1 Belgilenngen sözge köçerden alga, tarihhe teren kirib ketmesek da, Karaçaynı kuralıuundan talay söz aytırga kerek bolur. 1396-1397 cıllada Timur Alan kralnı kurutub, kolga tüşgenni da cesir etib sürüb ketgendi. Alanı arasında, alan askerni başçılarından birini sabiyi — Karça da bolgandı. Atıla-satıla, köb kıyınlık körgendi. Alay a, ayırma küçü, akılı, esi bolganı üçün, emirleni saklauulları bola da kelgendi. Alay ete kelib, Mısırda mamelük askerni başçılarından biri boladı.
Sautu el. XIX ömür. Misirlanı tukumu da Sautuda caşagandıla. Men bu haparların aytırık egeçle da ol tukumnu bek kolaylı üyürünü - Misirlanı İshaknı (Çıpçıknı) bla Taukenlanı Ayşatnı kızlarıdıla. Ol kıyın ömürde ne elektriçestvo, ne suu, ne gaz bolmagan zamanda (Erisseyni kalayındaça) bu eki ogurlu adam ceti sabiy ösdürgendile. Tört caş bla üç kız: İnal, İnaluk, Bilyal, Mutay, Hadicat (Kacau), Fatimat (Horasan) em Saniyat. Ol kıyın zamanda bıllay bir sabiyni ösdürüp, adam eterge kallay bir cigitlik bla adamlık kerek edi!
Bir Col elibizde sözü, işi bla da belgili ahlubuznu üyüne konakga barama. Anı Cete kelgen eki Caşı bar edi. Men üyür tamata bla uşak ete başlaganımlay, abadanı sözge koşuldu, kiçisi aña katık boldu. Ahlum, menden uyalıp, uşaknı başha
Canına bururga küreşdi. Alay etgende da, «eki Cigit», kişige al bermey, daulaşdıla. Ataları bılaydı dep aythanlay, auuzuna çabıp, Cañız bir sözün Cutmadıla. Ser Caşlaga tıñılay ketdim da, igi atanı aman Caşları bolganlarına tüşündüm. Boluşur amal bilmedim.
Segizinçi martnı ertteni har taulu üyürge da birça başlañan edi. Erttenlikde kün cılıvu uyatıvçu sabiyleni beşik bavların kara kuzğun teşdirgen edi adam sıfatda kelgen cırthıç canıvarla. Ol murdarlık, ol artıklık milletibizge ne üçün bolurğa kerek edi degen soruv soruvlay kalğandı.
Kuman - Kıpçak Türkleri'nin bir dalı olan Karaçay Türkleri folklor;
örf, adet ve an'aneleri ile dikkat çekici bir boydur. Bugün bile
Ortaasya menşeli kelimelerle kurulan cümleler ile konuşmaları ilgi
çekicidir. Rasonyi, Arat ve diğer dil - kültür, tarih ilim
adamlarınca Karaçay lehçesi Kıpçak karakterinde olan diller grubunda"
tasnif edilmektedir(1). Bu lehçenin gramer hususiyetleri de Saadet
ÇAĞATAY tarafından izah edilmiştir(2). Buna rağmen Karaçay Türkçesi
hakkında maalesef bugünfazla araştırma yapıldığı söylenemez. Burada
"Karaçay-Malkar Türklerinde Hayvancılık ve Bununla ilgili Gelenekler"
adlı eseri neşreden Ramazan KARÇA ve H.Zübeyr KOŞAY'ı konumuzla ilgili
bu hizmetlerinden ötürü saygı ile anmak isterim...
