Nazilerin, ülkeden geri püskürtülmesinden bu yana 1 yıldan fazla bir zaman geçmişti. Malkar Türkleri, hayatlarını yeniden tanzim etmek için canla başla uğraşıyorlardı.
Bir gece yarısı, yarım saat içinde, topyekün bir halkın öz yurdundan sürgün edilebileceği hiç kimsenin aklının ucuna bile gelmiyordu...
8 Mart, Malkarlıların yas günüdür. Bu gün, Stalin soykırımının zulmüne uğrayan Malkar halkının ağladığı acı bir gündür.
Poeziyada cangı söz aytır üçün fahmu da, erkişilik da, bilim da, ustalık da kerekdile. Aladan da alğa - Halkğa, Curtha çeksiz süymeklik bolurğa kerekdi. Barısı da cukğa tiyişmey kallıkdıla, poet Hakğa kulluk etmey ese. Haknı mağanası ua kengdi, terendi, miyikdi, köb katlıdı. Tüzlükge, Erkinlikge, İgilikge, Kertilikge, Özdenlikge, Allahnı bir atına da - Hak deydile. Bollukmudu Sapar hakğa kulluk etedi derge? Bollukdu. Hakğa kulluk etgenleni ua colları bir zamanda da tınç bolmağandı. Kalğan cerlede, halklada kalay bola kelgen ese da, bizni az sanlı halkıbızda alay bolmazğa kerek edi - bir-biribizni örge tartıb, alğa barıb tururğa kerek edik. Kerek edik, alay a...
1943 cılda noyabr ayda karaçay millet zor bla caşagan cerinden köçürüledi. Amerikalı «Studebekerge» üç-tört üyür sıyına edi, anı çurumu ua,milletge üyünden hazna hapçük aldırmazça. Elleni ortasında ol zamanda maşina hazna cürümegeni sebepli colla duppur-çuñur, kıñır-mıñır bolgandıla. Alada cürürge maşinalaga kıyın edi. Bir tapsız cerde burula turganda aladan biri auadı. Adam, hapçük da col canına tögüledi. Ölgenle, caralı bolganla da bar. Alayda bölenip turgan kaganak çartlap, mursala içine tüşüp, esin taşlap koyadı. Çabışıp adamnı, hapçüknü da maşinaga cıyıp, Batalpaşinskege ketedile. Tauuşu çıkmay turgan kızçıknı kişi da eslemedi. Anı anası alayda auuşadı. Ölgenleni eltip şaharda morgga beredile. Sau kalganlanı, vagonlaga mindirip, Aziyaga aşıradıla.
Malkarnı cerlerinde köp ullu, gitçe da elle bardıla, alanı har birini kesini ençi beti, tarıhı bardı. Ol elleni kuralgan cılların tohdaşdırgan kıyındı: alanı tamırları teren ketedile. Biz a ol ertte ötgen cıllaga kaytıp, andan bügünübüzge cararık zatlanı çıgarırga küreşebiz. Biz anda ne izleybiz? Halkıbıznı kuralıu çagın? Ceribizni halın, bolumun? Ne zat izlesek da, barıbızga da belgili zat: adam essiz, akılsız caşayallık tüyüldü.
Kuzey (Şimal) Kavkaznı Kabartı-Malkar respublikasında bügün bolum sernek tartsañ kabınırçadı. Respublikanı ol bolumga keltirgen ? kabartı başçılanı malkar türklerine karşçı siyasetleridi. Ol kara innet uzak zamanladan beri keledi. Biz tarihhe teren kirib ketmey, kuru bir ömürde bolgan işlege karayık.
Halkıbıznı canlarıça süygen, anı tiline, dinine,
adebine-namısına, adamlığına ullu mağana bergen, sıylay bilgen ekevlen bar
edile, ala – Kappuşlanı Aslanbekni ulanı Ahıya haci bla Semenleni Unuhnu caşı
Cırçı Sımayıl.
Bu eki adam Karaçaynı unutulmazlık carık culduzlarıdıla. Bu
eki zakiyge tübegen adam kim bolsa da, duniyağa başha türlü karar sezim ala
edi. Kerti akılmanla, kerti adamla, kerti karaçaylıla edile ala.
