cıyılıb caşağandı. Cuğuturnu üydegisini aşı da, suw da, mekyamı da caraşıb, zawuklanıb caşağandı. Canlarına da korkmağandıla, ne üçün deseñ, anı eçki ulakları bla otlay turğan zamanda, citi müyüzlü, citi kezlü, ötgür cürekli ata cuğutur ışanñılı karawul bolub turğandı. Köb caşağan, köbnü körgen Ak Cuğutur sabiylerin caşaw ebge tüzetirge izleb, alanı ceñil çabarğa, randan ranña korkmay sekirirge, tatuşurğa, cıyın canlı bla sermeşirge üretgendi. Taulada cuğutlanı sülewsün, ayü, börü, kuş degença hatersiz cawları bir da köbdü. Allay cawlarından balaların saklarğa bıla caşağan deppan birça tab cerdi: bılaydan karab körmegen cerleri cokdu, ol sebebden bılayğa bir cañız duşman kelallık tüldü. Künleni birinde cuğutur sürüw deppanda turğanlay, köknü kara bulutla cabıb, cañur cawub başlağandı. Tauda cawğan cayğı cawum köbge barmasa da, cuğutur üydegisin dorbun içine cıyğandı. Köb turmay cañur tohtadı, kök cañıdan çuwak bolğandı. Dorbunña kısılıb erigib turğan ulakçıkla, bu şoşluknu körüb tışına çığarğa izlegendile. Bılay dorbundan çığar-çıkmaz, ala, neden ese da korkub, arı-beri sekirib başlağandıla. - Ne boldu bılağa? - deb kart cuğutur seskekli bolğandı . - Köremise, mayna, ne ese da bir mazallı zat bizni taba kele turadı, - degendile ulakla. Ak Cuğutur erlay dorbundan çıqğandı. Kertisi da, tüz Miñi Taunu canından bir cıltırawuk mazallı ak kıppa bıla taba töñereb kele turğandı. Ak Cuğutur kayğılı bolğandı. - Ey, cigitle, bizni curtubuzğa caw kirib keledi, sermeşirge hazırlanığız! - deb buyurğandı ol - em alğa uruşha men kesim kirlikme. Men ölgenim bolsa, cawnu allına siz çığarsız. Olsağat Ak Cuğutur müyüzlerin bileb başlağandı. Müyüzle citi bolğanlay, ol deppanña çığıb, ayakları bla cerni kazıb başlağandı. Uvak taşla, anı ayak tübünden çartlab, tört canına çaçılıb, uzak carı tüşgendile. Sora Ak Cuğutur tobuklanıb, başın enişge burub, müyüzlerin da allına aylandırıb, sekirib turub cawğa mıllığın athandı.Mazallı citi müyüzleri bla ol kele turğan ak kıppanı sermegendi. Olsağat kıppa eki carılğandı. Kıppanı bir cartısı uçub kökge ketgendi, başha cartısı da, çığa barıb, ızına tüşe kelib, tob atılğança, küçlü tawuş etib, tüz Miñi Tawnu töppesin urğandı. Olsağat peliwan taunu teppesi ortasından büğülüb, eki başlı bolğandı. Ak cuğutur ay bla sermeleşe köre edim! Ol ak tegerek kıppa ay bolğandı. Andan beri biz hazna kalmay, cartı aynı körebiz.
|